ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-11-05
داخلا نمبر 1121
عنوان ناڪام بغاوت کانپوءِ هڪ سوال
شاخ ڪشالو ڪيچ ڏي: ايڊيٽوريل-1روزاني برسات ڪراچي
پڙهيو ويو 1276
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
ناڪام بغاوت کانپوءِ هڪ سوال
چونڊيل حڪومت خلاف فوجي بغاوت جا وزير دفاع جي واتان سينيٽ ۾ ڏنل تفصيل انهن خيالن کان وڌيڪ ڀوائتا نڪتا، جيڪي عوام جي ذهنن ۾ پيدا ٿيا هئا. جيتوڻيڪ في الحال اهو چيو ويو آهي ته ناڪام فوجي بغاوت ۾ ڪا به سياسي يا مذهبي پارٽي ملوث نه آهي پر ان تي ويساهه نه ڪرڻ جا سبب آهن. ڪجهه مذهبي جماعتن کي بغاوت جي ناڪاميءَ تي مايوسي ٿي آهي يا کڻي ايئن چئجي ته ان واقعي جي ”رهيل“ ڄاڻ وٺڻ ۾ ڪجهه مذهبي پارٽين کي ڪافي دلچسپي آهي. تازو جنرل وحيد سان جماعت اسلاميءَ جي امير قاضي حسين جي ملاقات تي ايترا شڪ شهبا اٿيا جو خود قاضي صاحب کي ملتان ۾ پريس ڪانفرنس ۾ چوڻو پيو ته ”جنرل وهيد سان ملاقات تي ڪنهن کي ڳڻتي نه ٿيڻ گهرجي، اسان جيڪا ڳالهه ڪئي هوندي اها ملڪي مفاد ۾ هوندي... فوج جي اسلامي ڪردار ۾ فرق نه اچڻ گهرجي... آئون هڪ منظم سياس پارٽي آهيان ۽ جنرل وحيد فوج جو سربراهه آهي.“ ڳالهه تي قاضي صاحب اها ئي ڪئي ته آئون سياسي معاملن ۾ فوجي مداخلت جي خلاف آهيان ۽ اهو به جنرل وحيد ئي آهي جنهن ڪجهه وقت اڳ فوجي ڊسيپلين تي سختيءَ سان عمل لاءِ فوجي اهلڪارن سان سياسي ماڻهن جي ملاقاتن کي غلط سڏيو هو، پر پاڻ ئي قاضي صاحب سان ملاقات ڪيائين.
هاڻي ڏسجي ته جيڪڏهن بغاوت ڪامياب ٿئي ها ته ڇا ڇا ٿئي ها؟ باغي فوجي اڳواڻ صدر لغاري ۽ وزيراعظم بينظير سميت فوجي سربراهه ۽ مکيه ڪور ڪمانڊرن کي قتل ڪرائي ڇڏي ها. آئين ختم ڪري هڪ نئين آئين جو اعلان ڪري ها جيڪو سندس ذهن موجب ”شريعت جو نفاذ“ هو. هو ڪامياب بغاوت کانپوءِ ريڊيو ۽ ٽي وي تان هڪ تقرير به ڪري ها ۽ چوي ها ته ”آئون امير المومنين آهيان“. بغاوت ۾ هڪ ميجر جنرل، هڪ برگيڊيئر، ٽي ڪرنل، 6 يا 7 ٻيا آفيسر ۽ ڪجهه مولين ملوث هئا. هنن هٿيار به جمع ڪيا هئا جن ۾ 26 اي ڪي، 47 رائفلون، راڪيٽ لانچر، 5 راڪيٽ، 50 دستي بم، ڪمانڊو يونيفارمون، 7 واڪي ٽاڪي سيٽ، 63 مئگزين، رائفلن جون 3000 گوليون ۽ 40 پستول شامل آهن. وزير دفاع پاڪستاني فوج لاءِ چوي ٿو ته ”اسان جي فوج اسلامي قدرن ۽ روايتن تي پوريءِ طرح عمل ڪري ٿي. اها ته سيڪيولر آهي ۽ نه پنهنجي وقار جي خلاف ڪنهن ڳالهه جي اجازت ڏيندي.“ وزير دفاع جي اها ڳالهه بهرحال سمجهه کان ٻاهر آهي ته پيشيور لياقتون به ”مسلمان يا سيڪيولر“ ٿي سگهن ٿيون.
سوال اهو آهي ته باغي فوجين خلاف هاڻي ڇا ٿيندو؟ فوجي معاملن جا ماهر سمجهن ٿا ته گرفتار ٿيل 11 فوجي آفيسرن مان پنجن ڄڻن جو ڪورٽ مارشل ۽ ڇهن ڄڻن کي زوريءَ رٽائرڊ ڪيو ويندو. ميجر جنرل ظهير السلام عباسي، برگيڊيئر مستنصر بالله ۽ ٽن ڪرنلن تي آئين کي لتاڙڻ جو الزام هنيو پيو وڇي. ايئن به چيو ٿو وڃي ته ملٽري ائڪٽ ۾ اهڙي ڏوهه لاءِ موت جي سزا جي گنجائش نه آهي پر پاڪستان جي آئين جي آرٽيڪل 6 اهڙي ڏوهه کي سنگين ڏوهه سڏي موت جي سزا تجويز ڪري ٿو. هي هڪ نه، ٻه ڏوهه هئا، آئيني حڪومت کي فوجي بغاوت ذريعي هٽائڻ ۽ آئين رد ڪري نئون آئين ڏيڻ جي ڪوشش،آرٽيڪل 6 جي طاقت ۽ حيثيت ”اٺين ترميم“ سبب غير موثر سمجهي وڃي ٿي ۽ دليل ڏنو وڃي ٿو ته ”انڪري ئي اٽڪ سازش ڪيس جي ڏوهارين کي موت جي سزا نه ڏني وئي.، اهو ئي سبب آهي جو هاڻي ناڪام فوجي باغين خلاف بغاوت جي سري هيٺ نه، ڊسيپلين جي خلاف ورزيءَ جي الزام ۾ جاچ ٿي رهي آهي.
هيءَ عجيب صورتحال آهي ته آئين موجود آهي پر ان جي حفاظت لاءِ مقرر ڪيل ضمانت موجود ڪونهي. کير ته موجود آهي پر ان جي ملائي نڪري چڪي آهي. هاڻي هر ڪنهن مهم جُو کي کليل موڪل آهي ته ملڪ تي چور دروازي مان اچي قبضو ڪري، ڪامياب ٿي ويو ته بادشاهه سڏبو، نه ٿيو ته خير آهي گهٽ ۾ گهٽ موت جي سزا ته نه ملندي. اڄ احساس ٿيو آهي ته آئين ۾ عوامي رڄ جي ڪا به ضمانت ڪونهي ۽ سڀ ڪجهه ڪنهن به مهل پتن جي ماڙيءَ وانگر ڊهي سگهي ٿو.