نـئه شانهر ۾

ي پئي. نيٺ ڳالھه کُٽي، ” ... ھاڻي غيبي ديري کان سڌا پيا اچون، ڀائي خان وٽ مھمان آھيون ... يا ته ڀائي خان گُھرائي ڏيو يا توھان وٺي ھلو ... اھو حال احوال!“ مون حُجت ڪري چيو.

ان وقت ڳوٺ ۾ محمد امين گانئچو ھو. چيائين، ” جيءُ آئين ! ڀلي آئين! پر ڀائي خان ڪونهي، چِٽَ اسان ڪونه ڏٺا آھن جو توکي ھلي ڏيکاريون. تون اڳي به آيو ھئين، شاھه تان جيپ موڪلي ڀائي خان کي سڏايو ھيئه! اسان کي ياد آھي، پر مجبور آھيون، ڇا ڪيون!؟“ اصل پِڙ ڪڍي بيھي رھيا.چئي، ”پروگرام ڏيئي اچو، ماڻھو ھجن، اُٺ ھٿيڪا ھجن، ڀائي خان اچي، خرچ ٿيندو، سيڌو سامان رھائش! شانهر ۾ رُڳي سُڃ! ڪا پھر پکي ڪونهي!‟

مون محسوس ڪيو ته جبل ھن ڀيري به اسان کي اجازت ڏيڻ جي مُوڊ ۾ ڪونه ھو. ڪليم به سمجھي ويو ته ھيءَ ڀڄ ڊُڪ ۽ وٺ وٺان في الحال اجائي وئي! ۽ ھي ”جوان مڙس‟ نئه ۾ اصل نه وٺي ويندا. ٻيو ڪو چارو نه ڏسي، اسان سندن ڳالھه رکي ۽ ٻه ٽي ڏينهن ترسي ڇنڇر ڏينهن ٻيھر اچڻ جو پروگرام ڏنو، اُٺ تيار رکڻ جي فرمائش ڪئي، ۽ صبح جو سوير پئراچ پھچڻ جو انجام ڏيئي وٺي، موٽ کاڌي.



محمدخان چانڊيي سان مُلاقات

شاھه گودڙيي وٽ ھڪ ننڍڙي بُٺيءَ تي ٺھيل اوطاق آڏو دُبئيءَ جي نمبر پليٽ سان ھڪ لينڊ ڪروزر بيٺل ڏسي سُومراڻيءَ چيو، ” ڀوتار محمد خان ويٺو آھي، ملندؤ؟‟ اھڙي ئي ھڪ گاڏي ڪالھه غيبي ديري ۾ به بيٺي ھئي. اسان اوڏانهن ڏانهن لڙي پياسون.

ڪچڙي منجھند ھئي. محمد خان اوطاق جي اڱڻ تي ، ميز ڪرسيءَ تي پنهنجي خاص انداز ۾ ويٺو ھو. گوڏ مٿان قميص ۽ مٿي تي گھري ناسي رنگ جو شڪاري ٽوپلو (ھئٽ). ممڪن آھي ته ڪليم جو ھن سان اڳ به ڪو رستو ھجي ، محمد خان سان َ منهنجي ھيءَ پھرين ملاقات ھئي. پر مُلاقات کان پوءِ ايئن نه لڳو. رسمي تعارف ٿيو ته اجنبيت ختم ٿي وئي. ھر ڪنهن جو پنهنجو تعلق ۽ پنهنجو رستو ٿئي ٿو. محمد خان سان انور پيرزادي جي واقفيت منظور چانڊئي سان گڏ رولاڪين سبب اڳ کان ھئي، جنهن جو ذڪر خير ھن ملاقات ۾ به ٿيو. محمد خان دلچسپ ماڻھو نِڪتو. ڪوھه پيمائي ۽ شڪار جي شوق سبب سندس جيئڻ جو انداز ھڪ خاص اسٽائل جو ٿي ويو ھو. ان شوق سبب جبل جا ويرانا ھن جو پھريون ۽ غالباً واحد عشق بڻجي ويا ھئا.

”ايڏانهن ڪٿان پيا اچو؟“ محمد خان سمجھڻ پئي چاھيو ته نيٺ اسان کي ڪھڙي شئي جو عشق ھنن ويرانن ۾ وٺي آيو آھي!

محمد خان جي آرڪيالاجيءَ ۾ پنهنجي دلچسپي به ھئي. پرديس ۾ ڪو سنهو ٿلھو ڪورس به ڪيل اٿس ۽ لوئس فليم سان ھن علائقي ۾ گڏجي گھمندو رھيو آھي. قھوي جي صلاح ھنيائين جيڪا قبول ڪندي اسان کي ھٻڪ محسوس نه ٿي. ’چانهه جي ڪوپ تي‘ وڌيڪ حال احوال ھليا. اڄوڪي سفر جي رام ڪٿا ٻُڌي چيائين، ”ايڏانهن ايئن نه وڃجو، تياريءَ سان وڃو!“ اميريڪا ۾ گھڻو رھڻ سبب محمد خان جي فنڪشنل انگريزي سٺي آھي، ويتر جو پنهنجي شوق ۾ اچي، ھزارين ميل ڊرائيوري ڪيائين ته بنهه عوامي اميريڪن ٿي پيو آھي.

آئون پنهنجي اڄوڪي ڪوشش تي ڪجھه اُداس ھئس. مون شايد ٻه ٽي ڀيرا ورجايو ته اسانجو ڏينهن اجايو ويو آھي.

”توھان جو ڪم شِي ويندو، ڏينهن اجايو نه ويندو!“ محمد خان خالص اُترادي جابلو لھجي ۾ چيو. جيئن اُتر سنڌ ۾ ”ڇ“ جو اُچار ”ش“ ۾ بدلائي مَڇيءَ کي ”مَشي“ ۽ ”اَڇو“ کي ”اَشو“ چوندا آھن، تيئن جبل ۾ اڪثر ماڻھو ”ٿ“ جو اُچار به ”ش“ سان بدلائيندا آھن. جيڪڏھن چوڻو ھوندن ، ”ڇا ٿيندو؟“ ته چوندا، ”شا شيندو؟“ اھو اُچار فقط جابلو چانڊين ۾ ئي نه، مون ڏاڙھياري جي ڇُٽن ۾ به عام ڏٺو.

”توھان وٽ وقت آھي ته ھلو! توھان کي ڪنهن ٻئي ھنڌ چِٽ ڏيکاريان!“ محمد خان وڏو شڪاري آھي، شڪار جي شوق ۾ ھلندي ھلندي ھُو پنهنجي علائقي جي تقريباً ھر نئه، ڍوري ، ڍوريءَ ۽ ڪُنڀ کان واقف آھي. سندس چوڻ ھو ته اھڙا چِٽ هر هڪ نئه ۾ آھن، ڪٿي ٿورا ته ڪٿي گھڻا!