وهابين يا غير مقلدن جا عقيدا

نهن سان لاڳو ٿا ڪن. جيڪڏهن قطعي انڪار ٿا ڪن ته خبر ناهي ته پنهنجي خيالن جي تائيد ۾ ڪهڙا عقلي ۽ نقلي دليل پيش ٿا ڪن. اگرچ مونکي اهو علم هجي ته به مان ضعف ڪم علم ڪيئن قطعي فيصلو ڏيئي سگهندس. ايام گذري ويا آهن ته وڏا وڏا عالم به فيصله ڪري نه سگهيا آهن ۽ مخالفن کي وسهائي نه سگهيا آهن.

فقط هڪڙي ڳالهه ڏسجي ٿي ته وهابين جو زور گهڻو ڪري اُنهن عملن تي ڏسجي ٿو جن مان قوم جي ترقيءَ جو امڪان آهي. هو اها به دعويٰ ٿا ڪن ته اسان ڪتاب الله ۽ سنت رسول الله تي عمل ڪندڙ آهيون. هنن جا خيال ۽ سمجهه ڪيترو به غلط هجن پر مان ائين ڪو نه ٿو سمجهان ته هو اها دعويٰ منافقي طور ٿا ڪن. جيڪڏهن هو سچ پچ ڪتاب الله ۽ سنت رسول الله تي عمل ڪرڻ جي ڪوشش ڪندڙ آهن پر انهن جي سمجهڻ ۾ غلطيون ٿا ڪن ته چئبو ته منجهن اخلاص نه آهي. اخلاص هڪ نهايت ضروري ۽ اعليٰ گڻ آهي. رڳو اخلاص سببان ڪنهن کي به منافق سڏڻ بلڪل نا روا آهي. وهابين ۽ غير مقلدن کي اڪثر ڪري منافق، رهزن، غارتگر وغيره وغيره سڏيو ٿو وڃي اُن مان قوم جي ترقي ته ڪا نه ٿيندي اٽلندو بگاڙو ٿيندو.

مون وهابين جي بيان ۾ گهڻا پنا ڪارا ڪيا آهن سندن بيان مان منهنجو مقصد طرفداري ناهي. مان سندن وڪيل ڪو نه آهيان. نڪا سندن پگهار ٿو کڻان. مان اهو سڀ بيان هيٺين ڳالهين ڏيکارڻ لاءِ ڏنو آهي.

(1) وهابي يا غير مقلد بدعتن ۽ شرڪ جي بدرسمن ڪڍڻ تي ايترو جوش ۾ اچي ٿا وڃن جو حد کان ٻاهر نڪري ٿا وڃن ۽ سخت بلڪ غلط الفاظ ۽ خيال به ڪم ٿا آڻين.

(2) ساڳيءَ طرح غير وهابي يا مقلد به وهابين يا غير مقلدن جي مخالفت ۾ ايتري قدر حد کان ٻاهر ٿا وڃن جو بدعتن ۽ شرڪ جي بدرسمن جي پاڙ پٽڻ بدارن انهن جي تائيد ٿا ڪن.

(3) ڪو به فرقو نڪي غلطين کان خالي آهي نڪي چڱاين کان خالي آهي.

(4) سڀ ڪنهن مسئلي کي ٻه پهلو آهن. ٻنهي طرفان دليل ڏيئي ٿا سگهجن. پر ضديت ڦٽي ڪري سچائي سان حق کي پروڙڻ جي ڪوشش ڪجي ته الله تعاليٰ حق جي راه تي آڻيندو. اڪثر ڪري جن مسئلن به نسبت اختلاف آهي سي ٻن قسمن جا آهن. هڪڙا بلڪل فروعي يا خسيس يا بيسود آهن. اُنهن تي مغز نه کپائجي. ٻيا اُهي آهن جن تي عملن ۽ ترقي جو مدار آهي اُنهن به نسبت رسول الله ﷺ ۽ اصحابن سڳورن جو فعل سند ڪري وٺجي ۽ اُنهن جي پيروي ڪجي.

(5) تعصب ۽ بدگوئي ڦٽي ڪجي. ٻين جي عيب جوئي ڪرڻ بدران پنهنجي قوم جي اصلاح تي سڄي طاقت صرف ڪرڻ گهرجي.



تبليغ

اسان جا پير صاحب فخر سان چوندا آهن ته اسان خدا جي خلق کي فيض ويٺا رسايون، ۽ واعظي مولوي به خوش هوندا ته اسان امر با المعروف ۽ نهي عن المنڪر ڪري ماڻهن کي اسلام ڏي سڏڻ ۾ ڪين ٿا گهٽايون.

رواجي پير صاحبن جا افعال مان هت بيان ڪيان ته هڪ ڪتاب ٺهي وڃي ۽ اسان مسلمانن کي شرم کان ڪنڌ هيٺ ڪرڻو پوي ۽ غير مسلمان اسان تي ٽوڪون ڪن ۽ کلن ته واه توهان جا رهبر! سو اهڙن پيرن جو بيان ڪرڻ اجايو آهي، ڇو ته سندن ڪرتوت عالم آشڪار آهن. اسان هت انهن پيرن لاءِ ٿا لکون جيڪي ڪجهه چڱيرا آهن. مهرباني ڪري ڪو ٻڌائي سگهندو ته انهن پيرن ڪيتري قدر دنيا کي فيض رسايو آهي. خصوصن هيٺيون احوال گهرجي:

1) پير صاحب جو نالو ۽ سندس علمي لياقت.

2) ڪيترا غير مسلمان سندس ڪوشش سان اسلام تي آيا؟

3) مسلمانن مان ڪيترن عام مسلمانن يا سندن مريدن سندس ڪوشش سان علم شروع ڪيو يا پنهنجي اولاد پٽن خواه نياڻين کي پڙهڻ وهاريو؟

4) ڪيترن زانين زنا ڇڏي؟

5) ڪيترن نشو ڪندڙن نشو ڦٽي ڪيو؟

6) ڪيترن چوري ڪندڙن چوري ڦٽي ڪئي؟

7) ڪيترن زميندارن، مريدن، چورن جي سنگت ۽ رشوت وٺڻ يا ڏيڻ ترڪ ڪئي؟

8) ڪيترن جوارين جوا کان توبهه ڪئي؟

9) ڪيترن بي نمازين ۽ بي روزائتن نماز ۽ روزي کي استقلال سان قائم ڪيو؟

10) ڪيترا ظالم ۽ جڳهڙائي ظلم ۽ فساد کان باز آيا؟

11) ڪيترن مريدن جو نالو لسٽ تان لاٿو ويو جن سندن فرمان موجب بد اخلاقيون نه ڇڏيون يا چڱا حڪم علم وغيره بابت عمل ۾ آندا؟

12) ڪيترا ڀيرا پير صاحب اعلان ڪيو ته جنهن جو ڪو به حق منهنجي ڪنهن مريد ڏي رهيل هجي ته اهو مون وٽ اچي ته مان کيس وٺي ڏيان ته متان منهنجو پيارو مريد قيامت جي ڏينهن بازپرسي هيٺ اچي؟

13) پير صاحب ڪيترا مڪتب ۽ مدرسه کولايا ۽ انهن ڪيتري ترقي ڪئي؟

14) پير صاحب ڪيتريون انجمنون قائم ڪيون ۽ زڪوات جو ڪهڙو انتظام رکيو جن مان قوم جي بهتري جا ڪم ڪيا ويا؟

15) پير صاحب ڪيترا مسلمان تجارت تي آماده ڪيا؟

16) ڪهڙيون بدعتو، بدرسمون ۽ توهمات پنهنجي مريدن مان ڪڍيائين؟

17) مريدن ۾ خاص طرح ڪهڙو روح ڦوڪيائين ۽ ڪهڙا خاص اخلاق يا گڻ پيدا ڪيائين؟

18) ڪيترا اسلامي ڪتب خانه قائم ڪيا ويا؟ وغيره.

جيڪي مولوي صاحب واعظ ڪن ٿا تن کان به ساڳيا سوال پڇي سگهجن ٿا، جن جي جوابن مان خبر پوندي ته سندن وعظ جو نتيجو ڪيترو نڪتو آهي. ٿوري وقت کان وٺي ڪي مولوي چڱيرا وعظ ڪرڻ سکيا آهن، مگر اڃان سودو رواجي عالمن جو وعظ اهڙو آهي جو اسلام سيکارڻ بدران گمراهي ٿا سيکارين ۽ ترقي جي بدران تباهي ٿا آڻين. مان فقط ٻه مثال پيش ٿو ڪريان.

هڪڙي ڏينهن ڪنهن مسجد ۾ جمع نماز پڙهڻ ويس. ٻن وڏن عالمن جي حاضريءَ ۾ ٽئين عالم وعظ شروع ڪيو. قرآن شريف کولي هڪ آيت پڙهيائين بلڪ آيت جو ڪو ڀاڱو پڙهيائين. ان جي معنيٰ تمام مختصر ٻڌايائين پر مون کي ته سمجهه ۾ ڪانه آئي. ڏسڻ ۾ ته ائين آيو ته رڳو رسم پوري ڪرڻ لاءِ قرآن شريف کولي آيت پڙهيائين نه ته سندس ڌيان ان آيت ڏي بلڪل ڪو نه هو. هڪ ئي منٽ ۾ ان آيت کي ڦٽي ڪري ڪي قصا شروع ڪيائين جن جو ان آيت سان ڪو به تعلق ڏسڻ ۾ ڪو نه آيو. ٽي قصا بيان ڪيائين. ٽن مان هڪ وسري ويو اٿم باقي ٻه ناظرين جي خدمت ۾ عرض رکان ٿو:-

1 - هڪ زاهد شخص بليشا نالي جهنگل ۾ اڪيلو ويهي عبادت ڪرڻ لڳو. شيطان ان کي برغلائي نه سگهيو. پنهنجي زيردست شيطانن جي ميٽنگ سڏيائين. انهن مان هڪڙي عرض ڪيو ته مان کيس برغلائيندس. هو زاهد بڻجي بليشا وٽ ويو ۽ السلام عليڪم ڪيائين. بليشا کي ته اڪيلائي کپندي هئي سو فقط سلام جو جواب ورائي وري نماز ۾ مشغول رهيو. شيطان به نماز ۾ لڳي ويو. جڏهن بليشا ڏٺو ته هو نماز ۾ آهي تڏهن پهر کن جو نفل نيتيائين ته شيطان وري اڌ ڏينهن جو نفل جوٽيو. زاهد چئن پهرن جو نفل شروع ڪيو ته شيطان وري اٺن پهرن جو. زاهد اٺن پهرن جو ته شيطان سڄي هفتي جو. اتي زاهد سمجهيو ته هي شخص ڪو وڏو بزرگ آهي. مون کي کانئس منهن موڙڻ نه گهرجي. سو پاڻ ۾ هم صحبت ٿي الله تعاليٰ جي عبادت ۾ مصروف رهيا. ائين ڇهه مهينا گذري ويا. پوءِ شيطان موڪلانڻ لڳو ۽ چيائنس ته مان تو کي هڪ وظيفو سيکاري ٿو وڃان جنهن جي پڙهڻ