ٻلهڻ

ڏيئي سگهي ٿي پر ڊسمبر کان جنوري ۽ مارچ کان مئي تائين ان جي افزائش جي عروج جا ڏينهن آهن. ٻچن ۾ وقفو ٻن سالن جو ڪري ٿي. ٻلهڻ جي عمر لڳ ڀڳ 30 سال هوندي آهي. ٻلهڻ جو ٻچو 70 کان 90 سينٽي ميٽر (28 کان 35 انچ) ٿئي ٿو. بالغ ٿيڻ مهل 1.5 کان 2.5 ميٽر جي بالغ ٻلهڻ جي روزاني خوراڪ گهٽ ۾ گهٽ هڪ ڪلو آهي ۽ ٻچو سال کن ماءُ جو کير ڌائي ٿو.
ٻلهڻ جي چهنب سيسر (واڳونءَ جي هڪ قسم) جهڙي ٿئي ٿي، جيڪو سنڌو ۽ گنگا ندين ۾ جي آبي نظام ۾ موجود آهي. ٻلهڻ جي چهنب ان جي جسم جي 5/1 حصي جيتري ٿي سگهي ٿي. ماديءَ جي چهنب نـر کان ڊگهي ٿئي ٿي، جنهن ۾ ان جا اڳيان ڊگها ۽ تکا ڏند ان وقت به نظر ايندا آهن، جڏهن وات بند هوندو اٿس.
گنگا ۽ سنڌو ماٿريون اڄ کان 50 هزار سال اڳ تائين سمنڊ هيٺ هيون ۽ هماليائي ندين جي سڀني ندين جو ڇوڙ انهن ماٿرين مٿان پکڙيل سمنڊ ۾ ٿيندو هو. ان ڪري اهو پاڻي گهٽ کارو ۽ ٻاڙو رهيو هوندو. ان تانگهي سمنڊ ۾ وهيل ۽ ڊولفن جا ڪي قسم موجود هئا. وقت سان سمنڊ پوئتي هٽندو ويو ۽ سنڌو گنگا ماٿريون مٺي پاڻيءَ سان ڀرجنديون ويون. ان جاگرافيائيءَ تبديليءَ دوران ڊالفن جو هڪ قسم Platanista انهن پاڻين جو عادي ٿي ويو ۽ هوريان هوريان ان ماحول ۾ پوريءَ طرح ٺهي ويو. درياهي پاڻين جي لَٽ سبب ان جون اکيون ڏسڻ جي صلاحيت کان قاصر ٿي ويون، ان دوران، قدرتي اصولن تحت هن مماليه ۾ هڪ نئون حِسياتي نظام پيدا ٿيو. اهو نظام آوازي لهرن جي ذريعي شڪار ڳولڻ هو. دنيا جي ٻين کنڊن ۾ ڊالفن جي ڪن انواع سان ساڳي صورتحال پيش آئي ۽ انهن ۾ به لڳ ڀڳ ساڳيون تبديليون آيون.
هن قسم جون ڪل پنج ڊالفن دنيا ۾ آهن، جيڪي ايشيا ۽ ڏکڻ آفريڪا جي مِٽائين ندين ۾ رهن ٿيون.