ٻوساٽ ڪھاڻي

ٻوساٽ
سج، دور وڻن جي جُهنڊ جي هن پار لھي چڪو هو، بالڪل ايئن جيئن ڪنهنجي ‎‎ڏکندڙ من جي سُرندڙ ڪاٺيءَ تي نچندڙ آخري شعلو ڀڙڪو ڏئي دامن ڇڏائي وڃي! آسمان تي پکڙيل هيڊي، ڪارسري ڳاڙهي روشني ايئن پئي لڳي ڄڻ اجهاميل ڪاٺيءَ جي ڦلهيار هيٺيان ٿڪل جوت هجي.
ٺيڪ ان مهل گاري سان ليپيل ننڍڙي ڪچڙي جاءِ ۾ لالٽين جي شيشي اندر ننڍڙو شعلو ڦڙڪي اٿيو ۽ اونداھيءَ سان وڙهڻ لڳو. هوريان هوريان هر شيءِ هپيندڙ اونداھيءَ سان ننڍڙي شعلي جي جوٽيل ويڙهه ۾ ماحول جي هر شيءِ ڏڪڻ لڳي هئي. پاڇا روشنئ کان بچڻ لاءِ هر شيءِ جي اوٽ وٺي لڪي بيهڻ جي ڪوشش ڪري رهيا هئا. پِيرل جي مايوس دل تي به ڄڻ ڪا ٿوٻري ڳِجهه ويٺي هئي جيڪا سندس خوشيون پٽي ۽ ڇِني رهي هئي. روز جا سڀ مامرا ڄڻ ته ڳِجهن جو ولر هو، جن ڊِهون ٿي ڏنيون ۽ هيسائيندڙ الرون ڪري ڪڏهن هيڻو ٿي ڪيائون ته ڪنهن مهل جيئڻ لاءِ چنبو اٽڪائڻ تي اڀاري به رهيون هيون.
پيرل ڪافي دير کان چپ چاپ جيجل جي ڀر ۾ ويٺو سندس نراڙ تي اڀري آيل پيريءَ جا پيرا پڙهي رهيو هو، چلهه جي ڀر ۾ هن ريت سندن عمر پنهجي پنهنجي منزل طئي ڪري رهي هئي. جيجي دکندڙ ڪاٺين کي رکي رکي آهستڙي چلهه ۾ اڳتي سيريندي ٿي وئي ۽ آلين ڪاٺڙين مان پاڻي ٻاڦ بڻجي آهستي آهستي هوا ۾ تحليل ٿيندو ويو.آليون ۽ سڙندڙ ڪاٺيون پيرل کي هوبهو پنهنجي زندگيءَ جيان لڳيون ... آهستي آهستي سرڙاٽ ڪري سڙندڙ ۽ اندر مان ٻاڦ ٿي ٻاهر نڪري، گم ٿيندڙ.
هن ماحول ۾ اوندهه جو ساٿ ڏيندڙ جيڪڏهن ڪا شيءِ هئي ته اهو چلهه مان اٿندڙ ۽ اکيون ساڙيندڙ دونهون هو. دنيا ڄڻ چلهه هئي ۽ آليون ڪاٺيون ان ۾ جيئندڙ ۽ آهستي آهستي سڙندڙ جِيو هو!
اڄ ميرل دير سان اچڻ جو چئي ويو هو. پر وڃڻ کان اڳ سندس هر هڪ حرڪت روز کان مختلف هئي. هن هونئن ته ڪڏهن به ڪونه ٻڌايو هو ته هو دير سان يا سوير ايندو! بس، ننڊ مان اٿي خاموشيءَ سان تياري ڪندو، ٻه گرهه نيرن جا هڻي،موڪلائي روانو ٿي ويندو هو. اڄ هو روز کان سوير اٿيو هو. تياريءَ ۾ به دير نه لڳائي هئائين ۽ نيرانو ئي هليو ويو هو. شايد ڪا چِنتا هئس. بس ايترو چئي ويو هو ته،
”اڄ مان دير سان ايندم!“
‎”ڇا چئي ويو هو ميرل؟ اورٽيم ڪندو ڪيئن؟“ جيجيءَ ڪُني مان اک ڪڍي ، پيرل ڏانهن هڪ نظر وجهندي پڇيو.
”جيءُ؟ ... خبر ناهي!“ هن ڇرڪ ڀريندي چيو. هن ماءُ جي پيشانيءَ ۾ برابر پئي ڏٺو پر هو جياپي جي ڳڻتين ۾ ايڏو گم هو جو اوچتي سوال ڇرڪائي وڌس.
” ... ٻڌايائين ته ڪو نه!“
ڪا مهل لنگهي وئي، اڻڀا سڻڀا گرهه نڙيءَ مان لاهي پيرل ٻيهر ڳڻتين ۾ ٻڏي ويو.گرميءَ جي مند ۽ مڇرن جا ولرن مٿان ولر ۽ تن جا چڪن مٿان چڪ. هڪ گرمي ٻيو مڇرن جي ڏنجهڻ جو ساڙو، ۽ ٽيون سوچن جي گرمي ... اصل هانءُ پيو منجهيس.
سنگ اچي نسريا هئا. آسرو هئس ته هن ڀيري ڪجهه بچي پوندو ... پر تنگيءَ به اهڙو ڪَڪِ ڪيو هئس جو صفا زهر! بازار ۾ هر شيءِ ٺلهي ڏسڻ ڪاڻ وڃي بچي هئي، ڇا وٺجي ۽ ڇا ڇڏجي؟ بس غريب جو ڀاڳ! جيجل کي سکڻا ڳڀا ڳيهندو ڏسي هانءُ پيو نپوڙبو ﮬوس. ڇا ڪري؟ ڪيڏانهن وڃي؟ صبح کان پئي سوچيائين ته ٻه ٽي سؤ کڻي ڀوتار کان وٺجن. پر اهو سوچي ماٺ پئي ٿي ويو ته ”ڏيندو هونئن ئي ڪونه، ماڳهين ٻين جي آڏو کُٿل ٽوپي به لاهي وجهندو!“ عزت ڀلي ته سکڻي هجي، غريب کي اها به پياري! ٻيو مسڪين وٽ هوندو ئي ڇاهي جنهن ڪاڻ جيئي!؟ زهر جو ڍڪ پي ٿي ويو. ”اچي ڏينهن کٽا آهن!“ اهو سوچي سوچي زهر جي ڪؤڙاڻ پئي ماريائين،
”پير محمد! ... او پير محمد! ... پيرل!“ هڪ ٻئي پٺيان سڏ. سڏن تي سڏ.
دل ڌڙڪي اٿيس، خيالن جو سلسلو پتن جي ماڙيءَ جيان ڊهي پيو! مڙي ڏٺائين، جيجل جاڳي پئي. اوندﮬ ۾ سندس چھرو پڙهي نه سگهيو. پر سندس جسماني چرچر ٻڌايو پئي ته ههڙا سڏ سٺو سوڻ نه ٿي سمجهيائين، ”ابا ... ڏس ته خير آ! هي بيگاهه وقت ... رب پاڪ خير ڪجانءِ!“
”خير آ امان ڳڻتي نه ڪر! تون ويهه، مان اچان ٿو ...“ ڪوڙيون تسليون.
”پيرل گهٻرائجانءِ نه، هُو ... شهر ۾ ميرل ٻڌجي ويو اٿئي، سنگتي اتي اٿس گڏ!“ هيءُ مير محمد جو گهاٽو سنگتي جانُو هو. هڪ ئي مِل ۾ ڪم ڪندو هو. پيرل پنهنجو پاڻ کي اونهي کوهه ۾ هٿ مان ڇڏايل ڏول وانگر ڪرندو محسوس ڪيو .. پر پاڻ سنڀالي ورتائين.
”ڇو؟ ڇا ڪيائين!؟“ سندس آواز اونهي کوهه مان مٿي نڪرندو آيو.
”جلوس ڪڍيو هئن سائٽ ۾ ! چار ڄڻا گرفتار ٿيا هِن، چيو اٿائين ڳڻتي نه ڪجو! ... تون تيار رهجانءِ صبح جو گڏجي هلنداسون!“ جانو ته هليو ويو پر پيرل کي ايئن لڳو ڄڻ ڪنھن وڏي ڳِجهه آسمان مان اوچتي گُهت هنئي ۽ سندس بي وس بت کي چيري هڪ ئي وار ۾ دل ڪڍي هلي وئي يا ڄڻ کانئس ڪو اوچتو ڪجهه ڦري ويو هجي.
”پر هيءُ جانو ... ايڏو سانتيڪو ڇو هو؟“ اهو سمجهه ۾ نه آيس. ياد آيس ته ڪجهه وقت اڳ جانو به ٻڌو هو پر پوءِ ڇڏي ڏنو هئائونس- متان ميرل کي به ڇڏي ڏين! الله ڪري ڇڏي ڏينس!“ ويو سوچيندو ۽ ميرل تي رحم بدران خار ايندي ويس ... ”لوفر ڪنهن جاءِ جو! ڪھڙي ضرورت هئس هڙتال ڪرڻ جي! ... پيو ڏچي ۾ پاڻ به، اسان کي به وڌائين ويل ۾ ... سياستون ٿو ڪري ... نِڀاڳو! هاڻ ڪير سنڀاليندو جيجيءَ کي ... ڇا چوانس؟ مري پوندي.“
پر جيجيءَ کي شايد جهٻو ئي نه آيو- جو نه رني، نه پار ڪڍيائين، نه ڏندڻ پيس. جهوني جبل جيان لڏي ئي ڪونه! اايئن سٺائين ڄڻ ڪا خاص ڳالهه ئي نه هئي. شايد زماني جون سختيون سھي سھي پاڻ به سخت ٿي وئي هئي. هيءُ ڪو پھريون ڀيرو نه هو جو سندس ڪو ويجهو مائٽ ٻڌو هجي. ٻڌجڻ، پورهيت لاءِ ايئن آهي جيئن ڪاڙهي ۾ ڪاهڻ کان پوءِ ڏاند کي رسو وجهي واڙجي. پر ماءُ جي دل! رات ننڊ نه آيس. صبح سوير پٽ کي اٿاريائين، ”پھرين ڀوتار ڏي وڃجانءِ!“
دل نٿي چيس ته ڀوتار کي چوي، پر ڪنهن کي چوي؟ پھرين جانوءَ جو در کڙڪايائين. جانو گڏ هلڻ لاءِ تيار هو .. پر ڀوتار ڏانهن نه. ماڳهين چوڻ لڳو، ”ميرل ئي نڪرڻ لاءِ تيار نه ٿيندءِ!“
”ڇو؟“ اها ڳالهه پيرل کي نه سُڌي. ”ڇا ٿو چوين؟“ ٻيهر پڇيائين.
”جيسين يونين نه چوندن، نه نڪرندا“ جانو هلندي هلندي بيهي رهيو، ”ڊوڙ ڊڪ نه ڪرڻ ۾ چڱائي آهي، ايئن نڪتو ته منهن ڏيکارڻ جھڙو نه رهندو!“
پيرل کي ڳالهه جي نه اڳياڙي پلئه پئي نه پوياڙي، ”نڪرندو ڇو نه؟ ... اها يونين ڪير آ، جنهن جي چئي ۾ هليو ويو آ؟ نڪرڻ ۾ وري ڪھڙي بڇڙائي؟“ ڪجهه به سمجهه ۾ نه آيس.
”چڱو تون ترس! مان اچان ٿو!“ پيرل پنهنجو فيصلو ڪيو. جانوءَ کي بيهاري سڌو ويو وڏيري اسماعيل خان جي در تي. ڀاءُ کي ڇڏائڻ جي ڪوشش ڪئين نه ڪري!؟ هڪ ابي ڄائو! ٻيو راڄ ڇا چوي ها ته ڀاءُ جيل ۾ پيو ته ڀاڻس ٿُڪ به نه هنيس! ... ۽جيجي؟ تنهن کي ڇا ٻڌائي ها!؟ ڀائڙي تي مهل آئي هئي، منهن ڏيڻو ئي هيو. وڏيرو ڪو صفا ويَل به ڪونه هو جو ان ڳالهه ۾ هٿ به نه وجهي! ٻيو نه ته ”ها!“ ۽ ”حاضر!“ جي ته بک ڪو نه هئس.
اوطاق جي در تي 1981 واري ماڊل جي نئين ڳاڙهي ٽويوٽا کي گُلو چلڪائي رهيو هو. تجلا اکيون ڪ