Bootstrap Example
پتڻ تي حال احوال : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-06-20
داخلا نمبر 155
عنوان پتڻ تي حال احوال
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 2129
داخلا جو حوالو:

هن داخلا لاءِ تاريخ جا حوالا موجود نه آهن

سنڌوءَ جي ٻلھڻ Indus Dolphin

سنڌوءَ جي ٻلھڻ Indus Dolphin

پتڻ تي حال احوال جا بنياد
سنڌوءَ جو سفر / بدر ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

پتڻ تي حال احوال - مان نڪتل ٻيون شاخون-

پتڻ تي حال احوال


شاخ سنڌوءَ جو سفر
ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳلو صفحو-0-گذريل صفحو

پتڻ تي حال احوال



مٺڻ ڪوٽ پتڻ تي ڀرپاسي جون چڱيون خبرون چارون جمع ٿيل لڳيون، “مٺڻ ڪوٽ کان هيٺ روڊ ڏيئي ويندا ته پهرين امرڪوٽ ايندو ۽ پوءِ روجهاڻ جيڪو شيرباز مزاريءَ جو اباڻو شهر آهي. روجهاڻ امرڪوٽ کان 13- ميل پري آهي. درياهه کان ويندا ته ڀت سرپتڻ ايندو ۽ ان کانپوءِ سبزاني پتڻ، پوءِ ايندو امرڪوٽ پتڻ، جتان عمر ڪوٽ شهر چار ميل پري آهي. ان کانپوءِ سون مياڻي، بدڙي، ميران پور؛ مٺڻ ڪوٽ کان گُڊو 43- ميل پري آهي ... درياهه رستي.“

”ڀلا بابا فريد صاحب بابت اسان کي ڪجهه ٻڌايو!“ انور چيو.

”وڏي هستي آهي“ ٻه چار آواز گڏجي آيا. ”چاچڙان شريف ۾ پيدا ٿيو، اتي وڏيون درگاهون ۽ مقبرا آهن ... وڏو اوچو خاندان آهي ... نواب صادق محمد خان بهاول خان هن جو مريد هو. هن جو پنهنجو بحري جهاز هنن صاحبن لاءِ هو ... هتي هڪ گهاٽ آهي نشتر گهاٽ ... ان ۾ بحري جهاز آهي جنهن ۾ هزارين ماڻهو چڙهي سگهن ٿا. مٺڻ ڪوٽ ۾ درگاهه آهي، تمام وڏي درگاهه، لکها ماڻهو وڃن ٿا حاضري ڀرڻ ... اٺ ڏهه ڏينهن اڳ سندس عرس مبارڪ به ٿي ويو آهي.“

ٻه سال کن اڳ وڏي ٻوڏ دوران هتان جي ماڻهن درياهه ۾ مڇيءَ جو هڪ قسم ڏٺو هو. جوڙو هو. فشريز کاتي جي ماڻهن اهي مڇيون ڏٺيون اهي 12-12 ۽ 14-14 ڪلو وزني هيون. پنجاب جي فشريز کاتي انهن مڇين کي ڊالفن قرار ڏنو هو پر مقامي ماڻهن جو چوڻ آهي ته اها ٻلهڻ نه هئي.

”اسان ٻلهڻ نه ڏٺي آهي ڇا؟ روز پيا ڏسون ... وڏو فرق آ ٻلهڻ ۽ ڊالفن ۾!“ هڪ ماڻهو زور ڏيئي چيو ۽ سڀني هائوڪار ڪئي. جڏهن هتي ڊالفن مڇيون ٻوڏ سبب مري ويون هيون تڏهن مقامي ماڻهن هڪٻئي کان سوال پڇيو هو ته اِها ڪهڙي مخلوق آهي؟ انهن ماڻهن اهي مڇيون پوءِ ائين ئي ڦٽي ڪري ڇڏيون هيون، جن کي ڏسڻ پوءِ پنجاب جا فشريز کاتي جا عملدار آيا هئا. اتفاق سان فشريز کاتي جو هڪ ننڍڙو عملدار به اچي نڪتو. سندس چوڻ هو ته اٽڪ کان هيٺ سنڌوءَ ۾ ڊالفن مڇيءَ جو تعداد وڌ ۾ وڌ 14-18 آهي. سنڌ توڙي پنجاب ۾ ٻلهڻ ۽ ڊالفن هونئن ئي نه کاڌي ويندي آهي پر تنهن هوندي به سنڌ حڪومت 1974ع ڌاري ڊالفن مارڻ تي بندش وجهي ڇڏي آهي.

مٺڻڪوٽ پتڻ جي ملاحن ٻلهڻ ۽ ڊالفن کي ٻه جدا جدا جنسون چئي ڳالهه منجهائي وڌي. اها ڳالهه ته خاطريءَ سان چئي سگهجي ٿي ته سنڌوءَ جي پاڻين ۾ ڊالفن جو فقط هڪ ئي قسم آهي جنهن کي سنڌيءَ ۾ ٻلهڻ ۽ انگريزيءَ ۾ Indus Blind Dolphin چون ٿا. پڪ سان ملاحن کي يا فشريز وارن کي ڪا غلط فهمي ٿي هوندي.



ٻُلهڻIndus Blind Dolphin

مٺڻ ڪوٽ راڄڻ پور ضلعي ۾ آهي جنهن جون حدون ڏکڻ ۾ سنڌ جي سرحد تائين آهن. درياهه جي اوڀر ۾ مٺڻ ڪوٽ وٽ ٻيڙين جي پل ٽپڻ شرط ضلعو رحيم يار خان آهي. جنهن جون حدون سنڌوءَ جي اڀرندي ڪنڌي سان گڏوگڏ سنڌ سان ملن ٿيون. الهندي ڪنڌيءَ وارو روڊ ڪشمور کان سنڌ ۾ داخل ٿيندو جڏهن ته اڀرندي ڪنڌي کان سنڌ جو پهريون شهر اوٻاوڙو پوندو. سرحدي ڳوٺن جا نالا ٻيا آهن.




ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳيون صفحو-0-گذريل صفحو

پتڻ تي حال احوال ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
پتڻ تي حال احوال
سنڌوءَ جو سفر - موضوع جون ٻيون داخلائون-
پبلشر پاران
ليکڪ پاران : سنڌوءَ جو سفر
سنڌوءَ جي زندگي ۽ موت جو سُوال
اسڪائي ليڪس جي نقش قدم تي
سنڌوءَ جي جاگرافيائي تاريخ
سنڌو ندي شروع ڪٿان ٿئي ٿي؟
سنڌو طاس
سنڌو طاس ٺاهه
رگ ويِد ۾ سنڌو
سنڌو مهم ۾ شرڪت
آديسي اڄ مر سڀان مرندو سڀڪو
ٽيڪسيلا
سڪندر اعظم
ڪئمپ ڏانهن
ڪابل نديءَ جي ڪنڌيءَ تي
گليشئر جي هاڃا
اٽڪ وٽ سنڌو
اٽڪ قلعو
اٽڪ پُل
نيرن نيڻن واري ۽ چانديءَ روپ مست
پوٺوهار
غازي گهڙيالا پروجيڪٽ
پاور ڪامپليڪس
پوٺو هار جا ڪجهه درويش
خوشحال ڳڙهه
سنڌوءَ جا خوفناڪ لنگهه
جبلن ۾ ڦاٿل سنڌو
نوري پِير ۽ جوڳي
گهوڙا تڙپ
سوڪڙيان
طوطي خان کان انٽرويو
خوشحال ڳڙهه کان اڳتي
عزيز شڪاريءَ جي قبر
ست سهيليون
ٻيو وڏو وڪڙ
مکڊ شريف
سنڌوءَ ۾ سون
سوان ندي
ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ بند
ڪالاباغ بند- ڪجهه تفصيل
ڪالاباغ بند ٺاهڻ جا مقصد
فني جوڙجڪ
بند ڪيئن ٺهندو؟
جبلن جي صورتحال
پٺاڻن کي اعتراض جا سبب
ڪالاباغ شهر
جناح بئراج
ڪالاباغ کان چشمه تائين
ڪيل
دراوڙ
ڪيل بستيءَ کان اڳتي
بوٽ لاڪ
بلوٽ شريف
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
چشمه بئراج ۽ چشمه جهلم لنڪ ڪئنال
بئراج تي
ڪلور ڪوٽ
درياخان ڏانهن
دريا خان ۾
ديرو اسماعيل خان
آلودگي
طوطي خان سان ڪچهري
رحمان ٺيڙهي
رولاڪ افغان قبيلو
ڊي-آءِ خان شهر جو چڪر
ڪروڙ شريف ڏانهن
هڪ ڳوٺ-نوتڪ
ڪروڙ شريف
ليهّ پتڻ تي
نئون ڏينهن
تونسه بئراج
تونسه شريف پير پٺاڻ
بئراج ڏانهن واپسي
زندهه پير
ديري غازي خان ڏانهن
ديرو غازي خان شهر
تاريخ جاگرافي
موسم
قديم علاج
شهر جو ماضي
قديم مندر ۽ مسجدون
سياسي ڇڪتاڻ
نئون سج
ٻيڙي ناهي ته به پرواهه ناهي
ٻار لنگهيائون ٻاجهه سين
ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل
ڄام پور
ڄام پور جي تاريخ
ڄام جادم جکرو
دلوراءِ جي ٺيڙهه
هرڻاڪس يا هَڙند؟
سنڌو ماٿريءَ ۾ ديوتائن سان جنگ
ورتر اَسر ۽ اِندر جي جنگ
ڪارو پاڻي
ڄام پور جي سياسي ۽ سماجي حالت
مولانا عبيدالله سنڌي رحه
گهاڙِي والا
مٺڻ ڪوٽ ڏانهن
ڌٻڻ ۾
پتڻ تي حال احوال
درگاهه بابا فريد
شهر مٺڻ ڪوٽ
عمرڪوٽ کان اوڀر ۾ هُن پار
ڪشمور
گرنٿ صاحب جو درشن
سک مت
گرونانڪ
گرونانڪ - هڪ فنڪار
گڊو بئراج
سنڌ جي گم ٿيل ندي
ستلج جو وهڪرو
سنڌوءَ جا قديم وهڪرا
گهاڙ
مهراڻ
وهڪرا ۽ انهن جا زمانا
سنڌوءَ جي لاهِي
درياهه ۽ زمين جي سطح
گڊو بئراج تي حادثو
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
ڪنڌڪوٽ ۾
ٽوڙي بنگلي ۾
دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو
ماٿيلو
مومل ۽ ڀينرون
شڪارپور
عجيب اطلاع
سکر
عجيب ٽڪريون
لب مهراڻ تي آجيان
اسوريا جي راڻي
ڏهاڳڻ سهاڳڻ
اروڙ
ڪالڪان غار
اروڙ ۾ هڪ ٻي غار
نَينهن ٽڪر
سکر ۽ بکر جي تاريخ
خواجه خضر جو آستانو
ساڌ ٻيلو
سَتين جو آستان
روهڙي
وار مبارڪ
پتن جي ماڙي
معصوم شاهه جو منارو
آدم شاهه جو مقبرو
سکر پتڻ
مسجد منزل گاهه
لئنسڊائون پُل
ايوب پُل
سکر بئراج
ٽالپر
نوشهرو فيروز
ڪوٽ ڏيجي
مٿي جو سور لاهيندڙ پير - شادي شهيد
راڪاس جو روڻو
خيرپور ضلعي ۾ درگاهن پويان ڏندڪٿائون
ابراهيم اڌم جي ڏند ڪٿا
آستانو ابراهيم اڌم بلخي
هرڻيءَ جو کير
هنو
شيطان
خيرپور ضلعي ۾ موجود اولهه - اوڀر قبرون
ٻيا پير ۽ قبرون
سيد حسين شاهه بخاري
سيد ڇتن شاهه
لونگ فقير
پير مشائخ مهيسر يا مهيسر مشائخ
سلطان اڌم ڪٿا جو ٻيو حصو
خيرپور ۾ کجي
کجيءَ جو پرڏيهي واپار
فيصلي جي گهڙي
سکر کان لاڙڪاڻي ڏانهن
لاڙڪاڻي ۾
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاهه بهارو
ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
اڍاٽ، ڪانڌڙا، جهڪڙ ۽ خيرپور جُوسو
ڌاڙيلن جو خوني حملو
مُهين جو دڙو
مُهين جي دڙي وٽ سنڌو
مهين جي تباهي
ڌرتي ماتا
اينڪي ۽ نِن مهه جي ڪهاڻي
بهشت دلمون ڪيئن ٺهيو؟
مُهين جي دڙي بابت ڏند ڪٿائون
مُهين جي دڙي جا ڪنڀار
ويهڙ ڏانهن
مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ميان گاجي ديرو
وِيهڙ
اولهه وارا پراسرار جبل
لڪل خزاني جي واٽ
دانا ٽاورز
کيرٿر جو ن چوٽيون
مخدوم بلاول
درگاهه مخدوم بلاول
ميان يار محمد ڪلهوڙي جو مقبرو
آبپاشي لاءِ هٿرادو واهه
گاجي شاهه - قديم واهيون
ڪافر ڪوٽ
سڪندر جو پڙاڏو
سيوهڻ
مي رقصم قلندر شهباز
ڇُٽو اُمراڻي
بودلو بهار ۽ هُنود ڪاسائي
يڪ ٿنڀي
لال باغ
نه ملاح نه مڪڙي
کيرٿر ۽ ان جي ڀرپاسي ۾ گبر بند
نُڪو بٺي آثار
ڪائي ماٿري
جِنن جا گهر
نئگ ڏانهن
شاهه روهي
لنگم تي رت ڀيٽا
لکمير جي ماڙي
هتي نالو لکڻ سان بخار لهي ٿو
سنڌو کيرٿر ماٿري تهذيب
سيوهڻ کان اڳتي
لڪي
بهشت جي دري
تيرٿ ڌارا
بِزن جهڏو
آمري
سن
رني ڪوٽ
رني ڪوٽ بابت ڪجهه تجويزون
سنڌ: پنڊ پهڻن جي دنيا
سنڌ جا ٻيلا
هُڙيون
ڪچي جا ٻيلا
پڪي جا ٻيلا
وڏن ماڻهن سان سنڌوءَ جي جُٺ
حيدرآباد
حيدرآباد ۾ ٽالپرن جي دلچسپي
شهر جون چاڙهيون
قديم آثار
گنجو ڏونگر گام
سياسي ماضي
مرسون مرسون سنڌ نه ڏيسون
مياڻيءَ واري جنگ کانپوءِ
ڪوٽڙي
جِهرڪَ
ميل ـ101
ماجيران جي ماڙي
ڪينجهر
ڪينجهر لڳ ٻيا قديم آثار
هيم ڪوٽ
سونڊا
سونڊا پتڻ
کبڙ پاتڻيءَ جون خبرون
ميربحر ڪير آهن؟
جهنڊو پاتڻي
ٺٽو
دبگير مسجد
مسجد خضري
شاهجهاني مسجد
ٺٽي جا پراڻا پاڙا
سريچند درٻار - فقير جو ڳوٺ
مڪلي
قديم مسجد
پير پٺي ۽ شاهه ڏاتار جي ڪٿا
پير پٺو ماڳ
ٻيڙيءَ جي مرمت ٿي وئي
خدا آباد
ڪلان ڪوٽ
سنڌ ۾ تيل ۽ گئس
قديم غارون
سنياسيءَ جي غار
جَت ۽ وَڳ
اُڏيرو مندر
جنگي سرڏانهن
درياهه ۽ کاريون
جنگي سر پتڻ جي اهميت
مانگر مڇ يا ويسر
ڊيلٽا ۾ ڦيرڦار
ڪيٽي بندر
ڳاڙهن چانورن جي پوک
ٻيا فصل
شڪارين جون تياريون
گهاتو ڪيئن گهارين؟
پورٽ قاسم ڏانهن
تِمر جا ٻيلا
ڊيلٽا ۾ فطرت جي دهشتگردي
بئراجن جي تعمير کان اڳ
جاکي بندر
رتوڪوٽ
ملاڪي ڪوٽ
درياهه پير ماڳ
ٿنڀن واري مسجد
وڏا هڏا
گُجو
سنڌ ۾ قديم ترين لکت
ٿرون ٽڪري
هاليجي
پکين جا رستا
ڀنڀور
موکي متارا
اوچتو ڦاٽ
سمنڊ ۽ ويرون
مهم جي پڄاڻي
چوکنڊي
سانڊي تان جنگ
بلوچ ٽومبس
ملير ماٿري
ڪراچيءَ جا ڪجهه ٻيا آثار
ريڙهي مياڻ
کديجي
منگهو پير
مورڙيو مانگر مڇ
پڄاڻي
حوالا
بُلهو کوسو ۽ بُـلهي جي بُـٺي


.....سنڌوءَ جو سفر موضوع جون وڌيڪ داخلائون