پرائي جنگ پنهنجي شهر ۾

پرائي جنگ پنهنجي شهر ۾

سال 1995ع جي پڇاڙي آهي ۽ انهن ڏينهن ۾ سياسي چلهه تي چڙهيل کير اڀاميو آهي. سڀ ڳالهيون ۽ واقعا پنهنجي جاءِ تي! دهشتگردن ۽ قانون نافذ ڪندڙن جي وچ ۾ هلندڙ خوني اکٻوٽ به پنهنجي جاءِ تي، ميان نواز شريف ۽ حڪومت جي وچ ۾ اختيارن جي جائز ناجائز استعمال ۽ سرڪاري خزاني ۾ گهوٻين جي معاملن تان عدالتي جنگ پنهنجي جاءِ تي! صوبن وچ ۾ مفادن جو ٽڪراءُ پنهنجي جاءِ تي ۽ مولوي صاحبن جو احتجاج ۽ هڙتال به پنهنجي جاءِ تي! پر اهي سڀ معاملا سال 1996ع ۾ شروع ٿيڻ کان اڳ پاڻ ملي هڪ ٿي ويا آهن. سواءِ سنڌ جي قوم پرست ڌرين جي، باقي سڀ ڌريون ملي يڪجهتي ڪائونسل جي سڏ تي مڙي هڪ ٿي ويون آهن. ان ريت سڀ مذهبي جماعتون، ايم ڪيو ايم، مسلم ليگ (ن) ۽ ڪراچيءَ ۾ سرگرم ڪيئي مافيائون ۽ غير ملڪي ايجنسيون ظاهر ظهور يا اندرين خاني ملي هڪ ٿي ويون آهن. ان ريت اهو اتحاد جيڪو پاڪستان جي تاريخ ۾ ڪڏهن به نئون نه رهيو آهي، فقط شڪليون ڦيرائيندو آيو آهي هڪ ڀيرو ٻيهر سرگرم يو آهي ۽ سال 1996ع کي پنهنجن ”مطالبن جي حاصلات جو سال“ قرار ڏنو اٿس.
حڪومت سال 1996ع کي دهشتگرديءَ جي خاتمي ۽ امن جي بحاليءَ جو سال قرار ڏئي ٿي ۽ وزارت داخله پنهنجي وس آهر (ظاهري طرح) پوري ڪوشش ڪئي ته ڪنهن ريت31 ڊسمبر تائين ٻيو نه ته سڀ نامي گرامي دهشتگرد جهليا وڃن پر لڳي ٿو ته دهشتگردن جي چڱي خاصي پوک لٿل آهي ۽ هر نئين ڏينهن هڪ نئون نامي گرامي دهشتگرد آڏو اچي ٿو. اڃا ڪمانڊو، لنگڙو، ڪاڻو، ڪن ڪٽو وغيره وغيره نالن جون تاڙيون ڪنن تان نه لٿيون آهن ته ڪاليا جي نالي جي تاڙي وڳي اهي. ڪير ٿو ڄاڻي ته اهو سلسلو ڪيستائين هلندو؟ پر هڪ ڳالهه واضح آهي ته پاڪستان جي سڄي حزب اختلاف پنهنجي سڄي قوت ڪراچيءَ ۾ آزمائڻ جي ڀرپور تياري ڪئي آهي ۽ ان جي اها پوري پوري ڪوشش آهي ته ڪراچي 1996ع جي رڻ ڀومي ثابت ٿئي ۽ فيصلو جنگ جي ان ميدا مان ٿئي!
مذهبي جماعتون اها جنگ پنجاب جي ڪنهن به شهر ۾ وڙهي پئي سگهيون. ايم ڪيو ايم پنهنجي طاقت لاهور ۾ ڏيکاري ٿي سگهي. آخر ڪهڙي ڪارڻ ڪراچيءَ کي رڻ ڀومي بنائڻ جي رٿ رٿي وڃي ٿي؟ جواب صرف هڪڙو اهي ته جهڙي طرح آمريڪا پنهنجي افغانستان واري جنگ ان مهل تائين وڙهڻ لاءِ تيار هو جيسين آخري پاڪستاني فوجي جيئرو هجي! اهڙي طرح هندستان ڪشمير جي جنگ ۽ افغاني اڳواڻن افغانستان جي جنگ لاءِ هڪ ئي وقت ڪراچيءَ جي چونڊ ڪئي آهي. هاڻي اهي ٻئي ملڪ اهي جنگيون سرحدن تي وڙهڻ بدران ان مهل تائين ڪراچيءَ ۾ وڙهندا جيستائين پاڪستان ۾ آخري دهشتگرد، آخري پرمتڙيو، آخري هٻڇي، آخري مجبور، آخري ڪرمنل ۽ آخري جنوني جيئرو آهي. جديد حڪمت عمليءَ ۾ اها جنگ وڙهڻ مناسب نه ٿي سمجهي وڃي جنهن ۾ پنهنجي ڌرتيءَ تي پرائي فوج جو بوٽ داخل ٿي سگهي يا توپ جو ڪو گولو ڪري سگهي! خود آمريڪا به مهاڀاريون لڙايون ايئن وڙهيو. جنگ جا سڀ محاذ پراين سحدن تي رکيائين ۽ سڄي مهاڀاري جنگ ۾ آمريڪي کنڊ تي هڪ ڦٽاڪو به ڪو نه ڦاٽو.
هي به جنگ جو عجيب قسم آهي جنهن ۾ مولوي صاحب سمجهن ٿا ته هو اسلام جي جنگ وڙهي رهيا آهن ۽ ٻيو ڪو به کين استعمال ڪو نه پيو ڪري، ايم ڪيو ايم ان جنگ کي پنهنجن حقن جي جنگ سمجهي رهي آهي، بليڪ ميلنگ ۾ ڦاٿل نوجوان ان جنگ کي پنهنجي عزت بچائڻ جي جنگ سمجهي رهيا آهن ۽ ميان نواز شريف سمجهي ٿو ته ان ريت اقتدار جو ميوو سندس جهول ۾ اچي ڪرندو. هونئن ته هو سڀ عقل ۽ هوش جا سڀ کان وڏا سرچشما آهن پر هتي اچي سڀني جي عقل جي بتي اجهامي وڃي ٿي.
مولوي صاحبن هاڻي ”ڦيٿا جام“ جو سڏ ڏنو آهي ۽ سڀ ڌريون جيڪي ماضيءَ ۾ هڪٻئي کي ”تون غدار... تون غدار“ چئي محفل مان اٿي ويون هيون، هاڻي غير مشروط طور ۽ پنهنجو پاڻ ”ڦيٿا جام“ ۾ شريڪ ٿيڻ لاءِ ”لبيڪ! لبيڪ!“ چونديون پيون اچن! ان جو مطلب اهو نه آهي ته ڪو هنن جا پاڻ ۾ اختلاف ختم ٿي ويا آهن، اصل ڳالهه اها آهي ته هنن جا مفاد پاڻ ۾ ڳنڍجي پيا آهن ۽ هو ڇڙ وڇڙ حالت ۾ پاڻ کان بهتر قوت سان ٽڪر کائڻ جي پوزيشن ۾ ڪو نه آهن.
پيپلزپارٽيءَ جي حڪومت ڪا جمهوريت جي معراج ناهي. ڪا ٻي حڪومت ان کان بهتر ٿي سگهي ٿي. خود پيپلز پارٽي به پاڻ کي بهتر ڪري سگهي ٿي پر هڪ ڳالهه قطعي آهي ته پاڻ کي بهتر قرار ڏيارڻ لاءِ شهر ۽ ملڪ جو امن ۽ سڪون وڃائڻ کي جمهوريت نٿو چئي سگهجي. هر شهريءَ جو پهريون حق آهي ته هو امن ۽ سڪون سان رهي. جيڪڏهن ڪا هڪ ڌر يا هڪ کي ڇڏي سڀ ڌريون گڏجي زندگيءَ کي ويتر هيٺ مٿي ڪري ڇڏين ته ان جي واکاڻ ڪري نه ٿي سگهجي. احتجاج ڪرڻ هر ڪنهن جو جمهوري حق آهي پر احتجاج جي معنيٰ اها ناهي ته خاموش اڪثريت کي پنهنجي احتجاج ذريعي ذهني ۽ معاشي عذاب ۾ مبتلا ڪري ڇڏجي. 1996ع جي شروعات کان فقط 2 ڏينهن اڳ ٻيهر جيئاريل اتحاد وارا ڀلي ته اهو سمجهندا هجن ته هو پنهنجا مقصد حاصل ڪرڻ لاءِ ڪنهن پر اميد پوزيشن ۾ اچي ويا آهن، سچي ڳالهه اها آهي ته هو شعوري يا لاشعوري طور پرائي جنگ پنهنجي ملڪ ۾ وڙهي رهيا آهن.