ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-11-05
داخلا نمبر 1077
عنوان پور بندر ۾ ڦاٿل پاڪستاني
شاخ ڪشالو ڪيچ ڏي: ايڊيٽوريل-1روزاني برسات ڪراچي
پڙهيو ويو 1187
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
6 آڪٽوبر 1995
پور بندر ۾ ڦاٿل پاڪستاني
سنڌ جا 86 ملاح هندستان جي پور بندر جيل ۾ 14 مهينن کان بند آهن.پور بند، جتي ڪڏهن سنڌ جا سامونڊي ۽ ڀٽائيءَ جا هيرو ايئن لهندا هئا جيئن پنهنجي ئي وطن جي ڌرتيءَ تي پير رکندا هجن، اڄ باندين جي صورت ۾ لاٿا وڃن ٿا. تاريخ جو بي رحم ڦيٿو گهڻو ڪجهه چيڀاٽي ويو آهي پر جڏهن اهو ڦيٿو ماڻهپو به چيڀاٽي وڃي ته پوءِ حاڪمن سان ڌرتيءَ ۽ انسانيت جي ڳالهه ڪرڻ ايئن آهي جيئن پاتال جي داروغي سان کير ساگر جون ڳالهيون ڪجن. پور بندر ۽ جونا ڳڙهه اهي ئي علائقا آهن جتان جي ماڻهن کي اڃا تائين پاڪستاني شهريت حاصل ڪرڻ جو حق آهي.
ويهين صديءَ واري اپکنڊ جي سياسي نقشي تي هاڻي هندستان ۽ پاڪستانون سرحدون موجود آهن. هاڻي پور بندر جونا ڳڙهه تي راءِ ڏياچ ۽ ٻيجل جو زمانو به نه آهي جنهن کي سنڌ جا ماڻهو اڃا تائين ڳائيندا پيا اچن. هاڻي ته ٻه فيل مست آهن جن جي وچ ۾ مهاڻا چپجي ويا آهن. ملاح کلئي سمنڊ ۾ مڇي مارڻ وڃن ٿا پر هندستان ۽ پاڪستان جون سامونڊي سرحدون کليون پيون آهن، ڪو به ٻيڙو ڪنهن به مهل غلطي وچان سرحد اورانگهي سگهي ٿو. سمنڊ ۾ خاردار تارون لڳل ڪو نه هونديون آهن ۽ نه وري ڪو سرحدي پٽي جو نشان موجود هوندو آهي.
هڪ غلطيءَ جي ايڏي سزا جو پاڪستان جا ماڻهو پوربندر جي جيل ۾ سوا سال کان بند پيل آهن ته حڪومت پاڪستان انهن جي واهر ڪرڻ به پسند ڪو نه ٿي ڪري! ٻڪرار جو ڇيلو گم ٿي ويندو آهي ته ڳولي ڳولي وڃي هٿ ڪندو آهي، هي ته سڄا سارا 85 انسان آهن جن جي ڦاسجڻ جي خبر به سرڪار وٽ آهي. سرڪار جي اها ڪوتاهي پاڪستاني شهرين جي مالڪي نه ڪرڻ جي برابر آهي. ڪو تصور ته ڪري، جيڪڏهن 85 آمريڪي يا انگريز ملاح ايئن وڃي ڪٿي ڦاسن ته BBC ۽ CNN ڇا نه ڪن ها ۽ سندن سفارتخانا ايئن چپ ڪري ويهن ها!
پاڪستان جي عوام کي پاڪستان جي بادشاهن کان وڏي ۾ وڏي شڪايت اها ئي آهي ته انهن پاڪستاني شهرين جي ڀلائيءَ لاءِ اوترو ڪو نه ڪيو آهي جيترو آءِ ايس آءِ کي آمريڪي سي آءِ اي ۽ هندستاني ”را“ جي برابر ڪرڻ لاءِ ڪيو آهي. آمريڪا يا يورپ جي ڪنهن ملڪ سان برابري ڪرڻي آهي ته سڀ کان پهرين عوام جي سار لهو، انهن جي ڀلائيءَ لاءِ اڳتي اچو.
پوربندر جيل ۾ بند پاڪستاني ملاحن جو جيڪو حال هوندو سو ان کان مختلف نه هوندو جهڙو پاڪستاني جيلن ۾ هندستاني قيدين سان هوندو. ٿورو ان تي به سوچيو ته انهن ملاحن جو گهر ٻار ڪهڙي حال ۾ آهي. ابراهيم حيدريءَ جي هڪ مائي حنيفان راڄائي چوهن مهينن کان روزاني اجرت تي هڪ ڪارخاني ۾ جهينگا ڇلي پنهنجو عيال پالي رهي آهي. جنهن ڏينهن مزوري نه ملي ان ڏينهن تي لنگهڻ ڪاٽين ٿا. مائيءَ کي ته ايترو به پتو ڪو نه آهي ته سندس مڙس جنهن لانچ تي چڙهي شڪار تي نڪتو هو، ان جو نمبر ڇا هو ۽ ان جو مالڪ ڪير هو؟ ڏيئي وٺي ويچاري فشر مين ڪوآپريٽو سوسائٽيءَ وارن وٽ مدد لاءِ پهتي پر کيس دلاسن ۽ انتظار کانسواءِ اڃا ڪجهه به نه مليو آهي. ڀلا ملي به ڇا ٿو سگهي؟
جيڪو ڪم حڪومت جو آهي، اهو حڪومت نٿي ڪري. مائي حنيفان راڄائي ڪنهن جو دامن جهلي؟ اها هڪ مائي ناهي جيڪا پنهنجي ور جي انتظار ۾ آهي. اهڙيون 85 ڄڻيون در ۾ اکيون وجهي ويٺيون آهن. اهي فقط 85 به نه آهن، اهڙا واقعا هميشه پيا ٿين ۽ هندستان جي ساحلي جيلن ۾ هميشه ڪي نه ڪي پاڪستاني ملاح پيا هوندا آهن. ڇو نه ٿي حڪومت ان سلسلي ۾ ڪو مستقل طريقئڪا مقرر ڪري ڇڏي؟ اهي واقعا ته ان مهل تائين پيا ٿيندا جيستائين اتي سمنڊ ۽ ٻه ملڪ موجود آهن.