پوليس جي تعريف تي عوام تاڙيون نه وڄايون!

26 فيبروري 1996ع

پوليس جي تعريف تي عوام تاڙيون نه وڄايون!



ان ۾ ڪو به شڪ نه آهي ته محترمه ڀٽو جو شمار دنيا جي ذهين ترين فردن ۾ آهي ۽ ان ۾ به شڪ نه آهي ته هوءَ دل ۾ درد به رکي ٿي. اهو ئي سبب آهي جو جڏهن هن ڪراچيءَ جي سنگين حالتن تي تبصرو ڪيو تڏهن نه رڳو جذباتي ٿي وئي پر هڪ موقعي تي سندس اکيون آليون به ٿي ويون. اکيون هرو ڀرو آليون ڪو نه ٿينديون آهن. ماڻهو ظاهري طرح ڪنهن اهڙي واقعي تي روئيندي آهي جيڪو ڪنهن ٻئي تي گذريو هجي پر سچ اهو آهي ته روئڻ پنهنجي ئي ڪنهن درد تي ايندو آهي. دل جو درد رکندڙ ماڻهو پرايا ڏک ڏسي، پرايو درد ايئن ئي محسوس ڪندا آهن، جيئن ڪڏهن هن جي پنهنجي مٿان ٿي گذريو هوندو آهي.

پر، پاڪستان جي درد کي رڳو وزيراعظم جي آلين اکين سان ڏسي نٿو سگهجي. هن ملڪ جا ماڻهو ايترو رنا آهن جو جيڪڏهن اهي لڙڪ جمع ڪري سگهجن ها ته شايد سنڌوءَ جو پيٽ چوماسي جي درياهه وانگر تار وهي ها! بس! اهو ئي امليو آهي ته وزيراعظم جون آليون اکيون ”رپورٽ“ ٿي وڃن ٿيون پر ڪرڙ ۽ ڪانڊيري جي اندر ۽ ٻاهر جا گهاءَ ”رپورٽ“ ٿيڻ کان رهجي ويندا آهن، ڪو وڏو ڪيس ٿيو ته پوءِ سندن دانهن آسمان ڏانهن سفر ضرور ڪندي آهي پر اڀ ۾ ڪٿي اٽڪي پوندي آهي ۽ پوءِ وقت ان جي گونج کي به هلڪو ڪري ڇڏيندو آهي ته جيئن ڪا ٻي وڏي رڙ ٽنگجڻ لاءِ جاءِ خالي ٿئي!

وزيراعظم ڪراچيءَ ۾ مرندڙ عام شهرين ۽ دهشتگردن جي موت تي سٺو ڳالهايو! ايئن ٻيا به ڳالهائيندا آهن پر تاريخ فقط ”وڏن ماڻهن“ جي ڳالهائڻ کي وزن ڏيندي آهي. ان هوندي به وزيراعظم کي شاباس آهي جنهن ڪراچيءَ ۾ موت جي رقص تي درست ۽ جرئتمنداڻي موقف سان ڳالهايو ۽ حاڪم طبقن پاران نه، بيگناهه عوام پاران ڳالهايو، ٻيو ته ٺهيو انهن مائرن جي ڏک جي ڳالهه به ڪئي جن جا دهشتگرد پٽ مارجي ويا، هن چيو ته ”جڏهن الطاف گروپ جا ماڻهو مارجن ٿا، مون کي تڏهن به ڏک ٿئي ٿو ڇو ته ماءُ اهو نٿي ڏسي ته ٻار گنهگار آهي يا نه، ماءُ ته فقط لاش ڏسي ٿي!“

وزيراعظم انهن ڏکن جي ڳالهه ڪري وئي جيڪي ”لاش“ ڪرڻ سان جنم وٺن ٿا پر معاشري ۾ ڪي ٻيا به شديد درد آهن جن ماڻهن کي جيئرو لاش ڪري ڇڏيو آهي! ضروري نها ته لاش فقط فقط اهو هجي جنهن کي ڏوليءَ ۾ وجهي قبرستان ۾ دفن ڪيو وڃي! هن شهر ۾ بيشمار لاش آهن، جن جا جسم ته جيئرا آهن پر بي عزتين ۽ معاشرتي ظلمن سندن احساس ماري ڇڏيا آهن. هو جيئرا آهن ته فقط ان لاءِ جو کين پنهنجيون سماجي ذميواريون پوريون ڪرڻيون آهن ۽ خودڪشي حرام آهي. دهشتگردي رڳو بندوق بردار دهشتگرد ئي ڪو نه ڪندا آهن ۽ نه وري اها ڳالهه درست آهي ته ”الميو“ فقط موت مان جنم وٺندو آهي. وزيراعظم ان زندگيءَ کي ڇا چوندي جيڪا زخمي روح ۽ معذور وجود جي صورت ۾ رستن تي هلي ٿي! معذور جسم ته شايد هر اک ڏسي سگهندي هجي، زخمي روح ڪير ٿو ڏسي؟

ساراهه سڀني کي وڻندي آهي. وزيراعظم کي به پنهنجي لاءِ تعريفي جملا پسند آيا هوندا، وڏي وزير کي به تعريفي جملا وڻندا هوندا. ساڳي طرح پوليس وارن کي به اهي تعريفي جملا پسند آيا جيڪي وزيراعظم سندن شان ۾ ادا ڪيا! وزيراعظم جڏهن ڪراچيءَ ۾ دهشتگردن خلاف ويڙهه جي حوالي سان پوليس جي ڪردار جي تعريف ڪئي تڏهن پوليس وارن به جوش ۾ اچي ڏاڍيون تاڙيون وڄايون! پر عوام مان ڪنهن به تاڙيون ڪو نه وڄايون!

پوليس جي ساراهه تي رڳو پوليس تاڙيون وڄايون، عوام ان ڪري پاڻ کي وزيراعظم جي ان ”تعريفي ريمارڪ“ کان پري رکيو جو عوام ان تعريف سان وزيراعظم سان سهمت نه آهي. شهري ايئن ڪو نه ٿا چون ته دهشتگردن سان ويڙهه ۾ سپاهين زندگيون ڪو نه ڏنيون آهن پر شهري اهو ٿا چون ته پوليس جا پنهنجا ظلم دهشتگردن کان گهٽ نه آهن. عوام جڏهن پوليس کي دهشتگردن جي قطار ۾ بيهاري ٿو ته هيءَ اها قطار نه آهي جنهن ۾ ايم ڪيو ايم (الطاف) يا (حقيقي) وارا پوليس وارن کي بيهارين ٿا، هيءَ اها قطار آهي جنهن ۾ مافيائون بيٺيون آهن. بلڪه مافيائن جي هڪ اهڙي قطار جنهن جي اڳواڻيءَ جو جهنڊو پوليس جي هٿ ۾ آهي.

وزيراعظم ۽ وڏو وزير ڀلي ته کلئي عام پوليس کي ”مافيائن جي ماءُ“ نه سڏين، اها ڳالهه دل ۾ هو پاڻ به محسوس ڪندا هوندا. حڪومت جي مجبوري ٿي سگهي ٿي ته اها پوليس جي ضرورت کان وڌيڪ تعريف ڪري پر عوام کي اهڙي ڪا به مجبوري ڪو نه آهي. ملڪ جو عوام ته هڪ اهڙي قيديءَ جهڙو آهي جنهن وٽ ”وڃائڻ لاءِ“ هاڻي تمام ٿورو سرمايو بچيو آهي. ڪنهن قيدي ۽ عوام ۾ بس ايترو ئي فرق وڃي بچيو آهي ته عوام آزاد قيدي آهي جنهن وٽ آزاد شهري هجڻ جي ناتي ٿوري گهڻي عزت آهي پر اها عزت گرگهلي ٽوپيءَ وانگر ڪنهن به پوليس واري هٿان ڪنهن به مهل ڪري سگهي ٿي! وزيراعظم ۽ وڏي وزير کي شايد اهو احساس ڪو نه آهي! اسان کين ٻڌايون ٿا ته هن ملڪ ۾ هيٺين طقبن جي ماڻهن لاءِ اڃا تائين ڪنڌ مٿي ڪري هلڻ جي سزا ڪنڌ ڪورڻ آهي! هن ملڪ جو عوام ڀلي ته پنهنجي سمجهه ۾ مسلمان هجي پر پوليس جي نظر ۾ ”شوڌر“ آهي. اسان کين اهو ٻه ٻڌايون ٿا ته وڏي وزير جي خاص سيل جا فون نمبر 134 وغيره مافيائن جي مفادن ۾ خود پوليس وارا پاڻ استعمال ڪري رهيا آهن. پاڪستان ۾ پوليس جو ڪردار وزيراعظم جي سرٽيفڪيٽ سان اڇو اجرو ٿي نٿو سگهي.