پُراڻين دستارن جو سفر

پُراڻين دستارن جو سفر
هاڻي سوال آھي ته ”قلندر جون (پَنن واريون) پراڻيون دستارون جيڪي روز بدلجن ٿيون ڪيڏانهن ٿيون وڃن؟ ڇا پراڻيون دستارون سنڀاليون وڃن ٿيون يا اهي ڪنهن هنڌ جمع ڪيون ٿيون وڃن؟“ مون سيوهڻ ۾ مختلف درگاهن تي پراڻين ۽ سُڪل دستارن جا انبار ڏٺا هئا. جڏهن مون دستار ساز نياز حسين پيرزادي کان ساڳيو سوال ڪيو ته هن چيو هو،
”اهي دستارون روز ٻين بزرگن جي درگاهن تي وڃن ٿيون، انهن جا ڏينهن ٻڌل آهن.“ يقيناً، اها ٻين بزرگن لاءِ اعزاز جي ڳالهه هئي ته هنن کي اها دستار ملي جيڪا قلندر تي رکيل هجي.
”سومر جي ڏينهن تي لٿل دستار درگاهه گلاب شاهه نوريءَ تي ويندي آهي، جنهن جي مزار درگاهه قلندر جي اوڀر طرف آمهون سامهون آهي. اڱاري ڏينهن دستار درگاهه جُمن جَتي تي ويندي آهي جيڪا بودلي بهار کان اوڀر طرف درياهه جي ڪنڌيءَ تي آهي. اربع ڏينهن دستار نهال شاهه نوريءَ ڏانهن ويندي آهي، خميس ڏينهن بگا شير ڏانهن جيڪو مسجد جي اتر ۾ آهي، هر مهيني پهرين چنڊ جي دستار به اوڏانهن وڃي ٿي. جمعي ڏينهن سيد روشن علي شاهه ڏانهن، ڇنڇر ڏينهن درگاهه ڏاڏي ابراهيم جَتي ڏانهن وڃي ٿي ۽ آچر ڏينهن ’ڪربلا‘ ۾ واقع درگاهه سيد ثابت علي شاهه ڏانهن وڃي ٿي.“
ان ترتيب ۾ ڇُٽي امراڻي ۽ بودلي سڪندر بهار جا نالا نه ڏسي مونکي حيرت لڳي. بودلي جا فقير پنهنجي مرشد لاءِ پاڻ جدا دستار ٺاهيندا آهن. البت ڇُٽي امراڻيءَ تي تِلَ واري ڏينهن تي يا وري جڏهن پُراڻي دستار زبون ٿي وڃي، تڏهن تازي دستار ٻڌي وڃي ٿي. تِل ڇا آهي؟ ڪنهن درگاهه جي عرس واري ڏينهن نغارا ۽ گهڙيال ويندا آهن جيڪي فجر جو 15-15 منٽ يا اڌ اڌ ڪلاڪ جي وقفي سان وڄندا آهن ته جيئن خبر پوي ته اڄ هن بزرگ جو عرس آهي.)
هڪ روايت اها به آهي ته ڇُٽي امراڻيءَ پاڻ فرمايو هو ته ”لٿل دستار مون ڏانهن نه موڪليو!“ ڇُٽي امراڻيءَ ايئن چيو هجي يا نه چيو هجي پر اهي لفظ انهن درگاهن جي گادي نشينن لاءِ فائديمند آهن جن تي دستارون وڃن ٿيون. ان ريت ڇُٽو امراڻي قلندر شهباز جي پيارن جي قطار کان نه رڳو ٻاهر رهجي وڃي ٿو بلڪه اهو تاثر ملي ٿو ته هن صاحب شروع کان آخر تائين قلندر جي روحاني بالادستي ۽ سيوهڻ ۾ رهائش کي قبول نه ڪيو هو.
ڇُٽي امراڻيءَ جو ڪوبه وارث نٿو ڏسجي ۽ نه ئي سيوهڻ ۾ سندس حوالي سان ڪو وڏو ميلو ملاکڙو ٿئي ٿو.
مون محسوس ڪيو ته بودلي بهار جا مريد ڪجهه ڇڊا ڇڊا آهن ۽ ڇُٽي امراڻيءَ کي سيوهڻ مان ونڊ (دنياوي طرح) ڪونه ٿو ملي. خدا ڄاڻي ته ان جو ڪارڻ ڪهڙو آهي؟ البت اها ڳالهه به شدت سان محسوس ٿئي ٿي ته قلندر شهباز جا سجاده نشين يا خلافت جا دعويدار پاڻ ۾ اختلاف رکن ٿا، هر ڪنهن پنهنجي پيري مريدي جدا ڪري ڇڏي آهي.
انهن تڪرارن سبب ماضيءَ ۾ هنن جا پاڻ ۾ ٺاهه ۽ حقن ۽ ونڊ جا طريقا به طئه ٿيل آهن. اهي ڳالهيون ڪتابن ۾ چٽيون لکيل آهن.