پڙدي جي پويان ڪهڙو ڊرامو هليو؟

پڙدي جي پويان ڪهڙو ڊرامو هليو؟

وزيراعظم اها تصديق ڪري ته ڪجهه سينيئر فوجي عملدارن کي غير پيشيوراڻين سرگرمين ۾ ملوث هئڻ سبب گرفتار ڪري کانئن پڇاڳاڇا ڪئي پئي وڃي، اڻسڌيءَ طرح ان ڳالهه جي تصديق ڪئي آهي ته ان قوت جو هڪ حصو پنهنجين آئيني ۽ قانوني ذميوارين کان اڳتي وڌي ڪي اهڙا ڪم ڪري رهيو هو، جيڪي ملڪ جي مفاد ۾ ڪو نه هئا. شهري، ڪجهه ڏينهن کان فوجي عملدارن جي ترقين ۽ رٽائرمينٽن ڏانهن اشارو ڪري هڪٻئي کان پڇي رهيا هئا ته اهو سڀ ڇو ٿي رهيو آهي؟ ظاهر آهي ته جڏهن ملڪ جون سرحدون ۽ اندروني علائقا وڏين ڇڪتاڻن ۾ هجن تڏهن فوجي حلقن ۾ تبديليون ضرور ڌيان ڇڪائينديون.
وزيراعظم ته کڻي ڪن مصلحتن جي ڪارڻ سينيئر فوجي عملدارن جي گرفتاري جا اصل سبب ڪو نه ٻڌايا آهن پر ملڪ جا ماڻهو ته گهڻو ڪجهه سوچين ٿا. ڇا وري ڪو ضياءُ الحق ساماڻو هو؟ ڇا وري ڪنهن مهم جوئيءَ جي ڪوشش ڪئي هئي؟ الطاف حسين، نواز شريف ۽ اجمل خٽڪ ڌمڪيون ته وڏيون ڏنيون هيون ۽ فوج کي سڏ به ڏاڍا ڪيا هئا.
انهن ئي سڏن جي جواب ۾ چيف آف آرمي اسٽاف جنرل عبدالوحيد چيو هو ته ”جمهوريت ۾ فوجي مداخلت جي توقع ڪندڙن جي حوصلي شڪني ٿيڻ گهرجي. فوج کي سياست ۾ ملوث نه ٿيڻ گهرجي، ڇاڪاڻ ته ان جو ڪم سرحدن جي سنڀال ڪرڻ آهي.“ جنرل صاحب اهو به چيو هو ته فوج ۾ ڪرپشن ۽ ڊسيپلين ڦٽل آهي جنهنڪري احتساب ٿيڻ گهرجي.
ٻه چار ڏينهن اڳ ۾ ”فوجي وڏن“ جو هڪ اجلاس به ٿيو هو، جنهن ۾ هنن ملڪ جي سرحدن سميت ”اندروني معاملن“ تي به مٿا جوڙي غور فڪر ڪيو هو. اها ٻي ڳالهه آهي ته اندروني معاملن تي سوچڻ جي پگهار ڪجهه ٻين ادارن کي ملي ٿي.
”فوجي وڏا“ جيڪڏهن فقط سرحدن جي حد تائين پاڻ ۾ حال احوال ڪن ته اها ڳالهه ٺهي ٿي ڇاڪاڻ ته فوج جو ڪم ئي سرحدن جي سنڀال آهي، جيئن جنرل وحيد پاڻ به چوي ٿو. فوجي وڏن ڪهڙن اندروني مسئلن تي ڳالهايو؟ اهو ته ڪو نه ٻڌايو ويو پر اها ڪا ڏکي ڳجهارت به نه آهي، جيڪا ڀڃي به نه سگهجي. فوجي وڏن فوج ۾ وردي پوش سياستدانن جي سرگرمين تي ويچاريو هوندو. انهن کي سندن سرگرمين کان روڪڻ، نه روڪڻ، گرفتار ڪرڻ ۽ گرفاريءَ جي اثر تي ويچاريو ويو هوندو. ڪراچيءَ جي صورتحال غور هيٺ آئي هوندي ۽ فوجي ڊسيپلين جي خلاف ورزي ڪندڙ عملدارن جي احتساب تي سوچيو ويو هوندو.
ڇاڪاڻ ته پاڪستان جي عوام کي ماضيءَ ۾ ٽينڪن ۽ بٽالينن وڏا ڏنڀ ڏنا اهن تنهنڪري فوجي بغاوت جي شوشن شهرين جا اعصاب شل ڪري ڇڏيا هئا. وزيراعظم ڪنهن ناڪام فوجي بغاوت جو واضح اشارو ڪو نه ڏنو آهي، تنهنڪري ان شڪ کي تڪڙ ۾ رد به نٿو ڪري سگهجي ته ايم ڪيو ايم، نواز لابيءَ حڪومت جو تختو اونڌو ڪرڻ جي رٿا تيار ڪئي هوندي پر ڪري نه سگهيا. اهو به ممڪن آهي ته فوجي بجيٽ ۾ هيرا ڦيري ڪري فنڊ هيٺ مٿي ڪيا ويا هجن ۽ اهو به ممڪن آهي ته ڪي اعليٰ عملدار هٿيار ۽ هيروئن مافيا جي سرپرستي ڪندي ڏٺا ويا هجن.
فوج ۾ ڪرپشن يا چونڊيل حڪومت جو تختو انڌو ڪرڻ جون خواهشون پلجي رهيون آهن ته اها ڏاڍي مايوس ڪندڙ صورتحال چئبي. اڃا به چئجي ٿو ته ”ڀروسو ڪريو!“ ڪهڙي ڳالهه تي ڀروسو ڪجي؟ جڏهن پنجاهه پنجاهه بيگناهه شهرين جا قاتل دهشتگرد ”هيرو“ قرار ڏنا ويندا هجن، جڏهن دهشتگرد رياست جي هٿياربند ۽ غير هٿياربند شعبن تي راڪيٽ لانچر ڇوڙيندا هجن ۽ جڏهن ملڪ جي اتر، اولهه ۽ اوڀر جون سرحدون جنگي صورتحال يا جنگ جي پڙاڏن ۾ وڪوڙيل هجن، تڏهن فوج ۾ بغاوت يا سنگين ڪرپشن جون خبرون ڪهڙي ڳالهه تي ڀروسو ڪرڻ ڏينديون. بس! ماڻهو اکيون کڻي آسمان ڏانهن ڏسندا رهندا.
حڪومت ته زهر جو ڍڪ ڀري چپ ٿي وئي ۽ ڪجهه به ڪو نه ٻڌايائين. جڏهن سينيٽر طارق چوڌريءَ جيڪو حزب اختلاف سان تعلق رکي ٿو، سينيٽ ۾ اٿي بيهي دعوا ڪئي ته ”فوج ۾ ڪجهه ٿيو آهي ۽ حڪومت ان جي ترديد يا تصديق ڪري!“ تڏهن پتو پيو ته ”ڪجهه ٿيو آهي“. تڏهن به وزير دفاع مسٽر آفتاب شعبان ميراڻي ڪو واقعو ٿيڻ کان ”انڪار“ ڪري ٿو. آءِ ايس پي آر تبصرو ڪرڻ کان انڪار ڪري ٿي پر وزيراعظم چوي ٿي ته ”ڪجهه فوجي آفيسر گرفتار ڪيا اٿئون، جاچ هلي رهي آهي، نالا ظاهر نه ڪنديس ڇاڪاڻ ته انهن جا نالا ظاهر ڪرڻ سان ڪافي اثر پوندو. اهي غير پيشيورانه معاملن ۾ ملوث هئا. انهن جو تعداد معلوم نه آهي، جاچ مڪمل ٿيڻ تي سمورا تفصيل ظاهر ڪبا.“
هي سڀ ان مهل ٿيو آهي جڏهن جنرل وحيد جي رٽائرمينٽ جا ڏينهن ويجها آيا آهن. جڏهن جڏهن به چيف آف آرمي اسٽاف يا ”فوجي وڏن“ جي رٽائرمينٽ جو وقت ويجهو ايندو آهي، حڪومت هڪ امتحان ۾ پئجي ويندي آهي. اعتماد جوڳي سپهه سالار کي نه ڇڏڻ سان ننڍا جنرل ناراض ٿين ٿا، جن جي ترقي بيهي وڃي ٿي ۽ نئين وفادار سپهه سالار جي چونڊ ۾ غلطي ٿيڻ جو امڪان به هوندو آهي. ڪير ڄاڻي ته نئون صاحب ”جنرل ضياءُالحق“ يا ”ايوب خان“ بڻجي وڃي!
جيستائين حڪومت پاڻ معاملو چٽو نه ڪندي، سرگوشيون، انومان ۽ افواهه گردش ڪندا رهندا، ان ڪري بهتر اهو آهي ته اصل ڳالهه ٻڌائجي ته ڇا ٿيو آهي ۽ ڇا ٿيڻ کان بچاءُ ٿيو آهي؟ لا علمي ته انتشار وڌائيندي آهي ۽ عوام کي لا علم رکڻ خود جمهوريت جي مفاد ۾ نه هوندو آهي. ڳالهه انهن کان لڪائبي آهي، جن مان خطرو هجي يا جن تي اعتماد نه هجي. جن کي خبر نه هئڻ گهرجي، انهن کي ته اڳواٽ خبر آهي پر جن کي خبر هئڻ گهرجي، اهي اڃا تائين هڪ ٻئي کان پڇي رهيا آهن ته ڇا ٿيو آهي؟
عوام کي جمهوريت جي خير خبر گهرجي، ان ڪوري آهي ته واقعي جا تفصيل ظاهر ڪيا وڃن. ”غير پيشيوراڻي سرگرمي“ جي وضاحت ڪئي وڃي. ملوث ماڻهن جا نالا ۽ عهدا ظاهر ڪيا وڃن ته جيئن عوام ڏسي سگهي ته پاڪستاني فوج جي اعليٰ ترين وردين ۾ ڪهڙا ڪهڙا مير جعفر ۽ مير صادق آهن. عوام کي غدارن جا چهرا ڏسڻ جو شوق نه آهي پر اهو ڄاڻڻ جي اڻ تڻ آهي ته ڇا ٿيو آهي؟ ڇا ”آپريشن فيئر پلي“ ۽ ”مڊ نائٽ جيڪال“ کانپوءِ ڪا ٽين فلم رليز ٿيڻ واري هئي؟