ٿري واري جنگ

متارن واري قبرستان جي اتر اولهه ۾، هيٺ ميدان تي هڪ وڏو قديم قبرستان آهي. ان ۾ پوريل اڪثر ماڻهو هڪ لڙائيءَ ۾ مارجي ويا هئا. ڊاڪٽر بلوچ جي سهيڙيل مواد موجب اها جنگ برفتن ۽ جاکرن جي وچ ۾ لڳي هئي. برفتن ڪنهن جهيڙي ۾ آري جاکري کي ماريو هو. جنهن تي قلات جي خان برفتن کي سيکت ڏيڻ لاءِ ڄام بجار کي حڪم ڪيو. ڄام بجار پنهنجي طرف جي جتن، ڪلمتين، جوکين ۽ نومڙين جو لشڪر تيار ڪيو. بارڻ جوکيي برفتن جون اٺيون هڻڻ جو بار کنيو جنهن تي مَندو برفتن جون اُٺيون هڻي آيو.

اتي برفتن به پنهنجا راڄ گڏ ڪيا. سندن اڳواڻ عزت خان هو، تنهن وري دودن کي سڏايو. جن جي اڳواڻن بولي ۽ سالار جاکرن سان جنگ ڏيڻ جو فيصلو ڪيو ۽ اڳواڻي پاڻ ڪيائون. پوءِ جتي به جاکرن جا راڄ سُجهندا هئن، مٿن حملا ڪري انهن کي نقصان پهچايائون، پوءِ سڌو دڙٻي (ڪراچيءَ) ڏانهن رخ ڪيائون جيڪو جاکرن ۽ سندن طرفدارن جو مرڪز هو. پر برفتن جي چڱن مڙسن چيو، ”دودن کي جس هجي جو اسان جي پاران وڙهيا ... پر جاکرن جي ميار اسان تي آهي تنهن ڪري دودا مدد ۾ پويان ٿين ۽ اسان اڳيان ٿي جاکرن سان وڙهنداسين، نه ته اسان تي ٽِڪو ايندو. ان تي بولي ۽ سالار چيو، ”اسان آيا آهيون ته هاڻي جنگ ڏينداسين!“

نارا ٿر جي جوءِ ۾ ٻئي لشڪر آمهون سامهون ٿيا. جنگ ۾ ٻنهي طرف جي سورمن پاڻ ملهايو پر آخرڪار جاکرن هارايو . ان آرڪيالاجيڪل ڪلچرل سائيٽ کان پوءِ اسان کي ھن پاسي آرڪيالاجي ۽ سياحت جي لحاظ کان ٻيا به ڪافي دلچسپ ماڳ نظر آيا.