چَٽيل گوڏا رِڙهندڙ ماڻهو

چَٽيل گوڏا رِڙهندڙ ماڻهو
اونداھي غار ۾ چمڙن جو چرڪاٽ وڌيو ته اکيون کلي پيس. اکيون پٽي ڏٺائين پر ڪجهه به نظر نه آيس. اونداھي اڳي کان گھري ٿي چڪي هئي. رات هڪ دفعو وري ڏينهن کي ڳھي وئي هئي.
”ڇا مان هتي ريڙهيون پائي پائي مري ويندس!؟“ هن جي ذهن ۾ وري ساڳيو سوال اڀريو هو جيڪو هر ڀيري سجاڳ ٿيڻ کانپوءِ سندس ذهن ۾ اڀرندو هو.
”نه! نه! مان هتان ڀڄي ويندس ... ڪيئن به ڪري ڀڄي ويندس!“ هن جي ذهن ۾ وري به ساڳي خواهش اڀري جيڪا هر ڀيري اڀرندي هئي.
”مان هن ڏائڻ کي ماري وجهندس ... آهه!“ هن ڄنگهون سڌيون ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي پر هن ڀيري به ناڪام رهيو. هڪ ڀيرو وري اکيون ڀرجي آيس ۽ ٻه لڙڪ اکين مان نڪري اونداھيءَ ۾ گم ٿي ويا.
”ڇا مان ڪڏهن به آزاد نه ٿيندس!!؟“ هو دل ئي دل ۾ سڏڪي پيو.
”نه ! نه ! هوءَ مون کان آزادي ڦري نه ٿي سگهي ... مان، جنهن جو نصيب روشن ڏينهن ماڻڻ آهي، هتي رهي نٿو سگهان. مان هتي نه رهندس ... مان هتي نه رهندس ... مان هتي نه رهندس!“ هن پهرين هوريان ۽ پوءِ ڏاڍيان رڙيون ڪيون، جيڪي بار بار اونداھي غار جي ديوارن سان ٽڪرائجي موٽي ٿي آيون.
رڙين سان چمڙن گهڙي کن چِرڪڻ ڇڏيو پر پڙاڏن جي بند ٿيڻ سان وري چِرڪڻ شروع ڪيائون، تيز ... اڃا تيز ... وڌيڪ اڃا وڌيڪ!
”بند ڪيو پنهنجو چِرڪو!!“ هن وڏي رڙ ڪئي. رڙ جا پڙاڏا اٿيا:
”بند ڪيو! بند ڪيو ! پنهنجو ! پنهنجو ! ... چرڪو ! چرڪو ! ... پنهنجو پنهنجو ! چِرڪو چِرڪو!“ چمڙا گهڙي کن ماٺ ٿي وري چِرڪڻ شروع ٿي ويا.
”نه ! مان هتي رهي نٿو ڪري سگهان ! ... مان چمڙو نه آهيان. مان اهو چِرڪو برداشت نه ٿو ڪري سگهان! ... مان موٽي ويندس ... مان موٽي ويندس. ... روشنين ۽ کليل آسمان جي وسعتن ڏانهن!“
هن وري ڄنگهه سڌي ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي پر سندس گوڏا مڙيل هئا. ڪوجهي ڏائڻ سندس گوڏن کي چٽڻ ڪڏهن به ڪونه وساريو هو.
هو مـم جي غير موجودگيءَ ۾ ريڙهيو پائي سڄي غار جاچي چڪو هو. اهو هيڏو سارو بي ترتيب ۽ بدبوءِ جو ڀانڊو هو. هر هنڌ ٽڙيل پکڙيل هڏيون ۽ کوپڙيون ... پٿر ۽ ڦولڙيون ... چمڙن جا لشڪر، انهن جو چِرڪو ۽ اونداھيءَ جو نه کٽندڙ سلسلو. بدبوءِ کان مٿو پئي ڦاٽس. بدبوءِ ، ڪِني الٽي جھڙي. اوڪارا ڏيئي ڏيئي ساڻو ٿي پيو هو.
ياد نه پئي آيس ته هن غار ۾ کيس ڪيترو وقت لنگهي ويو هو. بس ايئن ٿي لڳس ڄڻ ڪيئي ڪاريون صديون گذري ويون هجنس، جنهن ۾ ٻيو ڪجهه به نه هو سواءِ الٽيءَ جھڙي ڌپ، ڪارنهن، چمڙن جي چِرڪي ۽ ڪنهن ڪنهن ويل جيتن جي سُرسُر جي ...
۽ ها! هوءَ ڏائڻ، ڪاري ۽ بَجِ بَجِ. ... ان جون ڳاڙهن ٽانڊن جھڙيون اکيون ۽ لڙڪندڙ زبان. ڪاري ڏائڻ، جنهن چاهيو ٿي ته هو هِن غار ۾ سندس قانون قاعدن ۽ مرضيءَ موجب رهي ۽ چمڙن جي چِرڪي، اونداھي وايو منڊل ۽ بدبوءِ دار اوجهڙيءَ ۾ جيئي.
”نه ! مان نه رهندم ... مان نٿو رهي سگهان!“ کيس هڪ دفعو وري اوڪارو اچي ويو. سندس وجود ڌِڪار ۽ ڪاوڙ ۾ ڀرجي ويو. ڄنگهه سڌي ڪرڻ جي ڪوشش ڪيائين پر نه ٿيس. مـم جي گِگَ گوڏن کي ساڻو ڪري وڌو هئس. هن ٺونٺين ڀر غار جي منهن ڏانهن سُرڻ شروع ڪيو، جيڪو پرانهين ڪنڊ تي ۽ رِڙهندڙ ماڻهوءَ جي پھچ کان مٿي ڳڙکي جي صورت ۾ هو.
ماڻهوءَ کي روشنيءَ ڏانهن سفر ڪندو ڏسي چمڙن جو چِرڪاٽ وڌي ويو. جيڪي ڏرن ۾ پيا هئا سي تماشو ڏسڻ لاءِ وڌي ڏرن جي منهن تي ويٺا ۽ جيڪي ڏرن جي منهن تي ابتا لڙڪيا پيا هئا تن ماڻهو مٿان لامارا ڏنا. ماڻهو پاڻ بچائڻ لاءِ زمين سان چهٽي سيني ڀر سُرڻ شروع ڪيو.
گوڏا چٽيل ماڻهو اونداھي غار مان نڪرڻ لاءِ سيني ڀر سُرندو غار جي منهن طرف وڌي رهيو هو، جتان ٿڌي روشني پئي آئي. ٻاهر چانڊاڻ هئي. تارن ڀريل وسيع آسمان ۾ کِڙيل چنڊ جي ٿڌي روشنيءَ ڌرتيءَ کي سونهن ۾ وهنجاريو پئي. غار جو منهن اڃا گهڻو پري هو ... پر هو رِڙهندو رهيو.
”چِرڪ چِرڪ چِرڙڪ چِرڪ ... هيءَ مخلوق چُرندي پُرندي ڪيڏانهن پئي وڃي!!؟ ڪيڏانهن پئي وڃي؟ ڪيڏانهن ٿي وڃي؟ چرچرڪ چرڙ....“ نوجوان چمڙن ۾ چؤٻول مچندو ٿي ويو.
”چِرڪ چِرڪ چِرڙ. ... هي ماڻهو آهي!“ هڪ وڏي ۽ تمام پوڙهي چمڙي زور سان چِرڪو ڪري چيو، ”ماڻهو! جنهن ههڙين ئي غارن ۾ اوائلي زندگي گهاري ... پر هن مخلوق اونداھين مان نڪرڻ جي ڊگهي جاکوڙ ڪئي آهي ... ۽ هاڻي غارن مان نڪري روشنين ۾ جيئڻ لڳو آهي. چِر چِر چِرڪ چِرڙ....“
”پر هيءُ ماڻهو هاڻي ڪيڏانهن ٿو وڃي؟“ نوجوان چمڙن وري چِرڪو ڪيو.
”سندس جياپي ڏانهن، سندس جياپو روشنيءَ ۾ آهي.“ پوڙهي چمڙي ڏاڍيان چِرڪو ڪيو.
”چِر چِرڙ. ... اسان کي گهرجي ته مٿس حملو ڪري سندس رت پي وڃون. ... سندس ٻوٽيون ڌاڳو ڌاڳو ڪري کائون!“ نوجوان چمڙن جو چِرڪاٽ هيڪاري وڌي ويو. ان کان اڳ جو چمڙا وڌيڪ صلاح ڪن. غار جي منهن مان ٻن ڳاڙهين اکين ليئو پاتو. چمڙن کان چِرڪو وسري ويو ۽ ماڻهوءَ جو ساهه سڪي ويو.
” اچي وئي ڏائڻ....!“ ماڻهوءَ خوف ۽ ڌِڪار ۾ سوچيو، ”ڪارنهن، ڌپ ۽ شيطان جو گڏيل وجود ...آزادي دشمن.“
مم اندر گهڙي آئي ۽ چئني پاسي ناسون هنيائين. ماڻهوءَ اکيون پوري ڇَپُ هنيو. ڄاتائين ٿي ته مم قانون ڀڃڻ جو شڪ پوڻ تي هڪ ٿڦ سان سندس ڪنڌ ڀڃي ٿي سگهي. ڌنوڻ وانگر ساهه کڻندڙ ڪاري ڏائڻ کيس ڌونڌاڙي اٿاريو. سندس ڀاڪر ۾ روز وانگر ڇانهين هئي. ڏائڻ، ماڻهوءَ جي آڏو ويهي ڇانهين پٽ تي رکي چنبو هوا ۾ الاريو. اک ڇنڀ ۾ ڇانهينءَ جو مٿو چٿجي ويو. ڏائڻ چٿيل ڇانهين ماڻهو جي آڏو کائڻ لاءِ اڇلائي، هن جا چَٽيل گوڏا جاچيا ۽ مطمئن ٿي پنهنجي ڪنڊ ڏانهن هلي وئي.
”ڪاش، مان به تنهنجو مٿو هن ڇانهينءَ وانگر ڦيهي سگهان!“ ماڻهو دل ۾ چيو، ”تون ڪجهه به ڪرين مان هتي نه رهندم ... مان هٿي نٿو رهي سگهان!“ ماڻهوءَ دل ئي دل ۾ رڙيون ڪيون، ” مان سچ پچ تنهنجو مٿو ڦيهي رکندم!“ پر هو سندس مٿو ڦاڙي نه سگهيو ۽ ڏائڻ سڄي رات کيس لُٻيندي ۽ ڀنڀوڙيندي رهي.
هڪ ڀيرو وري رات جي پيٽ کي چيري ڏينهن ڄائو ۽ غار ۾ هلڪڙي روشني پکڙجي وئي. ماڻهو ءَ روشني جي ڳڙکي ڏانهن ڏٺو ۽ پوءِ وڏا ساهه کڻندڙ ڏائڻ تي نظر وڌي ... اکيون بند، ناسو ڦنڊبيون سسنديون پئي رهيس. ماڻهوءَ ڏٺو ته ڏائڻ جي ننڊ موت جھڙي گھري ڪو نه هئي. ٻن ڳاڙهن ٽانڊن بار بار موذڻ جي ڇنڀرن مان ليئا ٿي پاتا.
”ڪاش! هن وقت مون وٽ ڪھاڙي هجي ها ته الر ڪري مٿو ڦاڙي وجهانس ها!“ ماڻهوءَ سوچيو. جڏهن رات هڪ ڀيرو وري ڏينهن کي ڳڙڪايو ۽ چمڙا هڪ هڪ ڪري آزاد دنيا جي ڀنڀورين، پوپٽن ۽ جيتن جي شڪار تي نڪتا ته ڏائڻ به وات ڦاڙي اوٻاسي ڏني. واڇ مان گِگَ جي لار ڳاڙهيندي ماڻهوءَ جي ويجهو آئي. کيس گهڙي کن گهوريو، گوڏا جاچيا ۽ نئين سر چٽي ساڻا ڪري ڇڏيا. ماڻهو ڪاوڙ ۽ بيوسيءَ کان اندر ۾ وڍجي ويو. دل چيس ته اتي جو اتي جسم جي سڄي سگهه آزمائي فيصلو ڪجي، پر ايئن نه ڪيائين. خبر هئس ته هوءَ هڪ مڪ سان ميڄالو ڦيهي سگهي ٿي.
جيئن ئي مم جهومندي ڳڙکي مان نڪتي، ماڻهوءَ ريڙهيون پاتيون، نجات لاءِ. هن غار ۾ موجود هڪ هڪ پ