ڇا مقامي ماڻهو بڇڙا راڪاس آهن؟

ڇا مقامي ماڻهو بڇڙا راڪاس آهن؟

فاتحن ديس ڌڻين کي سدائين گهٽ ذات، بدصورت ۽ وحشي ڪري لکيو ۽ سمجهيو آهي. جڏهن اتر واري علائقي مان وحشي آريا قوم تير ڪمان کڻي اڀ ڏاريندڙ نعرا هني سنڌو ماٿريءَ ۾ ڪاهي پئي، تڏهن هن سنڌو ماٿريءَ جو اوج زوال ۾ تبديل ڪيو ۽ هڙپا ۽ منهنجي شهر (مهن جو دڙو) جي شاندار تهذيبن تي ڪاري وار ڪيا. پر جڏهن ڪتاب لکڻ ويٺا ته آڻ نه مڃيندڙ دراوڙن کي آريا ۽ راڪاس چيائون۽ جن سهڪار ڪيو تن کي عظيم وانر ۽ رڇ قرار ڏنو. (انسان جو درجو پوءِ به نه ڏنائون) پر پاڻ اعليٰ نسل آريا (سڌريل) ٿيا.

ايرانين وري پنهنجن مخالفن کي ديو قرار ڏنو ۽ ڪوشش ڪئي ته انهن کي ديس مان هڪالي ٻاهر ڪڍجي ۽ انهن جي زمين تي قبضا ڪري ڇڏجن.

ايران جو سڀ کان پهريون بادشاهه ڪيومرث هو. کيس زردشتي آدم به چيو وڃي ٿو. چيو وڃي ٿو ته هن ڪوهه دماوند کي ديون کان خالي ڪرايو هو ۽ پنهنجن پٽن سان جبل ۾ رهائش اختيار ڪئي هئي. ڪيومرث جو هڪ پٽ سيامڪ تمام اڪيلائي پسندو هو ۽ گهڻو وقت عبادت ۾ گذاريندو هو.

هڪ ڏينهن سيامڪ عبادت ۾ مصروف هو ته ديون مٿس حملو ڪيو. ديون ان ڪري حملو ڪيو جو انهن جي اندر ۾ انتقام جي باهه پئي ٻري. کين پنهنجن گهرن ۽ زمينن کان محروم ٿيڻ تي ڏک ۽ ڪاوڙ هئي. ديون ڇا ڪيو جو هڪ وڏو پٿر اکيڙي هيٺ ڌڪي ڇڏيو جنهن سيامڪ کي چيڀاٽي ڇڏيو.

تاريخ چوي ٿي ته جڏهن ڪيومرث مري ويو تڏهن سيامڪ جو ڀاءُ هوشنگ حاڪم ٿيو، جنهن ديس کي وڏي ترقي وٺائي، وڻ وڍائي گهر ٺهرايا ۽ ماڻهو غارن بدران گهرن ۾ رهڻ لڳا. نئين بادشاهه جيل مان ڌاتو ڪڍايا، جانور پاليا ۽ سندس دور ۾ باهه دريافت ٿي. باهه جي دريافت تي جشن ملهايو ويو؛ جنهن کي ”جشن سدهه“ جو نالو ڏنو ويو ۽ فردوسيءَ به ان تي لکيو.

هوشنگ کانپوءِ طهمورث بادشاهه ٿيو. جنهن ديون تي حملو ڪري انهن کي قيد ڪري ڇڏيو، جنهن ڪري سندس لقب ”ديو بند“ آهي. هن ديون کي ان شرط سان ڇڏيو ته هو کيس لکڻ پڙهڻ جو فن سکيارين ته جيئن هو هڪ نه پر ڪيئي ٻوليون لکي پڙهي سگهي. طهمورث کانپوءِ جمشيد تخت تي ويٺو جنهن جو حڪم پکين، جانورن ۽ ديون پرين تي به هلندو هو. جمشيد سماج ۾ طبقاتي نظام رائج ڪيو ۽ انهن کي تربيت ڏني: عالم، محافظ، آبادگار ۽ ڪاريگر.

ثابت اهو ٿيو ته حملو ڪندڙ ۽ غاصب جڏهن زمين تي قبضو ڪندو آهي تڏهن يا ته مقامي ماڻهن کي هڪالي ڪڍندو آهي يا وري ان کي قيد ڪري ڇڏيندو آهي. اهو به ثابت ٿيو ته قديم باشندا علم ۽ هنر ۾ حملو ڪندڙن کان وڌيڪ ڄاڻ رکندا آهن. حملو ڪندڙ جو بادشاهه طهمورث اڻ پڙهيل هو ۽ هن ديون (مقامي ماڻهن) کي صرف ان شرط تي آزاد ڪيو ته کيس علم سيکارين. اهو به ثابت ٿيو ته حملو ڪندڙ قومون عوام کي طبقن ۾ ورهائي ڇڏينديون آهن.

اڄڪلهه سنڌي ماڻهن جي پيداواري وسيلن تي قبضا پيا ٿين ۽ ٻڌايو پيو وڃي ته سنڌي ماڻهو اڻ پڙهيل ۽ جاهل آهن. سنڌ کي ترقي وٺائن ۾ صرف انهن جو حصو آهي. جيڪو بعد ۾ لڏي آيا. اهو به ٻڌايو پيو وڃي ته سنڌي ماڻهو ڪافر آهن ۽ اهي هندوستان، افغانستان ۽ روس جا ايجنٽ آهن. اهي سڀ الزام ان وقت کان لڳڻ شروع ٿيا آهن جڏهن کان ٻاهرين جي مداخلت جاري ٿي آهي. شروع شروع ۾ ٺاهه ٺڳين جا ٿيا هاڻي طاقت جو استعمال شروع ٿيو آهي.

اهو ڏينهن پري ناهي جڏهن سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ ۽ خاص طور تي ڪراچيءَ جي ٻهراڙين مان اها دانهن نه ٿي اٿي ته ”ٻيلي اسان جي زمين اسان کان ڦري ڌارين کي نه ڏيو! ڪراچي جي ڳوٺن کي سهوليتون ڏيو! جيئڻ جو حق ڏيو! اسڪول، اسپتالون، پاڻي ۽ روڊ ڏيو!“ پر فتح ٿيل قديم آبادين جي دانهن فاتحن ڪڏهن به نه ٻڌي آهي.

(هيءَ سين : خميس 9 فيبروري، 1989ع، روزانه هلال پاڪستان ڪراچي)