ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-11-05
داخلا نمبر 1051
عنوان ڊيلٽا: شڪاري ٻار جي مٺ ۾ جهرڪي
شاخ ڪشالو ڪيچ ڏي: ايڊيٽوريل-1روزاني برسات ڪراچي
پڙهيو ويو 1221
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
21 سيپٽمبر 1995ع
ڊيلٽا: شڪاري ٻار جي مٺ ۾ جهرڪي
ملاحن جي ڊگهي ۽ پر امن هڙتال کانپوءِ به جيڪڏهن مسئلا حل نه ٿي ته اهو ڪنهن به جمهوري حڪومت لاءِ هڪ وڏو سوال آهي. سمنڊ ڪنهن جو آهي؟ سمنڊ ۾ مڇي ڪنهن جي آهي؟ ۽ ڪنارن تي رهندڙ مهاڻا ڪنهنجا آهن؟ جيڪڏهن اهي سڀ پياري پاڪستان جا آهن ته پوءَ بحث ڇا جو آهي؟ رينجرز جو سمنڊ جي گهٽن ۽ گهيڙن سان واسطو ته سمجهه ۾ اچي ٿو پر سمنڊ جي پيٽ ۾ پيل مڇيءَ سان سندن واسطو کل جهڙي ڳالهه آهي.
جيڪڏهن رينجرز وارا پنهنجين ذميوارين مان خوش نه آهن ته پوءِ خوشيءَ سان ورديون لاهي مٿي سان رومال ٻڌي سڙهه سانباهي مڇيءَ جي شڪار تي وڃن ۽ ورديون مهاڻن جي حوالي ڪن ته جيئن اهي سرحدن جي حفاظت ڪن. باقي، اهو ته ڪو طريقو نه آهي ته ورديون به پاتل هجن ۽ مڇيءَ جو ڪاروبار به هلندو رهي!
صوبائي وڏو وزير به شايد رينجرز جي آڏو بي وس ٿي چڪو آهي ۽ پنهنجي صوبي جي ملاح برادريءَ کي سمنڊ ڇڏائي ڏيڻ سندس ڪرسيءَ کان ڏاڍو ڪم آهي. جڏهن وڏي وزارت جي ڪرسي به ملاح کي مڇي مارڻ جو حق وٺي نه ڏئي سگهي تڏهن سمجهڻ گهرجي ته سنڌ اڃا تائين ”مغل درٻار“ جي مرڪزي حڪومت ۾ ايئن آهي جيئن ڪنهن مغل شهزادي لاءِ شڪار گاهه يا جيئن شڪاري ٻار جي مٺ ۾ جهرڪي!
ملاحن جي دانهن وفاقي وزارت داخله تائين پهتي، ٿورو گهڻو چوٻول ٿيو پر معاملو اتي جو اتي آهي. دير جو سبب ظاهر آهي ته ان کانسواءِ ٻيو ڪهڙو ٿي سگهي ٿو ته رينجرز ڏاڍي ذات وارا آهن ۽ اهي دليل هلائي رهيا آهن ته سمنڊ جي مڇيءَ تي مهاڻن جو حق نه، سندن حق آهي. مهاڻن کي مڇي ته ڪو نه ملي اهي هٿئون برمي ۽ بنگالي لوڪن کي سنڌو ڊيلٽا ۾ قانوني طور پکيڙيءَ وڏي زيادتي ڪئي وئي آهي.
جڏهن زيادتي ٿيندي آهي تڏهن ان جي خاتمي جو سامان به پيدا ٿيندو آهي. اهو ڪائناتي اصول آهي ته ظلم جي خاتمي جو سبب خود ظلم جي پيٽ مان ڄمندو آهي. وفاقي سرڪار کي ملاحن جي مسئلي کي سمجهڻ ۽ حل ڪرڻ ۾ دير نه ڪرڻ گهرجي ڇاڪاڻ ته دير نفرتن کي جنم ڏيندي آهي. رينجرز جي خلاف نفرت علائقي ۾ اڳ ئي گهڻي وڌيل آهي. سهڻي صلاح اها آهي ته هر ڪنهن کي پنهنجي اصلي ڪرت تائين محدود ڪيو وڃي ۽ عير ملڪي ماڻهن کي ڊيلٽا ۾ آباد ڪرڻ جو خطرناڪ عمل هڪدم بند ڪيو وڃي. جڏهن کان بنگالي ۽ برمي لوڪ رينجرز جا سهڪاري ڏسڻ ۾ آيا آهن، اهو شڪ ٿيڻ لڳو آهي ته ڪٿي غير ملڪين کي سامونڊي ڪنارن تي آباد ڪرڻ جي پويان به ”خفيه“ هٿ ته ڪو نه آهن؟ انصاف جي تقاضا هوندي آهي ته انصاف جلد ٿيڻ گهرجي، دير سان ڪيل انصاف ظلم جي دائري ۾ اچي وڃي ٿو. سنڌ جي ملاحن جي احتجاج اسلام آباد کان ڄڻ ته اهو سوال پڇيو آهي ته ڇا رينجرز جون چوڪيون ايسٽ انڊيا ڪمپنيءَ جو نئون جنم آهن جن سڀ کان پهرين بندرگاهن تي واپار ۽ فوجي طاقت سان قبضا ڪيا؟