ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-11-04
داخلا نمبر 933
عنوان ڌامراهه ٺلهه
شاخ منڇر گورک گاج دنيا
پڙهيو ويو 1188
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
ڌامراهه ٺلهه
انهن ئي ٺلهن ۾ شايد سڀني کان چٽين وصفن وارو ٺلهه ڌامراهه وارو آهي، جنهن کي اولهه کان ڏاڪڻ آهي ۽ ڪجهه عرصو اڳ تائين ان جا ٽي حصا واضح هئا. هيٺيون طبقو معمول موجب چورس، ان کان مٿي ڪِي قدر گهٽ قطر سان گول ٺلهه ۽ ان جي مٿان اڃا به گهٽ قطر سان ٽيون گول طبق هو. جڏهن ڌامراهه ٺلهه کي ان طرز جي ٻين ٺلهن سان ڀيٽجي ٿو ، تڏهن اهو اندازو هڻڻ مناسب ٿو لڳي ته خود ڌامراهه واري ٺلهه کي ڪچين سرن اندر ڍڪيو ويو هوندو ۽ ان تي به ٽوپ هوندو. ان صورت ۾ اندازو هڻي سگهجي ٿو ته اتر سنڌ ۽ ڪاڇي ۾ موجود اڪثر ٺلهن جي بنيادي بيهڪ ڪجهه ان ريت ئي هوندي. اهو ئي سبب آهي جو جڏهن مختلف ٺلهه زبون حاليءَ جو شڪار ٿيا آهن ته انهن مان ڪي محض گول ۽ اُڀا ٺلهه پيا ڏسجن. اهي گول ۽ پڪسرا ٺلهه اصل ۾ انهن اسٽوپائن جا اندريان مرڪزي لازمي حصا (cores) آهن. اهڙن ٺلهن جي هڪ فهرست ڪجهه هن ريت آهي :
1-جهوڪر (جي سامهون موجود هو جيڪو هاڻي بلڪل غائب آهي) 2- لنگهه. 3- ٻِيڙو چانڊيو. 4- ڌامراهه. 5 - گاجي کهاوڙ. 6- ٺُلهه (بهليل شاهه ويجهو). 7- ڌِڱ. 8- لکي غلام شاهه. 9 – هَيرو خان. 10- جوهي (وٽ هو جيڪو هاڻي ڊهي ويو آهي). 11 -. مارُو ٺلهه. 12 – ٺُلهي. 13 – ٻٻرلوءِ. 14 – نئنگ (هي اسٽوپا مڪمل طور پٿرن جو آهي). اهڙا ئي ٻيا ٺلهه لاڙڪاڻي، قمبر ۽ دادو ضلعن جي ڪن ٻين ڳوٺن وٽ به ٻڌجن ٿا. انهن ٺلهن جي زبون حالي لاءِ گهڻي قدر ته جاگرافيائي اثر اندازي ذميوار آهي پر ڪن حالتن ۾ انهن جا مٿيان طبق هٿرادو طرح به ڊاٺا ويا آهن، مثال طور سَرڻي ڪوٽ ۾ ويٺل ماڻهن ٻڌايو ته هنن سرڻي ڪوٽ واري اسٽوپا جي مٿئين ٺلهه جي اوچائي ڇهه فٽ گهٽائي ان جي سطح سڌي ڪئي هئي ته جيئن اتي ويهي ڌاڙيلن جي حملي کان بچاءُ ڪري سگهجي! يقيناَ ڪي ٺلهه سم ۽ سيڪ سبب پاڻ ڊهي پيا هوندا. انهن حالتن ۾ اسٽوپائن مٿان ٺاهيل گنبذ نما گول اڏاوت (ٽوپ) سنڌ ۾ هاڻي باقي نه بچي آهي.