ابڙو اڪيڊمي Abro Academyابڙو اڪيڊمي Abro Academy

ڌٻڻ ۾ : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-06-20
داخلا نمبر 153
عنوان ڌٻڻ ۾
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 1064
داخلا جو حوالو:

هن داخلا لاءِ تاريخ جا حوالا موجود نه آهن

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

ڌٻڻ ۾ جا بنياد
سنڌوءَ جو سفر / بدر ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

ڌٻڻ ۾ - مان نڪتل ٻيون شاخون-

ڌٻڻ ۾


شاخ سنڌوءَ جو سفر
ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳلو صفحو-0-گذريل صفحو

ڌٻڻ ۾ ...

شام جو پنجين لڳي مٺڻ ڪوٽ واري پتڻ تي مورڙئي ۽ نوريءَ اسان کي لاٿو. سفر توقع کان وڌيڪ ڊگهو نڪتو. پهچڻ سان اطلاع مليو ته خشڪي واريون ٻئي گاڏيون پتڻ وٽ ڌٻڻ ۾گپجي پيون آهن جن کي هوريان هوريان زمين ڳهي رهي آهي. ڪليم لاشاريءَ جي نراڙ تي اڄ پهريون ڀيرو پريشانيءَ جي هلڪي ريکا اڀري آهي. جيپ جو ڊرائيور خالد سمون جنهن کي پنهنجي جيپ ساهه کان وڌيڪ پياري آهي جيپ جي چوڌاري طواف ڪري پار ڪڍڻ ۾ مصروف آهي.
ڊاٽسن پڪ اپ ۾ وزن گهڻو هو پر اها جيئن تيئن ڪري پاڻ ڪڍي وئي. پڪ اپ جي ڊرائيور ڏاڍي ڦڙتيءَ ۽ اٽڪل سان گاڏي ڪڍي هئي، شايد اها اهڙي خراب ڌٻڻ نه هئي جنهن ۾ جيپ وڃي ڦاٿي هئي. پڪ اپ ڊرائيور هيڏانهن هوڏانهن نهاري پتڻ وٽان ٻه ٽي تختا آڻي وهيلن جي هيٺان ڦاسائي ٻه چار ماڻهو زور هڻڻ لاءِ به گڏ ڪيا ۽ رورس گيئر هڻي گاڏي تختن تان چاڙهي نڪري ويو.
خالد سمي کي پنهنجي جيپ جي فور وهيل هئڻ تي ناز هو. جتي ڪٿي پڪ اپ ڊرائيور کي طعنو پيو هڻندو هو، چوي، ”هل ڙي هل ... تنهنجي گاڏيءَ ۾ دم ئي ناهي“ پڪ اپ جو ڊرائيور گاڏيءَ جو پاڻ مالڪ آهي. پڪ اپ ڀاڙي تي اسان جي قافلي ۾ شامل هئي جنهن جو ڪم سپلاءِ ۽ ڪئمپنگ جو سامان ڍوئڻ هو. پڪ اپ مالڪ ارشد ٿڌي طبيعت وارو فهميدو ماڻهو آهي. خالد سمي جا مهڻا ٻڌي مُرڪي ماٺ ٿي ويندو هو يا وڌ ۾ وڌ چوندو، ”فور وهيل آهي يا فلائينگ گيئر اٿس ... ڏسجانءِ ڪٿي ايئن ٿيندو جو منهنجي گاڏي نڪري ويندي ۽ تون پيو زور هڻندين!“
ارشد کي اڄ موقعو مليو هو. ڦري ڦري پيو چويس، ”فور وهيل هڻيس ... فور وهيل ... تنهنجي گاڏي ته فور وهيل آهي.“
خالد ويتر چڙي وڃي. وس نه پيو پڄيس ته ڪجهه ڪري. بس هٿ پيو مهٽي. چوي، ”گيئر وري ڪٿان هڻان!؟ ڏسين نٿو سڄي ويهي وئي آهي.“ ٻيو ڪجهه سمجهه ۾ نه آيس ته ڪٿان هڪ رسي کڻي آيو. هڪ ڇيڙو جيپ جي جنگلي ۾ ٻڌي ٻيو پاڻ جهلي بيهي رهيو. چيائين ”سرڪاري شيءِ آهي ... پڇا ته مون کان ٿيندي ته جيپ ڪٿي آهي!؟ آفيسرن کي ڇاهي، اهي سمجهندا ته مون وڪڻي کائي ڇڏي ... رسي ان ڪري ٿو ٻڌان ته سڀاڻي ڪو پڇي ته ٻڌائي سگهان ته جيپ هتي غرق ٿيآهي.“
جيپ هوريان هوريان ڌٻڻ ۾ لهندي پئي وئي ... هر ٿوري جهٽ کانپوءِ ڌٻڻ مان آواز ٿي اٿيو “ٻڙڪ ... ٻڙڪ” ۽ ان ٻڙڪ ٻڙڪ سان جيپ اڃا هيٺ لهندي ٿي وئي. ڪليم جيپ ڪڍائڻ جي انتظام ۾ هو. پتڻ وارن کي چيائين. “هائو! ڪڍون ٿا!” هو آسرو ڏيئي وري ناڪو وصول ڪرڻ ۾ لڳي ٿي ويا.
“خالد جيپ ڪيئن ڦاسايئه!” انور پنهنجي ذميواري پوري ڪرڻ ۾ مصروف هو.
“سِڌو پَٽ هو انور صاحب! ڪجهه به ڪو نه هو. ڪا به گپ ڪو نه هئي ... بس مون اڃا جيپ بيهاري ته هيٺ لهڻ لڳي. رِورس ڪيم تڏهن به نه نڪتي، فور وهيل لڳايم پوءِ به نه نڪتي ... آئون ته شڪر ٿو ڪيان ته اڃا دروازا ڪو نه ڦاٿا هئا ... پوءِ آئون ٽپو ڏيئي نڪري آيس ...”
گهڙي سوا ۾ پتڻ وارا همراهه ڇهه ست تختا، رسا ۽ ماڻهو ڪٺا ڪري آيا. ڪجهه گپ هٽايائون، تختا جيپ جي ٽائرن هيٺ آڏا ابتا ڏيئي خالد کي چيائون، “اسٽارٽ ڪر ۽ ڪڍينس ٻاهر!” جيپ منٽن ۾ ٻاهر نڪري آئي. پتڻ وارن کي شايد پراڻو تجربو هو. هتي اڪثر گاڏيون ڦاسنديون هونديون. ان ڪري ئي ڏاڍي اطمينان سان ناڪو وصول ڪرڻ ۾ لڳا پيا هئا.




ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳيون صفحو-0-گذريل صفحو

ڌٻڻ ۾ ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
هندستاني جنرل شرما جا دليل
سنڌوءَ جو سفر - موضوع جون ٻيون داخلائون-
پبلشر پاران
ليکڪ پاران : سنڌوءَ جو سفر
سنڌوءَ جي زندگي ۽ موت جو سُوال
اسڪائي ليڪس جي نقش قدم تي
سنڌوءَ جي جاگرافيائي تاريخ
سنڌو ندي شروع ڪٿان ٿئي ٿي؟
سنڌو طاس
سنڌو طاس ٺاهه
رگ ويِد ۾ سنڌو
سنڌو مهم ۾ شرڪت
آديسي اڄ مر سڀان مرندو سڀڪو
ٽيڪسيلا
سڪندر اعظم
ڪئمپ ڏانهن
ڪابل نديءَ جي ڪنڌيءَ تي
گليشئر جي هاڃا
اٽڪ وٽ سنڌو
اٽڪ قلعو
اٽڪ پُل
نيرن نيڻن واري ۽ چانديءَ روپ مست
پوٺوهار
غازي گهڙيالا پروجيڪٽ
پاور ڪامپليڪس
پوٺو هار جا ڪجهه درويش
خوشحال ڳڙهه
سنڌوءَ جا خوفناڪ لنگهه
جبلن ۾ ڦاٿل سنڌو
نوري پِير ۽ جوڳي
گهوڙا تڙپ
سوڪڙيان
طوطي خان کان انٽرويو
خوشحال ڳڙهه کان اڳتي
عزيز شڪاريءَ جي قبر
ست سهيليون
ٻيو وڏو وڪڙ
مکڊ شريف
سنڌوءَ ۾ سون
سوان ندي
ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ بند
ڪالاباغ بند- ڪجهه تفصيل
ڪالاباغ بند ٺاهڻ جا مقصد
فني جوڙجڪ
بند ڪيئن ٺهندو؟
جبلن جي صورتحال
پٺاڻن کي اعتراض جا سبب
ڪالاباغ شهر
جناح بئراج
ڪالاباغ کان چشمه تائين
ڪيل
دراوڙ
ڪيل بستيءَ کان اڳتي
بوٽ لاڪ
بلوٽ شريف
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
چشمه بئراج ۽ چشمه جهلم لنڪ ڪئنال
بئراج تي
ڪلور ڪوٽ
درياخان ڏانهن
دريا خان ۾
ديرو اسماعيل خان
آلودگي
طوطي خان سان ڪچهري
رحمان ٺيڙهي
رولاڪ افغان قبيلو
ڊي-آءِ خان شهر جو چڪر
ڪروڙ شريف ڏانهن
هڪ ڳوٺ-نوتڪ
ڪروڙ شريف
ليهّ پتڻ تي
نئون ڏينهن
تونسه بئراج
تونسه شريف پير پٺاڻ
بئراج ڏانهن واپسي
زندهه پير
ديري غازي خان ڏانهن
ديرو غازي خان شهر
تاريخ جاگرافي
موسم
قديم علاج
شهر جو ماضي
قديم مندر ۽ مسجدون
سياسي ڇڪتاڻ
نئون سج
ٻيڙي ناهي ته به پرواهه ناهي
ٻار لنگهيائون ٻاجهه سين
ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل
ڄام پور
ڄام پور جي تاريخ
ڄام جادم جکرو
دلوراءِ جي ٺيڙهه
هرڻاڪس يا هَڙند؟
سنڌو ماٿريءَ ۾ ديوتائن سان جنگ
ورتر اَسر ۽ اِندر جي جنگ
ڪارو پاڻي
ڄام پور جي سياسي ۽ سماجي حالت
مولانا عبيدالله سنڌي رحه
گهاڙِي والا
مٺڻ ڪوٽ ڏانهن
ڌٻڻ ۾
پتڻ تي حال احوال
درگاهه بابا فريد
شهر مٺڻ ڪوٽ
عمرڪوٽ کان اوڀر ۾ هُن پار
ڪشمور
گرنٿ صاحب جو درشن
سک مت
گرونانڪ
گرونانڪ - هڪ فنڪار
گڊو بئراج
سنڌ جي گم ٿيل ندي
ستلج جو وهڪرو
سنڌوءَ جا قديم وهڪرا
گهاڙ
مهراڻ
وهڪرا ۽ انهن جا زمانا
سنڌوءَ جي لاهِي
درياهه ۽ زمين جي سطح
گڊو بئراج تي حادثو
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
ڪنڌڪوٽ ۾
ٽوڙي بنگلي ۾
دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو
ماٿيلو
مومل ۽ ڀينرون
شڪارپور
عجيب اطلاع
سکر
عجيب ٽڪريون
لب مهراڻ تي آجيان
اسوريا جي راڻي
ڏهاڳڻ سهاڳڻ
اروڙ
ڪالڪان غار
اروڙ ۾ هڪ ٻي غار
نَينهن ٽڪر
سکر ۽ بکر جي تاريخ
خواجه خضر جو آستانو
ساڌ ٻيلو
سَتين جو آستان
روهڙي
وار مبارڪ
پتن جي ماڙي
معصوم شاهه جو منارو
آدم شاهه جو مقبرو
سکر پتڻ
مسجد منزل گاهه
لئنسڊائون پُل
ايوب پُل
سکر بئراج
ٽالپر
نوشهرو فيروز
ڪوٽ ڏيجي
مٿي جو سور لاهيندڙ پير - شادي شهيد
راڪاس جو روڻو
خيرپور ضلعي ۾ درگاهن پويان ڏندڪٿائون
ابراهيم اڌم جي ڏند ڪٿا
آستانو ابراهيم اڌم بلخي
هرڻيءَ جو کير
هنو
شيطان
خيرپور ضلعي ۾ موجود اولهه - اوڀر قبرون
ٻيا پير ۽ قبرون
سيد حسين شاهه بخاري
سيد ڇتن شاهه
لونگ فقير
پير مشائخ مهيسر يا مهيسر مشائخ
سلطان اڌم ڪٿا جو ٻيو حصو
خيرپور ۾ کجي
کجيءَ جو پرڏيهي واپار
فيصلي جي گهڙي
سکر کان لاڙڪاڻي ڏانهن
لاڙڪاڻي ۾
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاهه بهارو
ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
اڍاٽ، ڪانڌڙا، جهڪڙ ۽ خيرپور جُوسو
ڌاڙيلن جو خوني حملو
مُهين جو دڙو
مُهين جي دڙي وٽ سنڌو
مهين جي تباهي
ڌرتي ماتا
اينڪي ۽ نِن مهه جي ڪهاڻي
بهشت دلمون ڪيئن ٺهيو؟
مُهين جي دڙي بابت ڏند ڪٿائون
مُهين جي دڙي جا ڪنڀار
ويهڙ ڏانهن
مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ميان گاجي ديرو
وِيهڙ
اولهه وارا پراسرار جبل
لڪل خزاني جي واٽ
دانا ٽاورز
کيرٿر جو ن چوٽيون
مخدوم بلاول
درگاهه مخدوم بلاول
ميان يار محمد ڪلهوڙي جو مقبرو
آبپاشي لاءِ هٿرادو واهه
گاجي شاهه - قديم واهيون
ڪافر ڪوٽ
سڪندر جو پڙاڏو
سيوهڻ
مي رقصم قلندر شهباز
ڇُٽو اُمراڻي
بودلو بهار ۽ هُنود ڪاسائي
يڪ ٿنڀي
لال باغ
نه ملاح نه مڪڙي
کيرٿر ۽ ان جي ڀرپاسي ۾ گبر بند
نُڪو بٺي آثار
ڪائي ماٿري
جِنن جا گهر
نئگ ڏانهن
شاهه روهي
لنگم تي رت ڀيٽا
لکمير جي ماڙي
هتي نالو لکڻ سان بخار لهي ٿو
سنڌو کيرٿر ماٿري تهذيب
سيوهڻ کان اڳتي
لڪي
بهشت جي دري
تيرٿ ڌارا
بِزن جهڏو
آمري
سن
رني ڪوٽ
رني ڪوٽ بابت ڪجهه تجويزون
سنڌ: پنڊ پهڻن جي دنيا
سنڌ جا ٻيلا
هُڙيون
ڪچي جا ٻيلا
پڪي جا ٻيلا
وڏن ماڻهن سان سنڌوءَ جي جُٺ
حيدرآباد
حيدرآباد ۾ ٽالپرن جي دلچسپي
شهر جون چاڙهيون
قديم آثار
گنجو ڏونگر گام
سياسي ماضي
مرسون مرسون سنڌ نه ڏيسون
مياڻيءَ واري جنگ کانپوءِ
ڪوٽڙي
جِهرڪَ
ميل ـ101
ماجيران جي ماڙي
ڪينجهر
ڪينجهر لڳ ٻيا قديم آثار
هيم ڪوٽ
سونڊا
سونڊا پتڻ
کبڙ پاتڻيءَ جون خبرون
ميربحر ڪير آهن؟
جهنڊو پاتڻي
ٺٽو
دبگير مسجد
مسجد خضري
شاهجهاني مسجد
ٺٽي جا پراڻا پاڙا
سريچند درٻار - فقير جو ڳوٺ
مڪلي
قديم مسجد
پير پٺي ۽ شاهه ڏاتار جي ڪٿا
پير پٺو ماڳ
ٻيڙيءَ جي مرمت ٿي وئي
خدا آباد
ڪلان ڪوٽ
سنڌ ۾ تيل ۽ گئس
قديم غارون
سنياسيءَ جي غار
جَت ۽ وَڳ
اُڏيرو مندر
جنگي سرڏانهن
درياهه ۽ کاريون
جنگي سر پتڻ جي اهميت
مانگر مڇ يا ويسر
ڊيلٽا ۾ ڦيرڦار
ڪيٽي بندر
ڳاڙهن چانورن جي پوک
ٻيا فصل
شڪارين جون تياريون
گهاتو ڪيئن گهارين؟
پورٽ قاسم ڏانهن
تِمر جا ٻيلا
ڊيلٽا ۾ فطرت جي دهشتگردي
بئراجن جي تعمير کان اڳ
جاکي بندر
رتوڪوٽ
ملاڪي ڪوٽ
درياهه پير ماڳ
ٿنڀن واري مسجد
وڏا هڏا
گُجو
سنڌ ۾ قديم ترين لکت
ٿرون ٽڪري
هاليجي
پکين جا رستا
ڀنڀور
موکي متارا
اوچتو ڦاٽ
سمنڊ ۽ ويرون
مهم جي پڄاڻي
چوکنڊي
سانڊي تان جنگ
بلوچ ٽومبس
ملير ماٿري
ڪراچيءَ جا ڪجهه ٻيا آثار
ريڙهي مياڻ
کديجي
منگهو پير
مورڙيو مانگر مڇ
پڄاڻي
حوالا
بُلهو کوسو ۽ بُـلهي جي بُـٺي


.....سنڌوءَ جو سفر موضوع جون وڌيڪ داخلائون