Bootstrap Example
ڪائي ماٿري : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-06-25
داخلا نمبر 269
عنوان ڪائي ماٿري
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 1955
داخلا جو حوالو:

هن داخلا لاءِ تاريخ جا حوالا موجود نه آهن

هن داخلا جون تصويرون نه مليون

ڪائي ماٿري جا بنياد
سنڌوءَ جو سفر / بدر ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

ڪائي ماٿري - مان نڪتل ٻيون شاخون-

ڪائي ماٿري


شاخ سنڌوءَ جو سفر
ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳلو صفحو-0-گذريل صفحو

ڪائي ماٿري



قافلو، سپيسر ڍوري کان اڳتي وڌيو. ان ماڳ کي لاهوتي فقير ڏاٺ جبل چون ٿا. ڇو ته سامهون وارين ٽڪرين ڏاٺن يا نوڪن وانگر نڪتل آهن. ايندڙ منزل ”ڪائي“ آهي، جتي ”پنجن تنن جو کوهه“ آهي. جيپ ڪائي ماٿريءَ ۾ سردار محمد خان نوحاڻيءَ جي اوطاق تي بيٺي. اسان کي هتان ڪو سونهون کپندو هو. سردار جو پٽ دائود خان نوحاڻي قافلي ۾ شامل ٿي هليو.سڌو اچي ان چشمي تي پهتاسون، جنهن کي لاهوتي فقير ”پنجن تنن جو کوهه“ سڏين ٿا. چشمو ڦٽڻ واري جاءِ تي گندرف جي بوءِ هئي. پاڻي چشمي جي تري مان ٻڙڪا ڏيئي ٻاهر ٿي نڪتو ۽ تيزيءَ سان هڪ موچارو وهڪرو ٺاهي هيٺانهينءَ ڏانهن وڌندو ٿي ويو.

اسان کي دائود خان ٻڌائڻ شروع ڪيو، ”هيءءُ پنجن تنن جو کوهه آهي ... هتي اڳي ڪافرن جو قبضو هو ... اهي ٻه ديو هئا ڪائو (Kaoo) ۽ دائو (Daoo) ... هيٺ چشمي تي وڏو باغ آهي ان کي به پنجن تنن جو باغ چوندا آهن.“

دائود خان کي ڪائي ماٿريءَ جي تاريخ بابت ڪا به ڄاڻ نه هئي. بس هو ايترو ٻڌائي سگهيو ته، نوحاڻين کان اڳ هتي ڪي بروهي ويٺل هئا. ڪائيءَ جو چشمو گرم پاڻيءَ جو آهي جنهن ۾ مڇيون رهي نٿيون سگهن. البت اڳتي وهي پاڻي ٺري پيئن ۽ پوکي لائق ٿيو وڃي. چشمو طاقتور آهي، جنهن ڪري نوحاڻين ان تي اٽو پيهڻ جي چڪي به هنئي هئي.

”پنجن تنن جي کوهه“ کي ڪرامتي سمجهيو وڃي ٿو. چشمي تي ٻڪريءَ جي قربانيءَ جي قديم رسم آهي. اسان کي چشمي لڳ ڪٺل جانور جو سڪل رت نظرآيو. دائود خان ٻڌايو ته، ”جڏهن ٻڪريءَ جو رت پاڻيءَ ۾ نٿو ملايو وڃي ته وهڪرو گهٽجي وڃي ٿو پر جڏهن ٻڪري ڪهي ان جو رت ملايون ٿا ته وهڪرو وڌي وڃي ٿو. ضروري ناهي ته هر ٻڪريءَ جو رت پاڻيءَ ۾ ملي وڃي ... چورايل ٻڪريءَ جو رت پاڻيءَ ۾ نٿو ملي.“ عام طور تي قرباني ۾ نر جانور جي چونڊ ڪئي ويندي آهي پر هتي دائود خان موجب ”ٻڪري هجي ... نر نه. سا به اهڙي جيڪا لڳڻ جي وهي ۾ ته هجي پر لڳل نه هجي ... ۽ چوري ڪيل به نه هجي. ٻڪريءَ جو رت ٻارهين ٻارهين مهيني پاڻيءَ ۾ ملايو ويندو آهي.“

پاڻيءَ ۾ رت ملائڻ جو هڪ خاص طريقو آهي. سڀ کان پهرين ڪو هڪ ماڻهو ٻڪري ڪهي ان جو رت هڪ وٽيءَ ۾ ڀري چشمي ۾ لهندو آهي، پوءِ ٻيا ٻه ٽي ماڻهو ان چشمي ۾ ٽپو ڏيئي پاڻي ڇا ڇولي ميرو ڪري ڇڏيندا آهن ۽ ائين هوريان هوريان ٻڪريءَ جو رپ پاڻيءَ ۾ ملي ويندو آهي پر جيڪڏهن ٻڪري عيب هاڻي يا چورايل هوندي ته ان جو رت نه ملندو ۽ ڄمي بيهي رهندو. جيڪڏهن رت ملائڻ جي رسم نه ٿي ڪئي وڃي ته پوءِ ڇهين مهيني ساڳئي هنڌ هڪ گهيٽو خيرات ڪيو وڃي ٿو. گهيٽي جو رت پاڻيءَ ۾ نٿو ملايو وڃي پر ان کي ڪنڌيءَ تي ڪهي ان جو گوشت ان وقت بيٺل ماڻهن ۾ برابر ورهائي ڇڏبو آهي يا گڏجي پچايو کايو ڇڏين.

پاڻي، زمين مان ڪافي طاقت سان ٻڙڪي نڪري ٿو، ايتري طاقت سان جو جيڪڏهن ڪو ماڻهو ان ۾ لهي ته پاڻي ان کي ڌڪي پري اڇلايو ڇڏي. چون ٿا ته جڏهن لاهوتي هن چشمي جي زيارت ڪرڻ ايندا آهن ته زور زور سان ”يا علي!“ جا نعرا هڻندا آهن. ”يا علي“ جي واڪن تي چشمي جي تري مان اٿندڙ ٻڙڪا اڃا تيز ۽ طاقتور ٿي ويندا آهن. دائود خان چيو، ”پاڻيءَ ۾ ايترو جوش اچي ويندو آهي جو ميرو ٿي ويندو آهي.“




ٽوٽل صفحا1
موجودہ صفحو0
اڳيون صفحو-0-گذريل صفحو

ڪائي ماٿري ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
دهل ڍوري ۾
سنڌوءَ جو سفر - موضوع جون ٻيون داخلائون-
پبلشر پاران
ليکڪ پاران : سنڌوءَ جو سفر
سنڌوءَ جي زندگي ۽ موت جو سُوال
اسڪائي ليڪس جي نقش قدم تي
سنڌوءَ جي جاگرافيائي تاريخ
سنڌو ندي شروع ڪٿان ٿئي ٿي؟
سنڌو طاس
سنڌو طاس ٺاهه
رگ ويِد ۾ سنڌو
سنڌو مهم ۾ شرڪت
آديسي اڄ مر سڀان مرندو سڀڪو
ٽيڪسيلا
سڪندر اعظم
ڪئمپ ڏانهن
ڪابل نديءَ جي ڪنڌيءَ تي
گليشئر جي هاڃا
اٽڪ وٽ سنڌو
اٽڪ قلعو
اٽڪ پُل
نيرن نيڻن واري ۽ چانديءَ روپ مست
پوٺوهار
غازي گهڙيالا پروجيڪٽ
پاور ڪامپليڪس
پوٺو هار جا ڪجهه درويش
خوشحال ڳڙهه
سنڌوءَ جا خوفناڪ لنگهه
جبلن ۾ ڦاٿل سنڌو
نوري پِير ۽ جوڳي
گهوڙا تڙپ
سوڪڙيان
طوطي خان کان انٽرويو
خوشحال ڳڙهه کان اڳتي
عزيز شڪاريءَ جي قبر
ست سهيليون
ٻيو وڏو وڪڙ
مکڊ شريف
سنڌوءَ ۾ سون
سوان ندي
ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ بند
ڪالاباغ بند- ڪجهه تفصيل
ڪالاباغ بند ٺاهڻ جا مقصد
فني جوڙجڪ
بند ڪيئن ٺهندو؟
جبلن جي صورتحال
پٺاڻن کي اعتراض جا سبب
ڪالاباغ شهر
جناح بئراج
ڪالاباغ کان چشمه تائين
ڪيل
دراوڙ
ڪيل بستيءَ کان اڳتي
بوٽ لاڪ
بلوٽ شريف
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
چشمه بئراج ۽ چشمه جهلم لنڪ ڪئنال
بئراج تي
ڪلور ڪوٽ
درياخان ڏانهن
دريا خان ۾
ديرو اسماعيل خان
آلودگي
طوطي خان سان ڪچهري
رحمان ٺيڙهي
رولاڪ افغان قبيلو
ڊي-آءِ خان شهر جو چڪر
ڪروڙ شريف ڏانهن
هڪ ڳوٺ-نوتڪ
ڪروڙ شريف
ليهّ پتڻ تي
نئون ڏينهن
تونسه بئراج
تونسه شريف پير پٺاڻ
بئراج ڏانهن واپسي
زندهه پير
ديري غازي خان ڏانهن
ديرو غازي خان شهر
تاريخ جاگرافي
موسم
قديم علاج
شهر جو ماضي
قديم مندر ۽ مسجدون
سياسي ڇڪتاڻ
نئون سج
ٻيڙي ناهي ته به پرواهه ناهي
ٻار لنگهيائون ٻاجهه سين
ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل
ڄام پور
ڄام پور جي تاريخ
ڄام جادم جکرو
دلوراءِ جي ٺيڙهه
هرڻاڪس يا هَڙند؟
سنڌو ماٿريءَ ۾ ديوتائن سان جنگ
ورتر اَسر ۽ اِندر جي جنگ
ڪارو پاڻي
ڄام پور جي سياسي ۽ سماجي حالت
مولانا عبيدالله سنڌي رحه
گهاڙِي والا
مٺڻ ڪوٽ ڏانهن
ڌٻڻ ۾
پتڻ تي حال احوال
درگاهه بابا فريد
شهر مٺڻ ڪوٽ
عمرڪوٽ کان اوڀر ۾ هُن پار
ڪشمور
گرنٿ صاحب جو درشن
سک مت
گرونانڪ
گرونانڪ - هڪ فنڪار
گڊو بئراج
سنڌ جي گم ٿيل ندي
ستلج جو وهڪرو
سنڌوءَ جا قديم وهڪرا
گهاڙ
مهراڻ
وهڪرا ۽ انهن جا زمانا
سنڌوءَ جي لاهِي
درياهه ۽ زمين جي سطح
گڊو بئراج تي حادثو
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
ڪنڌڪوٽ ۾
ٽوڙي بنگلي ۾
دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو
ماٿيلو
مومل ۽ ڀينرون
شڪارپور
عجيب اطلاع
سکر
عجيب ٽڪريون
لب مهراڻ تي آجيان
اسوريا جي راڻي
ڏهاڳڻ سهاڳڻ
اروڙ
ڪالڪان غار
اروڙ ۾ هڪ ٻي غار
نَينهن ٽڪر
سکر ۽ بکر جي تاريخ
خواجه خضر جو آستانو
ساڌ ٻيلو
سَتين جو آستان
روهڙي
وار مبارڪ
پتن جي ماڙي
معصوم شاهه جو منارو
آدم شاهه جو مقبرو
سکر پتڻ
مسجد منزل گاهه
لئنسڊائون پُل
ايوب پُل
سکر بئراج
ٽالپر
نوشهرو فيروز
ڪوٽ ڏيجي
مٿي جو سور لاهيندڙ پير - شادي شهيد
راڪاس جو روڻو
خيرپور ضلعي ۾ درگاهن پويان ڏندڪٿائون
ابراهيم اڌم جي ڏند ڪٿا
آستانو ابراهيم اڌم بلخي
هرڻيءَ جو کير
هنو
شيطان
خيرپور ضلعي ۾ موجود اولهه - اوڀر قبرون
ٻيا پير ۽ قبرون
سيد حسين شاهه بخاري
سيد ڇتن شاهه
لونگ فقير
پير مشائخ مهيسر يا مهيسر مشائخ
سلطان اڌم ڪٿا جو ٻيو حصو
خيرپور ۾ کجي
کجيءَ جو پرڏيهي واپار
فيصلي جي گهڙي
سکر کان لاڙڪاڻي ڏانهن
لاڙڪاڻي ۾
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاهه بهارو
ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
اڍاٽ، ڪانڌڙا، جهڪڙ ۽ خيرپور جُوسو
ڌاڙيلن جو خوني حملو
مُهين جو دڙو
مُهين جي دڙي وٽ سنڌو
مهين جي تباهي
ڌرتي ماتا
اينڪي ۽ نِن مهه جي ڪهاڻي
بهشت دلمون ڪيئن ٺهيو؟
مُهين جي دڙي بابت ڏند ڪٿائون
مُهين جي دڙي جا ڪنڀار
ويهڙ ڏانهن
مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ميان گاجي ديرو
وِيهڙ
اولهه وارا پراسرار جبل
لڪل خزاني جي واٽ
دانا ٽاورز
کيرٿر جو ن چوٽيون
مخدوم بلاول
درگاهه مخدوم بلاول
ميان يار محمد ڪلهوڙي جو مقبرو
آبپاشي لاءِ هٿرادو واهه
گاجي شاهه - قديم واهيون
ڪافر ڪوٽ
سڪندر جو پڙاڏو
سيوهڻ
مي رقصم قلندر شهباز
ڇُٽو اُمراڻي
بودلو بهار ۽ هُنود ڪاسائي
يڪ ٿنڀي
لال باغ
نه ملاح نه مڪڙي
کيرٿر ۽ ان جي ڀرپاسي ۾ گبر بند
نُڪو بٺي آثار
ڪائي ماٿري
جِنن جا گهر
نئگ ڏانهن
شاهه روهي
لنگم تي رت ڀيٽا
لکمير جي ماڙي
هتي نالو لکڻ سان بخار لهي ٿو
سنڌو کيرٿر ماٿري تهذيب
سيوهڻ کان اڳتي
لڪي
بهشت جي دري
تيرٿ ڌارا
بِزن جهڏو
آمري
سن
رني ڪوٽ
رني ڪوٽ بابت ڪجهه تجويزون
سنڌ: پنڊ پهڻن جي دنيا
سنڌ جا ٻيلا
هُڙيون
ڪچي جا ٻيلا
پڪي جا ٻيلا
وڏن ماڻهن سان سنڌوءَ جي جُٺ
حيدرآباد
حيدرآباد ۾ ٽالپرن جي دلچسپي
شهر جون چاڙهيون
قديم آثار
گنجو ڏونگر گام
سياسي ماضي
مرسون مرسون سنڌ نه ڏيسون
مياڻيءَ واري جنگ کانپوءِ
ڪوٽڙي
جِهرڪَ
ميل ـ101
ماجيران جي ماڙي
ڪينجهر
ڪينجهر لڳ ٻيا قديم آثار
هيم ڪوٽ
سونڊا
سونڊا پتڻ
کبڙ پاتڻيءَ جون خبرون
ميربحر ڪير آهن؟
جهنڊو پاتڻي
ٺٽو
دبگير مسجد
مسجد خضري
شاهجهاني مسجد
ٺٽي جا پراڻا پاڙا
سريچند درٻار - فقير جو ڳوٺ
مڪلي
قديم مسجد
پير پٺي ۽ شاهه ڏاتار جي ڪٿا
پير پٺو ماڳ
ٻيڙيءَ جي مرمت ٿي وئي
خدا آباد
ڪلان ڪوٽ
سنڌ ۾ تيل ۽ گئس
قديم غارون
سنياسيءَ جي غار
جَت ۽ وَڳ
اُڏيرو مندر
جنگي سرڏانهن
درياهه ۽ کاريون
جنگي سر پتڻ جي اهميت
مانگر مڇ يا ويسر
ڊيلٽا ۾ ڦيرڦار
ڪيٽي بندر
ڳاڙهن چانورن جي پوک
ٻيا فصل
شڪارين جون تياريون
گهاتو ڪيئن گهارين؟
پورٽ قاسم ڏانهن
تِمر جا ٻيلا
ڊيلٽا ۾ فطرت جي دهشتگردي
بئراجن جي تعمير کان اڳ
جاکي بندر
رتوڪوٽ
ملاڪي ڪوٽ
درياهه پير ماڳ
ٿنڀن واري مسجد
وڏا هڏا
گُجو
سنڌ ۾ قديم ترين لکت
ٿرون ٽڪري
هاليجي
پکين جا رستا
ڀنڀور
موکي متارا
اوچتو ڦاٽ
سمنڊ ۽ ويرون
مهم جي پڄاڻي
چوکنڊي
سانڊي تان جنگ
بلوچ ٽومبس
ملير ماٿري
ڪراچيءَ جا ڪجهه ٻيا آثار
ريڙهي مياڻ
کديجي
منگهو پير
مورڙيو مانگر مڇ
پڄاڻي
حوالا
بُلهو کوسو ۽ بُـلهي جي بُـٺي


.....سنڌوءَ جو سفر موضوع جون وڌيڪ داخلائون