ابڙو اڪيڊمي Abro Academyابڙو اڪيڊمي Abro Academy

ڪروڙ شريف ڏانهن : (ابڙو اڪيڊمي)

2020-06-19
داخلا نمبر 120
عنوان ڪروڙ شريف ڏانهن
شاخ سنڌوءَ جو سفر
پڙهيو ويو 1169
داخلا جو حوالو:

داخلا ۾ استعمال ٿيل تاريخون

1989.11.08-A.D

اربع-8 نومبر 1989ع ٽيم ميمبرن ڪالهوڪي ڏينهن ۾ ٻه ڪم ٻيا به ڪيا آهن. رحمان ٺيڙهيءَ تان لڌل ٺڪرين کي صاف ڪري ترتيب سان رکي نوٽس (notes) ٺاهيا آهن ۽ انهن جو ٽرانسپيرنسيون تيار ڪيون ويون آهن. ٻئي پاسي چشمه بئراج وٽ ٻيڙين جي ٿيل عارضي مرمت کي پڪو ڪيو ويو آهي ته جيئن اڄوڪو سفر بهتر ٿئي. ايندڙ منزل ليه آهي جيڪو ديري اسماعيل خان کان 90-95 ڪلو ميٽرن جي پنڌ تي آهي. ٻيڙيون درياهه ۾ لاهڻ کان اڳ، انور ڀٽائي جو بيت ڏنو، درياهه جو وهڪرو ۽ ان جي آرپار لانچن ۽ ترهن ذريعي ماڻهن جي اچ وڃ ڏسي انور جي شاعريءَ واري


هن داخلا جون تصويرون نه مليون

ڪروڙ شريف ڏانهن جا بنياد
سنڌوءَ جو سفر / بدر ابڙو / ابڙو اڪيڊمي Abro Academy / علمي ادبي پورهيو /

ڪروڙ شريف ڏانهن - مان نڪتل ٻيون شاخون-

ڪروڙ شريف ڏانهن


شاخ سنڌوءَ جو سفر
ٽوٽل صفحا2
موجودہ صفحو1
اڳلو صفحو-0--1-گذريل صفحو

هاءِ وي. سفر جيتري تيزيءَ سان تڙ تڪڙ ۾ جاري رکيو ويو آهي، اُن سان مونجهه ٿيڻ لڳي آهي ڇاڪاڻ ته واٽ تي بيٺل هڪ هڪ ماڻهو، هڪ هڪ وڻ ۽ هڪ هڪ کنڊر يا مقبرو خبرون ٻڌائڻ لاءِ آتو آهي پر اسان انهن کي ڇڏي اڳتي نڪري وڃون ٿا. مون تي ٽيم پاران اها ذميواري رکي وئي آهي ته ڪنڌيءَ تي موجود شين تي مواد گڏ ڪندو هلان، پر هيڏي تڙتڪڙ ۾ اهو ممڪن ئي ناهي. هزارن ۽ لکن ورهين جي تاريخ ۽ جاگرافيءَ جو اڀياس ڪرڻ لاءِ هڪ هڪ شهر ۽ ڳوٺ ۾ گهٽ ۾ گهٽ هڪ هڪ ڏينهن رهڻ ضروري آهي. هڪ هڪ کنڊر تي هڪ هڪ هفتو رهڻ ضروري آهي. هن ريت گڏ ٿيندڙ معلومات بنهه ٿورڙي، غلطين سان ڀريل ۽ چڙ ڏياريندڙ ئي ٿي سگهي ٿي. مونکي سڀ کان وڌيڪ خطرو ان ڳالهه جو محسوس ٿئي ٿو ته متان ڪو ماڻهو غلط خبرون ٻڌائي ۽ مان انهن کي سچ سمجهي داخل نه ڪري ڇڏيان. ضروري ته ناهي ته جنهن ماڻهوءَ سان منهنجي ملاقات ٿي اهو شهر، ڳوٺ ۽ درياهه بابت سڄي معلومات رکندڙ هجي! ان ڪري مان ڪوشش ڪريان ٿو ته شڪي ڳالهيون داخل نه ڪجن. بهرحال، مجبوري آهي. اسان وٽ وقت تمام ٿورو آهي.
هن علائقي ۾ فوجي گاڏين جي چرپر ڪافي محسوس ٿئي ٿي. اٽڪل هر پندرهن ويهن منٽن ۾ هڪ فوجي گاڏي لنگهي ٿي. پرائيويٽ ٽرانسپورٽ به مناسب آهي پر اها ڳالهه نوٽ ڪرڻ جهڙي آهي ته ٻهراڙين ۾ اُٺ جو ڪردار اڃا تائين ڏاڍو اهم آهي. ڪالاباغ کان هيل تائين ۽ ان کانپوءِ هيٺ سنڌ ۾ اڄ به اُٺن جون قطارون روڊن جي ڪناري هلنديون نظر اينديون، جن تي هيڪاندو مال ٻڌل هوندو آهي. اجهو هتي به اٺن جي هڪ قطار وڃي رهي آهي ... اوٺار جي هٿ ۾ اڳئين اٺ جي مهار آهي، باقي اُٺ وڏيون وڏيون ٻرانگهون کڻندا هيڏانهن هوڏانهن نهاريندا جهومندا پيا وڃن. اڳين اٺ جي پڇ ۾ ٻڌل رسي پوئين جي نڪ ۾ ۽ ان جي پڇ ۾ ٻڌل رسي ٽئين جي نڪ ۾ ...۽ ائين ڇهه ست اُٺ. اُٺن تي مال ٻڌل، انهن تي مايون ۽ ننڍڙا ٻار.




ٽوٽل صفحا2
موجودہ صفحو1
اڳيون صفحو-0--1-گذريل صفحو

ڪروڙ شريف ڏانهن ھنن داخلائن ۾ پڻ استعمال ٿيل آھي
ڪروڙ شريف ڏانهن
سنڌوءَ جو سفر - موضوع جون ٻيون داخلائون-
پبلشر پاران
ليکڪ پاران : سنڌوءَ جو سفر
سنڌوءَ جي زندگي ۽ موت جو سُوال
اسڪائي ليڪس جي نقش قدم تي
سنڌوءَ جي جاگرافيائي تاريخ
سنڌو ندي شروع ڪٿان ٿئي ٿي؟
سنڌو طاس
سنڌو طاس ٺاهه
رگ ويِد ۾ سنڌو
سنڌو مهم ۾ شرڪت
آديسي اڄ مر سڀان مرندو سڀڪو
ٽيڪسيلا
سڪندر اعظم
ڪئمپ ڏانهن
ڪابل نديءَ جي ڪنڌيءَ تي
گليشئر جي هاڃا
اٽڪ وٽ سنڌو
اٽڪ قلعو
اٽڪ پُل
نيرن نيڻن واري ۽ چانديءَ روپ مست
پوٺوهار
غازي گهڙيالا پروجيڪٽ
پاور ڪامپليڪس
پوٺو هار جا ڪجهه درويش
خوشحال ڳڙهه
سنڌوءَ جا خوفناڪ لنگهه
جبلن ۾ ڦاٿل سنڌو
نوري پِير ۽ جوڳي
گهوڙا تڙپ
سوڪڙيان
طوطي خان کان انٽرويو
خوشحال ڳڙهه کان اڳتي
عزيز شڪاريءَ جي قبر
ست سهيليون
ٻيو وڏو وڪڙ
مکڊ شريف
سنڌوءَ ۾ سون
سوان ندي
ڪالاباغ ڏانهن
ڪالاباغ بند
ڪالاباغ بند- ڪجهه تفصيل
ڪالاباغ بند ٺاهڻ جا مقصد
فني جوڙجڪ
بند ڪيئن ٺهندو؟
جبلن جي صورتحال
پٺاڻن کي اعتراض جا سبب
ڪالاباغ شهر
جناح بئراج
ڪالاباغ کان چشمه تائين
ڪيل
دراوڙ
ڪيل بستيءَ کان اڳتي
بوٽ لاڪ
بلوٽ شريف
بلوٽ جي اصل ڪهاڻي
چشمه بئراج ۽ چشمه جهلم لنڪ ڪئنال
بئراج تي
ڪلور ڪوٽ
درياخان ڏانهن
دريا خان ۾
ديرو اسماعيل خان
آلودگي
طوطي خان سان ڪچهري
رحمان ٺيڙهي
رولاڪ افغان قبيلو
ڊي-آءِ خان شهر جو چڪر
ڪروڙ شريف ڏانهن
هڪ ڳوٺ-نوتڪ
ڪروڙ شريف
ليهّ پتڻ تي
نئون ڏينهن
تونسه بئراج
تونسه شريف پير پٺاڻ
بئراج ڏانهن واپسي
زندهه پير
ديري غازي خان ڏانهن
ديرو غازي خان شهر
تاريخ جاگرافي
موسم
قديم علاج
شهر جو ماضي
قديم مندر ۽ مسجدون
سياسي ڇڪتاڻ
نئون سج
ٻيڙي ناهي ته به پرواهه ناهي
ٻار لنگهيائون ٻاجهه سين
ڄام پور وٽ ٻيڙين جي پُل
ڄام پور
ڄام پور جي تاريخ
ڄام جادم جکرو
دلوراءِ جي ٺيڙهه
هرڻاڪس يا هَڙند؟
سنڌو ماٿريءَ ۾ ديوتائن سان جنگ
ورتر اَسر ۽ اِندر جي جنگ
ڪارو پاڻي
ڄام پور جي سياسي ۽ سماجي حالت
مولانا عبيدالله سنڌي رحه
گهاڙِي والا
مٺڻ ڪوٽ ڏانهن
ڌٻڻ ۾
پتڻ تي حال احوال
درگاهه بابا فريد
شهر مٺڻ ڪوٽ
عمرڪوٽ کان اوڀر ۾ هُن پار
ڪشمور
گرنٿ صاحب جو درشن
سک مت
گرونانڪ
گرونانڪ - هڪ فنڪار
گڊو بئراج
سنڌ جي گم ٿيل ندي
ستلج جو وهڪرو
سنڌوءَ جا قديم وهڪرا
گهاڙ
مهراڻ
وهڪرا ۽ انهن جا زمانا
سنڌوءَ جي لاهِي
درياهه ۽ زمين جي سطح
گڊو بئراج تي حادثو
ماڇڪو - سنڌ ۾ پنجاب جو ٻيٽ
ڪنڌڪوٽ ۾
ٽوڙي بنگلي ۾
دنيا جو ڊگهي ۾ ڊگهو ماڻهو
ماٿيلو
مومل ۽ ڀينرون
شڪارپور
عجيب اطلاع
سکر
عجيب ٽڪريون
لب مهراڻ تي آجيان
اسوريا جي راڻي
ڏهاڳڻ سهاڳڻ
اروڙ
ڪالڪان غار
اروڙ ۾ هڪ ٻي غار
نَينهن ٽڪر
سکر ۽ بکر جي تاريخ
خواجه خضر جو آستانو
ساڌ ٻيلو
سَتين جو آستان
روهڙي
وار مبارڪ
پتن جي ماڙي
معصوم شاهه جو منارو
آدم شاهه جو مقبرو
سکر پتڻ
مسجد منزل گاهه
لئنسڊائون پُل
ايوب پُل
سکر بئراج
ٽالپر
نوشهرو فيروز
ڪوٽ ڏيجي
مٿي جو سور لاهيندڙ پير - شادي شهيد
راڪاس جو روڻو
خيرپور ضلعي ۾ درگاهن پويان ڏندڪٿائون
ابراهيم اڌم جي ڏند ڪٿا
آستانو ابراهيم اڌم بلخي
هرڻيءَ جو کير
هنو
شيطان
خيرپور ضلعي ۾ موجود اولهه - اوڀر قبرون
ٻيا پير ۽ قبرون
سيد حسين شاهه بخاري
سيد ڇتن شاهه
لونگ فقير
پير مشائخ مهيسر يا مهيسر مشائخ
سلطان اڌم ڪٿا جو ٻيو حصو
خيرپور ۾ کجي
کجيءَ جو پرڏيهي واپار
فيصلي جي گهڙي
سکر کان لاڙڪاڻي ڏانهن
لاڙڪاڻي ۾
قُبو ڀانڊو ۽ ٿهيمن جا قُبا
شاهه بهارو
ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا
اڍاٽ، ڪانڌڙا، جهڪڙ ۽ خيرپور جُوسو
ڌاڙيلن جو خوني حملو
مُهين جو دڙو
مُهين جي دڙي وٽ سنڌو
مهين جي تباهي
ڌرتي ماتا
اينڪي ۽ نِن مهه جي ڪهاڻي
بهشت دلمون ڪيئن ٺهيو؟
مُهين جي دڙي بابت ڏند ڪٿائون
مُهين جي دڙي جا ڪنڀار
ويهڙ ڏانهن
مهاڻا درياهه تان لڏي ويا
ميان گاجي ديرو
وِيهڙ
اولهه وارا پراسرار جبل
لڪل خزاني جي واٽ
دانا ٽاورز
کيرٿر جو ن چوٽيون
مخدوم بلاول
درگاهه مخدوم بلاول
ميان يار محمد ڪلهوڙي جو مقبرو
آبپاشي لاءِ هٿرادو واهه
گاجي شاهه - قديم واهيون
ڪافر ڪوٽ
سڪندر جو پڙاڏو
سيوهڻ
مي رقصم قلندر شهباز
ڇُٽو اُمراڻي
بودلو بهار ۽ هُنود ڪاسائي
يڪ ٿنڀي
لال باغ
نه ملاح نه مڪڙي
کيرٿر ۽ ان جي ڀرپاسي ۾ گبر بند
نُڪو بٺي آثار
ڪائي ماٿري
جِنن جا گهر
نئگ ڏانهن
شاهه روهي
لنگم تي رت ڀيٽا
لکمير جي ماڙي
هتي نالو لکڻ سان بخار لهي ٿو
سنڌو کيرٿر ماٿري تهذيب
سيوهڻ کان اڳتي
لڪي
بهشت جي دري
تيرٿ ڌارا
بِزن جهڏو
آمري
سن
رني ڪوٽ
رني ڪوٽ بابت ڪجهه تجويزون
سنڌ: پنڊ پهڻن جي دنيا
سنڌ جا ٻيلا
هُڙيون
ڪچي جا ٻيلا
پڪي جا ٻيلا
وڏن ماڻهن سان سنڌوءَ جي جُٺ
حيدرآباد
حيدرآباد ۾ ٽالپرن جي دلچسپي
شهر جون چاڙهيون
قديم آثار
گنجو ڏونگر گام
سياسي ماضي
مرسون مرسون سنڌ نه ڏيسون
مياڻيءَ واري جنگ کانپوءِ
ڪوٽڙي
جِهرڪَ
ميل ـ101
ماجيران جي ماڙي
ڪينجهر
ڪينجهر لڳ ٻيا قديم آثار
هيم ڪوٽ
سونڊا
سونڊا پتڻ
کبڙ پاتڻيءَ جون خبرون
ميربحر ڪير آهن؟
جهنڊو پاتڻي
ٺٽو
دبگير مسجد
مسجد خضري
شاهجهاني مسجد
ٺٽي جا پراڻا پاڙا
سريچند درٻار - فقير جو ڳوٺ
مڪلي
قديم مسجد
پير پٺي ۽ شاهه ڏاتار جي ڪٿا
پير پٺو ماڳ
ٻيڙيءَ جي مرمت ٿي وئي
خدا آباد
ڪلان ڪوٽ
سنڌ ۾ تيل ۽ گئس
قديم غارون
سنياسيءَ جي غار
جَت ۽ وَڳ
اُڏيرو مندر
جنگي سرڏانهن
درياهه ۽ کاريون
جنگي سر پتڻ جي اهميت
مانگر مڇ يا ويسر
ڊيلٽا ۾ ڦيرڦار
ڪيٽي بندر
ڳاڙهن چانورن جي پوک
ٻيا فصل
شڪارين جون تياريون
گهاتو ڪيئن گهارين؟
پورٽ قاسم ڏانهن
تِمر جا ٻيلا
ڊيلٽا ۾ فطرت جي دهشتگردي
بئراجن جي تعمير کان اڳ
جاکي بندر
رتوڪوٽ
ملاڪي ڪوٽ
درياهه پير ماڳ
ٿنڀن واري مسجد
وڏا هڏا
گُجو
سنڌ ۾ قديم ترين لکت
ٿرون ٽڪري
هاليجي
پکين جا رستا
ڀنڀور
موکي متارا
اوچتو ڦاٽ
سمنڊ ۽ ويرون
مهم جي پڄاڻي
چوکنڊي
سانڊي تان جنگ
بلوچ ٽومبس
ملير ماٿري
ڪراچيءَ جا ڪجهه ٻيا آثار
ريڙهي مياڻ
کديجي
منگهو پير
مورڙيو مانگر مڇ
پڄاڻي
حوالا
بُلهو کوسو ۽ بُـلهي جي بُـٺي


.....سنڌوءَ جو سفر موضوع جون وڌيڪ داخلائون