ابڙو اڪيڊمي Abro Academy
2020-11-05
داخلا نمبر 1139
عنوان ڪشڪول کپائڻ جي نوبت آدمشماري
شاخ ڪشالو ڪيچ ڏي: ايڊيٽوريل-1روزاني برسات ڪراچي
پڙهيو ويو 1414
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
ڪشڪول کپائڻ جي نوبت آدمشماري
جيڪا آدمشماري 1991ع ۾ ٿيڻي هئي سان خير سان 1995ع تائين ڪو نه ٿي آهي. نتيجي ۾ پاڪستان کي امداد ۽ قرض ڏيندڙ ملڪ جپان چتاءُ ڏيڻ تي مجبور ٿيو ته جيڪڏهن ملڪ ۾ هڪدم آدمشماري نه ٿي ته، ڪنهن به رعايت جي اميد نه رکو! جپان کي پاڪستان جي آدمشماريءَ سان ڪهڙي دلچسپي ٿي سگهي ٿي؟ شايد ايئن آهي ته جيڪو سود خور شاهوڪار قرض ڏئي ٿو، اهو پهرين اها خاطري ڪرڻ چاهي ٿو ته مور به موٽندو يا قرض جي واپسي ”لنجواڻين جي انهن گهيٽن جي اميد تي هوندي، جيڪي ايندڙ سال لنگهندا ۽ انهن جي ان ٻوٽن ۾ ڦاسندي ته کٿا ٺهندا ۽ جڏهن وڪبا!“
”شاهوڪار“ هاڻي اکيون ڏيکاري گروي ٿيل مال جي ”قرقي“ وٺڻ جي واٽ تي هلندڙ پيا نظر اچن ۽ پاڪستان ”وائٽ ڪالر“ جي درجي تان لهي ڦاٽل ڪپڙن واري اهڙي فقير جهڙو ٿي ويو آهي، جيڪو قلندر جي ميلي کان پوءِ وزم پياڻين جا خرچ ڪڍڻ لاءِ ڪشڪول به وڪڻي ڇڏيندو آهي. پرائيويٽائيزيشن پاليسي ان جو عڪس نه آهي ته ٻيو ڇا آهي؟
جپان، آءِ ايم ايف ۽ عالمي بينڪ سڀني جو هڪ ئي مطالبو آهي. اهو واحد مطالبو آهي جنهن تي سنڌ آءِ ايم ايف ۽ عالمي بينڪ سان متفق آهي ته ملڪ ۾ بنا دير جي آدمشماري ٿئي! حيرت جي ڳالهه رڳو اها آهي ته حڪومت پاڪستان جيڪا هميشه سود خور همدردن آڏو ”جي سائين! ۽ حاضر سائين!“ ڪندي رهندي آهي، آدمشماريءَ کي پنج سال پراڻو واعدو به ياد ڏياريو اهي ته ميان نواز ضشريف ساڻن آدمشماري ڪرائڻ وارو واعدو ڪري ويو هو.
پاڪستان جا مالياتي معاملا هلائيندڙ اعليٰ دماغ هن وقت گهٻرائجي ويا آهن ڇاڪاڻ ته جپان اهو ملڪ آهي جيڪو پاڪستان کي اڄڪلهه سڀني کان وڌيڪ امداد ڏئي ٿو. جپان چوي ٿو ته پهرين پنهنجي قد بت ۽ افرادي قوت بابت ٻڌايو، خبر ته پوي ته اوهان آهيو ڪيترا؟ جڏهن به ڪو ادارو امداد ڏيندو آهي. حساب ڪتاب سان ڏيندو آهي. آبادي ۽ پيداواري ذريعن جو استعمال ڏسندو آهي، ڪنهن وٽ به ايترا پئسا ڪونهن جو اجايو کڻي کوهه ۾ اڇلائي.
جپان جو دڙڪو ٻڌي حڪومت سياري ۾ نراڙ تي آيل پگهر رومال سان اگهي، مالهي بحران کان بچڻ ۽ صورتحال تي غور ڪرڻ لاءِ ”اعليٰ سطحي گڏجاڻيءَ“ کان اڳ ئي غير ضروري سرڪاري خرچ گهٽائڻ ۽ ملڪ ۾ هلندڙ ترقياتي ڪمن لاءِ رکيل رقمون جاري نه ڪرڻ جو فيصلو ڪيو آهي. ان ئي سلسلي ۾ چون ٿا ته سومر ڏينهن وزيراعظم لاهور ۾ وفاقي ڪابينا جو اجلاس طلب ڪري ورتو جنهن اهو معاملو بحث هيٺ اچڻو هو.
ڳالهه رڳو جپان يا ڪجهه مالياتي ادارن جي مطالبي جي نه آهي. حڪومت پاڻ به چڱي طرح سمجهي ٿي ته هي سڌو سنئون حساب ڪتاب جو معاملو آهي ۽ جيستائين آدمشماريءَ جا انگ اکر واضح نه هوندا، ڪو به سياسي، معاشي، فلاحي ۽ سماجي مسئلو حل نه ٿيندو، هٿئون تڪرار ۽ مونجهارا وڌندا ويندا. صوبن جي وچ ۾ ۽ خود مختلف صوبن جا اندروني مسئلا اوڏهيءَ وانگر باقي رهيل ڍانچي کي کائڻ لڳندا. هر مسئلو لٺ ۽ بندوق جي زور تي حل ڪرڻ جي ڳالهه ٿيندي. هاڻي به ايئن ئي ٿي رهيو آهي. ان ڪري هاڻي ڳالهه اتي اچي پهتي آهي ته اهي ڪم ڪريو جيڪي بي حد ضروري آهن، ڪشڪول کپائڻ کانپوءِ ته خيرات به ڪو نه ملندي!