0000-00-00
داخلا نمبر 1695
عنوان ڪلا ڪوٽ
شاخ ڪينجهر ڪوهستان
پڙهيو ويو 5272
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
ڪلا ڪوٽ:
مرزا قليچ بيگ موجب ڪلا ڪوٽ جو قديم نالو ’ڪلا راج‘ هو ۽ ڪلا راجا جو ٻڌايل هو. اهڙي ريت سندس نالي پويان ’ڪلا ڪوٽ‘ مشهور ٿيو. راجا ڪلا ڪير هو ۽ ڪهڙي زماني ۾ هو؟ ان سوال جو جواب نٿو ملي. البت ڪلا ڪوٽ کي سنڌ جي گادي ڄاڻايو ويو. هڪ ڏند ڪٿا چوي ٿي ته ”ان ڪوٽ ۾ هڪ نانگ رهندو هو، جنهن جي منڍي ڪلا ڪوٽ ۾ ۽ پڇ هندستان ۾ هو. جڏهن ان نانگ رخ بدلائي منڍي هندستان ڏانهن ۽ پڇ ڪلا ڪوٽ ڏانهن ڪيو ته سنڌ هندستان جي زير اثر اچي وئي.“
ان ڏند ڪٿا مان فقط هڪ ڳالهه ظاهر ٿئي ٿي ته شروع ۾ ڪلا ڪوٽ آزاد ۽ خود مختيار رياست جي گاديءَ طور سنڌ جو مرڪز رهيو آهي، پر پوءِ واري وقت ۾ ڪلا ڪوٽ جي راجا /حاڪم هندستان جي مرڪزي حڪومت کان فوجي شڪست کاڌي ۽ سنڌ پنهنجي آزاد حيثيت وڃائي ويٺي. نانگ واري ڏند ڪٿا اصل ۾ آزاد سنڌ حڪومت جي علامتي ڪهاڻي آهي جنهن ۾ نانگ کي دولت، طاقت ۽ قسمت جي مکيه ڪردار طور ٽنبيو ويو آهي.
هونئن ’ڪلا‘ جي لفظي معنيٰ آهي ’فن‘. ڇا هتي ان زماني ۾ فون لطيفه، موسيقي ۽ ناچ جو وڏي پئماني تي مرڪز هو؟ هي هڪ سوال ئي رهجي وڃي ٿو. ان جو جواب فقط انومان ئي هوندو. ظاهر آهي ته رياست جو مرڪزي شهر’ڪلا‘ جو به مرڪز هوندو آهي. ڄاڻايل ڏند ڪٿا لفظ ’ڪلا‘ کي راجا ڪلا سان منسوب ڪري ڇڏيو آهي، البت راجا ڪلا کي مشڪوڪ وجود ضرور مليو آهي.