گهوڙيال

گهوڙيال / Sand snake / Psammophis schokari

گهوڙيال جي ڊيگهه 0.5 ميٽر کا. 0.75 ميٽر تائين ٿئي ٿي. هن بلا جو رنگ ڪافي مختلف ٿئي ٿو. جسم جو رنگ هلڪو هيڊو، گهرو ڀورو، يا ميٽوڙي هوندو آهي. مٿي تي هڪ خاص توازن سان نشان ٿين ٿا. هڪ ڪاري ليڪ نڪ کان اکين تائين ٿئيس ٿي. پيٽ وچ تي نيراڻ مائل ميٽوڙي ۽ اڪثر ڳاڙهاڻ مائل ڪارو ٿئي ٿو. عام طور جسم جي مٿئين پاسي پنج ليڪو ٿين ٿيون جن مان پهرين جوڙي سفيد، ٻي هلڪي پيلي، پاسي وارين ليڪن جي ڪناري سان ڪارا چٽ ٿين ٿا. ڪڏهن ڪڏهن انهن جو رنگ يڪسان ميٽوڙي يا ڀورو ٿئي ٿو. هن نوع کي فقط رنگ ۽ چٽن جي بنياد تي سڃاڻي نٿو سگهجي ڇو ته ڪڏهن ڪڏهن لِيڪن ۾ فرق ڪرڻ مشڪل ٿي پوندو آهي.
اتر آفريڪا، سعودي عرب، ايران، ترڪستان، ۽ ڪشمير کان سنڌ ۽ جابلو علائقن ۾ ٿئي ٿي.
هيءَ بلا ميدانن ۽ واريءَ جي دڙن تي ٿئي ٿي. گاهير علائقي ۾ اها ڪنهن جانور جي ٻِر ۾ يا پٿرن جي هيٺان رهندي آهي. اڪثر ٻُوڙن تي چڙهي ويهندي آهي. ڏينهن جي وقت ۾ سرگرم هوندي آهي. سخت گرميون هجن ته شام کان پوءِ نڪرندي آهي. تمام هوشيار ۽ تکي بلا آهي، جيت، ماڪوڙا، ڪِرڙيون ۽ پکي کائيندي آهي.
گهوڙيال جون نشانيون ڏيڻ مهل جوڳي ان جا تفصيل ڪجهه هن ريت ٻڌائيندا آهن: ”ان جي ڊيگهه ساڍا ٽي فٽ کن ٿئي ٿي، جسم سنهو، رنگ ميٽائون ڀورو، کل جي مٿان چوڪڙيون ۽ ٻيون ليڪون ٿينديون اٿس. وڻن ٻوٽن ۽ ٽارين تي رهڻ پسند ڪندي آهي. رفتار ۾ گهوڙي کان تيز آهي ۽ گهوڙي تي چڙهيل ماڻهوءَ کي به ڌڪ هڻي ٿي. هيءَ بلا زهريلي نه آهي، ان جي چڪ سان ايتري سوڄ ٿيندي آهي جيتري ڏينڀوءَ يا ککر جي چڪ سان ٿئي ٿي. جابلو گهوڙيال جي چڪ سان سور ڪجهه وڌيڪ ٿئي ٿو“. سنڌ جا جوڳي هن بلا جي ڪکيل مريض کي الٽيون ڪرائيندا ۽ دستن جي دوا ڏيندا آهن ۽ خوفزده نه ٿيڻ جي صلاح ڏيندا آهن.