گورک تي پاڻي

گورک تي پاڻي
سرڪاري ماپن مطابق گورک جي اوچائي 5680 فٽ آهي ۽ ان اوچائيءَ تي ڪو به قدرتي چشمو نه آهي . چشمن جا ذخيرا ڪافي پري پري، هيٺاهينءَ تي ۽ ننڍا ننڍا آهن. انهن جو تفصيل فيضو الکاڻيءَ ٻڌايو، ”برساتن سان ڦوٽ ڀرجن ٿا تڏهن چشما هِتان هُتان وهن ٿا. ڪي ننڍا، ڪي وڏا، ڪي ٿورو هلن ، ڪي سدائين پيان وَهن. انهن ۾ سڀ کان گهڻو هينگڻ آهي، پوءِ شڪلوئي، زوکاڻي، گز مول ۽ چيچر آهن ... پر اهي ڪم جا ناهن!“
هتي وڏي ۾ وڏو چشمو هِينگڻ (گورک ٽاپ کان 2500 فٽ هيٺ) وارو آهي جنهن جو فاصلو ٽاپ کان 37000 فٽ آهي. پبلڪ هيٿ وارن جو خيال آهي ته اهو پاڻي ڏهه هزار جي آباديءَ لاءِ ڪافي آهي پر ان کان وڌيڪ ماڻهن لاءِ ڪو ٻيو بندوبست ڪرڻو پوندو. جيڪڏهن گورک کي سنڌ جي ڪامياب هِل اسٽيشن ٺاهڻو آهي ۽ اتي ڪو چڱو موچارو شهر قائم ڪرڻو آهي ته ان لاءِ وڏي رٿابندي ڪرڻي پوندي. جنوري 2007 ۾ اتي هينگڻ تان پاڻي مٿي چاڙهڻ جي اسڪيم تي ڪم هلي رهيو هو، جيڪو جُون 2007 ۾ مڪمل ٿيڻو هو. ميهڙ جي رحمت الله جانوريءَ وٽ ان ڪم جو ٺيڪو هو. هُو مون کي سدائين ڪنهن نه ڪنهن جبل تي مليو آهي، ڪڏهن بڊو، ڪڏهن رني ڪوٽ ته ڪڏهن گورک! ڪم شوق ۽ محنت سان ڪندو آهي پر مرضي ته ڪامورن جي هلندي آهي. هن ڀيري به هُو هِينگڻ چشمي وٽ مليو جتي هُو چشمي جي پاڻيءَ کي هڪ اڀي جابلو ديوار جي پاڙ ۾ هڪ ڪنڀ نما حوض کي شڪل ڏيئي رهيو هو.
”جڏهن اهو ڪم مڪمل ٿيندو تڏهن ان چشمي جو منظر قدرتي ئي رهندو ... سيمنٽ جي ڪم کي قدرتي پٿرن جي اوساريءَ سان ڍڪي ڇڏينداسون،“ جانوريءَ ٻڌايو. في الحال هُو هن ڏکئي مرحلي ۾ پاڻيءَ جا پائيپ ٽپائي رهيا هئا. اهو واقعي جانفشانيءَ جو ڪم هو! ان سان گڏو گڏ پاڻيءَ جي ڊسٽريبيوشن واري ڪم جي ماسٽر پلاننگ ٿيڻي هئي، جنهن جو ٽينڊر به جاري ٿي چڪو هو.
گورک لاءِ گاج مان پاڻي کڻڻ جي معنيٰ آهي ’ڇُٽي جي ڪنڊ‘ ويجهو نزگاڻي وٽان پاڻي کڻڻ، جو اهو سڀ کان ننڍو ۽ مناسب پنڌ آهي. ڇُٽي جي ڪنڊ گاج بنگلي کان 12 ڪلوميٽر اولهه ۾ آهي ۽ ڇُٽي جي ڪنڊ کان کاوَل لڪ 13 ڪلوميٽر آهي. هينگڻ چشمو ان ئي واٽ سان کاول لڪ کان ڪجهه اتر ۾ پر هيٺ آهي.
رٿا هيئن هئي ته نزگاڻي جي ڪنڊ کان پاڻي ڇِڪڻ لاءِ هڪ پمپ ۽ اسٽور ٽانڪي اتي هيٺ لڳندي، ان کان پوءِ ٻه ٽانڪيون وچ ۾ ۽ چوٿين هينگڻ واري هوندي جنهن ۾ هيٺيون پاڻي ڇِڪي اسٽور ڪبو. ٺيڪيدار 6 انچن جي لائين وڇائي رهيا هئا، جنهن جي گنجائش 400 ڪيوسڪ پاڻي هوندي. پاڻي جو ايترو ذخيرو جوهيءَ جيتري شهر لاءِ ڪافي ٿئي ٿو.