گورک جي خواب کان اڳتي

گورک جي خواب کان اڳـتي
وقت اچي ويو آهي ته گورک جي خواب کان اڳتي ڳالهائجي ته تفريحي ماڳ فقط گورک ئي ڇو هجي؟ کيرٿر جو سڄو ڪرنگهو جنگوُ ٺُوٺ کان ڪـُتي جي قبر بلڪه تشانگيءَ تائين ٿڌو آهي. کيرٿر جي اها سڄي دنيا عام ماڻهن لاءِ کلڻ گهرجي ۽ کيرٿر جي ڪرنگهي تي شروع کان آخر تائين پڪو روڊ ٺهڻ گهرجي. جنهن کي ’ٿڌي سڙڪ‘ جو نالو ڏيئي سگهجي ٿو. يقينًا، هيءَ ڳالهه توهان کي وقت کان گهڻو اڳ جي محسوس ٿيندي، پر توهان ڏسندؤ ته ايئن ڪرڻ سان گرم سنڌ جي حدن اندر هڪ وسيع ’ٿڌي دنيا‘ جنم وٺندي.
سنڌ ۾ مختلف جاگرافيائي ۽ ارضياتي خطا آهن. هڪ لاڙ جو ڊيلٽائي علائقو آهي، ٻيو درياهي ميداني سائو خطو آهي. ٽيون ٿر جو ڀِٽن وارو خشڪ وارياسو علائقو آهي، چوٿون خشڪ ڪاڇو ۽ ڪوهستان آهي، اهي سڀ علائقا پنهنجي نوعيت ۾ خوبصورت هوندي به دنيا جي گرم ترين خطي جو حصو آهن. پر سنڌ جو پنجون ڀاڱو کير ٿر جي ڪرنگهي وارو ٿڌو پٽو هڪ بلڪل مختلف دنيا آهي، جنهن جي ڪل پکيڙ ڪچي اندازي جي مطابق ڪراچي ڊويزن کان وڌيڪ آهي. اسان کي پنهنجي انتهائي گرم دنيا ۾ اهو خطو عام ماڻهن لاءِ مڪمل طرح کولڻ کان ڪنهن جهليو آهي؟
آئون تجويز ٿو پيش ڪريان ته کيرٿر جي ڪرنگهي تي نه رڳو مختلف جاين تي هِل اسٽيشنون ٺاهڻ جو رسمي اعلان ڪجي پر کيرٿر جي ڪرنگهي تي چڙهڻ لاءِ مختلف پاسن کان رستا ٺهڻ گهرجن، فقط کاول تي تڪيو نه ڪجي، کيرٿر ۾ هن وقت به ڪي اهڙا لڪ موجود آهن جتان جيپون ۽ موٽر سائيڪلون ڏکيون سکيون کيرٿر ٽپي وڃن ٿيون. جيڪڏهن بلڊوزر جي مدد ورتي وڃي ۽ اکڙيل پٿر مضبوط ڪرڻ لاءِ ڏامر پلستر ڪيو وڃي ته ڪي لڪ سولائي سان استعمال ۾ اچي سگهن ٿا جن ۾ خاص ڪري جنگو ٺوٺ وارو لڪ، لوهي لڪ، هشت ديهه لڪ ۽ مغل ڪوهه لڪ آهن، انهن کي بهتر ڪري سگهجي ٿو. هاڻي، جڏهن گورک جو رستو کلي چڪو آهي، سرڪار کي ٻئي مرحلي ۾ ڏاڙهياري جبل (ڪتي جي قبر)، هرباب لڪ ۽ هراڙ ماٿريءَ کان ڪچرڪ جا رستا کولڻ گهرجن. خود ڪچرڪ چوٽي، گورک کان بهتر ماڳ آهي ڇاڪاڻ ته اتان جي ارضياتي جوڙ جڪ پنهنجي نوعيت ۾ تمام نرالي آهي. انڪري، ڪچرڪ تائين پهچ جي تجويز کي هاڻي گورک جي اضافي تفريحي پوائنٽ طور شامل ڪرڻ گهرجي.
هڪ رستو نئه کينجي کان ’تشانگي‘ جو تجويز ڪرڻ جوڳو آهي، ان نئه کي ايڇ ٽي لئمبرڪ ’دي گريٽ ڪينيان آف سنڌ‘ قرار ڏنو هو. ٻيو رستو غيبي ديري ۽ نئه سيتا کان ڏاڙهياري ۽ ڪتي جي قبر ڏانهن، ۽ ٽيون رستو فريد آباد کان هراڙ، هرباب ۽ ڪچرڪ ڏانهن هئڻ گهرجي. اهي سڀ رستا کيرٿر جي ڪرنگهي تي ٺهيل ”ٿڌي سڙڪ“ سان مربوط ٿي سڄي کير ٿر جي سمورين هِل اسٽيشنن کي پاڻ ۾ سڌيءَ طرح ڳنڍي ڇڏيندا، جيئن ڪوهه مري، ايوبيه، ڀُور بن ۽ ٻيون چوٽيون هڪٻئي سان ڳنڍيل آهن.
هي ڪو سياسي يا محض تفريحي مطالبو نه آهي، ان ريت سنڌ ۾ هڪ نئون ۽ مختلف سياحتي اقتصادي خطو (zone) پيدا ٿي پوندو، جنهن سان جابلو دنيا ۾ معاشي ۽ سماجي سرگرميون وڌي وينديون، ۽ سنڌ جي جبلن ۾ هزارن سالن کان اجاڙ ٿيل زندگي ٻيهر جاڳي پوندي.
اسان سمجهي سگهون ٿا ته هي ڪو جادوءَ جي ڏنڊيءَ جو کيل نه آهي، ان جي شروعات ۽ تڪميل ۾ڪيئي سال لڳي ويندا، پر اها ڳالهه ذهن ۾ رکڻ ضروري آهي ته اڄ کان ڪيئي سال پوءِ اسان جون اکيون اهو سڌريل منظر تڏهن ڏسي سگهنديون، جڏهن ان خواب جا ٻج اڄ ڇٽيا ويندا. حڪومتي ادارن کي گهرجي ته سڄي کيرٿر کي ”کيرٿر سياحتي زون“ ڊڪليئر ڪري مختلف جاين تائين پهچ ۽ ابتدائي سهوليتون ڏيڻ جو پروگرام جوڙي.