گورک ڊيولپمينٽ

گورک ڊيولپمينٽ
هن ڀيري اسان گورک وڃڻ کان اڳ سنڌ ۾ سياحت جي ترقيءَ لاءِ هڪ تنظيم ”سنڌ سفاري“ جو بنياد رکيو. ان جي ابتدائي ٽيم ۾ بدر ابڙو، اشتياق انصاري، عزيز رانجهاڻي، اڪبر لاشاري، ڊاڪٽر زبير پنهور، ذوالفقار برهماڻي، عزيز رستماڻي، عباس جنگواڻي ۽ ڪجهه ٻيا دوست شامل آهن. ان تنظيم جي انتظامن سان جڏهن آئون گورک پهتس، تڏهن گورک تي رهندڙ الکاڻين ٻڌايو ته سنڌ جو وڏو وزير سيد قائم علي شاهه 12 فيبروريءَ تي هيليڪاپٽر جي ذريعي هتي آيو هو ۽ گورک تي واٽر سپلاءِ اسڪيم جو باقاعدي افتتاح ڪري ويو آهي. ان سان گڏو گڏ گورک تي هن مل تائين قائم ڪيل سموريون سهوليتون ٺيڪيدارن کان حڪومت جي سنڀال هيٺ اچي ويون آهن.
هن موقعي تي گورک ڊيولپمينٽ اٿارٽيءَ جي پروجيڪٽ ڊائريڪٽر عبدلقادر منگيءَ مقتصر بريفنگ ڏني هئي، جنهن موجب:
گورک جو موسمياتي ريڪارڊ ۽ ترقياتي صورتحال هن ريت آهي:
جُون مهيني ۾ º17 سينٽي گريڊ کان 30 º سينٽي گريڊ (سراسري).
جنوريءَ ۾ (ڪاٽو) º-5 سينٽي گريڊ کان 20 º سينٽي گريڊ (سراسري).
سج جي روشني: 13.55 ڪلاڪ اونهاري ۾ (سراسري)
10.50 ڪلاڪ سياري ۾ (سراسري)
بارش: 12.5 انچ في سال (سراسري)
هوا جي رفتار: 14 ميل في ڪلاڪ (مئي 91 ۾ ورتل ريڊنگ)
8 ميل في ڪلاڪ آگسٽ ۾.
2 کان 6 ميل في ڪلاڪ عام طور.

ترقياتي تاريخ:
اونهاري جي تفريح گاهه طور، گورک ماڳ جي نشاندهي پهريون ڀيرو 1860ع ۾برٽش سرڪار ڪئي هئي. هنن ڪوهه مري ۽ زيارت کي ترقي ڏياري پر گورک رهجي ويو. 1950ع واري ڏهاڪي ۾ سنڌ جو تڏهوڪو وزير اعليٰ هتي آيو هو. 1985ع ۾ NESPAK گورک بابت هڪ رپورٽ تيار ڪئي، پر اها ڪٻٽن ۾ بند ٿي وئي. 1989ع ۾ محترمه بينظير ڀٽو وزير اعظم جي حيثيت ۾ هتي هيليڪاپٽر ذريعي آئي، ان وقت سنڌ جو وزير اعليٰ سيد قائم علي شاهه به ساڻس گڏ هو. ان آمد سان گورک جي ترقيءَ واري رٿ ۾ ٻيهر ساهه پيو، پر جلد ئي پيپلز پارٽيءَ جي حڪومت ڊهي پئي ۽ ترقياتي رٿا رلي وئي. پيپلز پارٽيءَ جي حڪومت ٻيهر 96-1993ع اقتدار ۾ آئي ته روڊن جي تعمير جو ڪم هٿ ۾ کنيو ويو. (ان دوران سيد عبدالله شاهه سنڌ جو وڏو وزير هو، جنهن گورک تي پهريون ريسٽ هائوس ٺهرايو ۽ نئه انگئيءَ کان هڪ رستو گورک لاءِ نڪتو).
98-1997ع ۾ واهي پانڌيءَ کان گورک تائين (54 ڪلوميٽر) روڊ جو ڪم 45 مِلين رپين جي مدد سان شروع ڪيو ويو، پر اهو ڪم تمام هوريان هوريان هليو. (ميان نواز شريف به پنهنجي دور ۾ هتي لٿو، هڪ رات رهيو، ۽ آفيسرن تي سخت ناراض ٿيو هو ته توهان مون کي ڪهڙي ويراني ۾ وٺي آيا آهيو). سال 2003ع ۾ سنڌ سرڪار 100 مِلين رپيا جاري ڪيا ته جيئن ڪم تڪڙو ٿئي. 2005ع ۾ هن تفريح گاهه لاءِ 999 مِلين رپين واري PC-I منظور ٿي. هاڻوڪي پيپلز پارٽي سرڪار سيپٽمبر 2008ع ۾ گورک هِل ڊيولپمينٽ اٿارٽي (GHDA) ايڪٽ پاس ڪيو. (مرحوم سيد عبدالله شاهه جي وقت ۾ سيوهڻ ڊيولپمينٽ اٿارٽي (SDA) قائم ڪئي وئي هئي، جنهن جي هٿ ۾ گورک جي ترقيءَ جو ڪم به هو.ان وقت SDAجو ڊائريڪٽر جنرل مرحوم بشير انصاري هو، جنهن رات ڏينهن گورک ڏانهن روڊ لاءِ ڪم ڪرايو ۽ کاول لڪ مان ابتدائي واٽ ڪڍائڻ ۾ مس مس ڪامياب ٿيو هو).
گورک جي ترقيءَ جو ماسٽر پلان دبئيءَ جي شينڪلينڊ ڪاڪس (Shankland Cox) ۽ پاڪستاني ڪمپني ميسرز نقوي اينڊ صديقي ايسوسئيٽس گڏجي تيار ڪيو. گورک پروجيڪٽ تي پهرئين مرحلي جو ڪم 1998ع ۾ شروع ٿيو، جنهن لاءِ 583.359 مِلين رپيا منظور ٿيا. اهو ڪم آگسٽ 1998ع ۾ شروع ٿيو ۽ ان جي تڪميل جي تاريخ جُون 2011ع مقرر آهي. هن مهل تائين (فيبروري 2010ع) 478.945 مِلين رپيا (٪82) خرچ ٿي چڪو آهي.
گورک پروجيڪٽ جي مرحلي II لاءِمنظور ٿيل لاڳت 173.180 مِلين رپيا آهي، جنهن تي عمل اڃا نه ٿيو اهي. پروجيڪٽ جي مرحلي III لاءِ (آگسٽ 2005ع ۾) منظور ٿيل لاڳت 999 مِلين رپيا آهي، جنهن جي تڪميل جو مدو 5 سال آهي. ان مرحلي لاءِ سال 10-2009 ۾ 100.000 مِلين رپيا صوبائي حڪومت کان ۽ 150.000 مِلين رپيا وفاقي حڪومت کان ملڻا آهن. في الحال ان مد ۾ ڪا به رقم جاري نه ٿي آهي.
هن مهل تائين گورک تي ٿيل ڪمن کي هن ريت ڏسي سگهبو:
1- سيٽلائٽ سروي جو ڪم جيڪو ميسرز فرگو (Furgo) ڪيو.
2- جيوسيٽلائٽ ۽ ماسٽر پلاننگ ٿي چڪي آهي.
3- بجلي پهچائي وئي آهي.
4- واهي پانڌيءَ کان گورک چوٽيءَ تائين روڊ جا 54 مان 50 ڪلوميٽر پئجي چڪا آهن(وچ ۾ کاول لڪ وارا 4 ڪلوميٽر اڃا ٺهڻا آهن).
5- جوهيءَ کان واهي پانڌي روڊ جو 3 پُليون ٺهي چڪيون آهن.
6- واهي پانڌيءَ کان گورک تائين وچ ۾ ٽي پليون هر هڪ: نئه تڪيءَ تي، ڊڀاڻي ڍوري تي، ۽ مماڻي ڍوري تي ٺهي چڪيون آهن.
7- هينگڻ چشمي کان گورک تائين پاڻيءَ پهچايو ويو آهي.
8- کاول لڪ وٽ هڪ پوليس چوڪي ٺهي چڪي آهي.
9- ڪجهه ڇاپرا / ڇانورا (sheds) ٺهي چڪا آهن.
اٿارٽي هن وقت هيٺيان ڪم ڪرائڻ طرف متوجه آهي:
1- کاول ڪ کي ويڪرو ۽ بهتر ڪرڻ (تقريباً 4 ڪلوميٽر).
2- نئه گاج مان پاڻيءَ جي فراهمي.
3- ٻه عدد پوليس چوڪيون، هر هڪ واهي پانڌيءَ کان گورک طرف 27هين ۽ 35هين ڪلوميٽر تي.
4- ٻه عدد پوليس چوڪيون، هر هڪ واهي پانڌيءَ کان گورک طرف 21هين ۽ 30هين ڪلوميٽر تي، جيڪي صوبائي بلڊنگ کاتي کي ٺاهڻيون آهن.
5- ٻيلي کاتي طرفان گورک تي وڻڪاري.
گورک جي هاڻوڪي اٿارٽيءَ جو خيال آهي ته ڪي ٻيا مسئلا ۽ انهن جو حل هن ريت آهي:
1- کاول لڪ جي تڪميل جو ڪم ڪنهن تجربيڪار اداري جهڙوڪ FWO, NLC, NHA يا ڪنهن ٻيءَ ڪمپنيءَ کي ڏجي.
2- کاول لڪ جو مطالعو ۽ روڊ gradients کي ماسٽر پلان ۾ شامل ڪرڻ، جيڪو اڳ ئي ميسرز نقوي اينڊ صديقي ايسوسئيٽس ۽ ميسرز شاڪلينڊ ڪاڪس جي هٿ ۾ آهي.
3- گورک تي هڪ پوليس اسٽيشن ۽ 5 عدد چيڪ پوسٽون قائم ڪرڻ جيڪي وائرليس نظام سان ليس هجن. واهي پانڌيءَ کان گورک روڊ تي پوليس پيٽرولنگ نظام قائم ڪجي.
4- سيڙپ لاءِ سرڪاري نجي شعبي تحت ڀائيواري ڪرڻ جو اصولي فيصلو ڪجي، جيئن اڳ ئي ماليات کاتي جي يونٽ رٿيو آهي.
5- سروي / غيرآباد 426997 ايڪڙ ۽ تعلقي جوهيءَ جي 2000 ايڪڙ رٿيل ايراضيءَ کي گورک هِل پروجيڪٽ ايراضي / ڪنٽرولڊ ايراضي طور نوٽيفاءِ ڪجي.
6- ديهه جو روينيو ريڪارڊ DCO پنهنجي تحويل ۾ وٺي، تحقيق ڪري، ان ۾ٿيل ڪوڙيون داخلائون رد ڪجي. ريڪارڊ ۾ ڪا به نئين داخلا نه ڪجي. ديهه ۾ ڪا به نئين داخلا نه ڪجي.
7- لينڊ يوٽيلائيزاشن کاتو گورک ڊيويلپپينٽ اٿارٽيءَ کي زمين جي منتقلي ڪري ۽ عملي قبضو ڏئي.
8- واسطيدار کاتا گورک تي پرائمري اسڪول، بنيادي صحت مرڪز ۽ جانورن جي اسپتال قائم ڪن.