2020-11-06
داخلا نمبر 1297
عنوان 14. مـــــن ۾ صحرا ٺاهه!
شاخ پيهي منجهه پاڻ
پڙهيو ويو 1365
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
مــــن ۾ صــحــرا ٺـــاهه!
تون گيڙو ڪپڙا ڪري چوين ٿو ته جوڳي آهيان، سنياس ورتو اٿم.
هـُـو امامو ٻڌي چوي ٿو ته منهنجي پويان بيهي نماز پڙهو!
۽ هو ڳچيءَ ۾ ڏيڍ انچ جي صليب ٽنگي چوي ٿو ته آئون يسوح مسيح جي راهه تي هلندڙ سچو راهب آهيان بلڪه حضرت عيسيٰ جي انهن ساٿين مان آهيان، جيڪي رومن سلطنت هٿان شهيد ٿيا!
... ۽ هو شوقين مئه خاني جي در تائين وڃي موٽي آيو، مئه جو برانڊ ٻڌائي جهومي چيائين، ”بليڪ ليبل واهه!“
ڇا ڪيف جو به ڪو برانڊ ٿيندو آهي؟
ڇا سچ جو به ڪو چوغو، امامو ۽ رنگ ٿيندو آهي؟
جن صاحبن جي سچ سان ملاقات ٿي چڪي آهي، اهي ته چـُـپ آهن، سندن زبان گُنگ آهي، پر جن ماڻهن سچ جو پاڇو به ڪونه ڏٺو آهي، اهي ئي سچ جي ميزبانيءَ جا وڏا داعي آهن:
جو ديکي، سو ڪـَـهي نهين، جو ڪـَهي، سو ديکي نانهه!
سـُنـــي جو، سمجهاوي نهين، رسنـــا درگ ســرت ڪــانهه!
(ڪبير داس)
اي گيڙو ڪپڙن ۾ لڪل ٺوڳي آئون توکي جوڳي ڪيئن چوان؟
اي قبا ۾ لڪل جسم مون اهي مقبرا به ڏٺا آهن، جن ۾ هاڻي چمڙن جو واسو آهي.
اي تون! ڏيڍ انچ جي صليب ڳچي ۾ وجهي پاڻ کي مقدس سڏائيندڙ فادر! ڇا تون عيسيٰ واري صليب جي پاڇي ۾ گھڙي کن بيهي سگھندين؟
تون يروشلم جي ان چوڪ تي بار بار ٿيڙ کائيندين، تنهنجو چهرو زرد ٿي ويندو ۽ هٿ پير ڪنبڻ لڳندا.
ڇا سچ قبا ۾ آهي؟
ڇا سچ ڏيڍ انچ جي صليب ۾ آهي؟
ڇا سچ پنڊت جي چوٽيءَ ۾ آهي؟
مولوي صاحب جي امامي ۾ آهي؟
ڀکشوءَ جي گودڙيءَ ۾ آهي؟
۽ ڇا سچ تنهنجي گيڙو ڪپڙن ۾ واسو ڪري ويٺو آهي جو چوين ٿو ته گيڙو رنگ شعلي جي علامت آهي ۽ جيڪو جوڳ ڪري ٿو سو شعلو بڻجي ڦـِـري ٿو.
ڇا توهان سڀني کان مٽيءَ جو رنگ وسري ويو آهي جيڪو توهانجو پنهنجو آهي.
توهان ته گيڙو شعلا آهيو، اڇي رنگ جي احرام ۾ آهيو. سايون، ڳاڙهيون، ناسي ۽ ڪاريون پوشاڪون ۽ پڳڙ توهانجي سچ برادري جا جهنڊا آهن.
روح ويس ڪيا، نه ڪيا، جسم ته ڪيا!
روح ڪيف ۾ آيو نه آيو، جسم ته ملهايو!
اي جِندڙي! هوشيار ٿي جو اڄ شهر ۾ ڪي ظالم عاشقن جو ويس ڪري پکڙيا آهن، خاطري ڄاڻ ته هو عشق سان گڏ توکي به بدنام ڪندا.
هن شهر ۾ عقل گھڙي آيو آهي، هاڻي عشق کي وري ويرانن ڏانهن نڪري وڃڻ گھرجي.
هنن جي جسم تي گيڙو رتا ڪپڙا آهن، ڪي لانگوٽي آهن، ڪي ڪن پٽ، ڪي ڪاپڙي فقير، ڪي ڀڀوتي ته ڪي نانگئا آهن. وڏا وڏا تيجسوي روپ آهن پر سڀ ٻهروپ آهي.
لباس ته عاشقن جو آهي پر ڀکشا ۾ پريم بدران انُ ۽ ڏوڪڙ ٿا گھرن.
محبوب جي نانءَ جي صدا هڻي چند ٽڪا ٿا گھرن!
هتي مطلوب وڪامجي ٿو طالبن جي هٿان، حـُـسن وڪامجي ٿو عاشق جي هٿان!
حافظ شيرازيءَ چيو، ”خبردار ٿجانءِ، ان ٺوڳيءَ کان! جنهن فقيراڻو روپ ڌاريو آهي، اهو پڪ سان فقير ناهي، انڪري فقير جو روپ ڌاري نڪتو آهي.“
جنهن فرد چؤ واٽي تي مالها ڦيري
جنهن فرد چؤ واٽي تي سجدو ڪيو
۽ جنهن فرد چؤ واٽي تي محبوب جو نالو کنيو ...
آئون انهن جي ظرف تي شڪ ڇو نه ڪيان؟
۽ هن لانگوٽئي بابت تون ڇا چوندين جنهن چؤواٽي تي بيهي عاشقيءَ جو اعلان ته ڪيو پر سونهن کي سر جو دان ڏيڻ بدران هن جو ئي نالو نيلام ڪيو!
ڇا عاشق لاءِ ضروري آهي ته هو ڪنهن خاص رنگ جا ويس ڍڪي؟ ڪنهن خاص رنگ جي پڳڙي ٻڌي؟ ڇا عاشقن کي حڪم آهي ته ”يونيفارم“ پائين ۽ پاڻ کي ظاهر ڪن؟
ته پوءِ هو ڪير آهن جن لاءِ چيو ويو ته، ”لڪا ڀڻن لوڪ ۾!“
۽ عاشقن لاءِ اهو لازمي ڇو ٿيو ته ڏياچ وانگر سر ڏين؟
جهوڪ جي سردار جلاد کي دعا ڏني.
مخدوم بلاول گھاڻي کي عزت بخشي.
دارا شڪوهه ۽ سرمد دهليءَ جي تاريخ کي عشق جي باب سان سرشار ڪيو.
روپلو ڪولهي ڪارونجهر تي لائون لُڏيو ۽ هوش محمد مياڻيءَ ۾ميندي مکائي!
”اڳيان اڏين وٽ پونئين سر سنڀائيا!“
چؤواٽي تي سر ڏبو آهي، تسبيح نه سوربي آهي.
ڇا تون دنيا ڪارڻ جوڳي ٿيو آهين؟
جوڳ ته هڪ ڪيفيت آهي، هڪ نشو ۽ سرور آهي، جيڪو بنا پيئڻ جي طاري ٿئي ٿو.
تون ويس پائي ڀکشا ۾ انُ پيو گھرين، اها تپسيا ڪونه آهي اهو ته ڌنڌو ٿيو.
عاشق ته الائي ڪٿي ۽ ڪهڙي حال ۾ پيا نچن!
ڪو لاهوت ۾ پيو نچي ته ڪو هاهوت تي!
ڪو سيوهڻ ۾ وڄندڙ نقارن آڏو اجهل ٿيو آهي
ڪو ڀٽ تي سماع ۾ آهي ۽ رڳون رباب اٿس!
ڪو ٽانڊن تي نچي ٿو، ڪو ڪنڊن تي، ڪو وچْ بازار ۾ رقص ۾ غلطان آهي.
خبر ناهي ته ڪير ڪٿي آهي، ڪهڙي منزل تي آهي؟
۽ ڇا ڏسي نچي ٿو؟
عقل وارا ان رقص کي ديوانگي چون ٿا، وهم چون ٿا،
ڪو ڪيئن چوي، ڪو ڪيئن چوي.
عقل وارن کي عقل هلائڻ ڏيو، عشق وارن کي نچڻ ڏيو!
ٻئي پنڌ ۾ آهن، جيڪو جتي پهتو، جيڪو جتي خوش ٿيو.
ڪو پئسا ڳڻيندي سمهي پيو،
ڪو انهن جي انتظار ۾ سمهي پيو،
ڪو انهن کان لاتعلق ٿي سمهي پيو.
سڀ سمهي پيا، سڀ سمهي پوندا. جيڪو مطمئن ٿي ستو، تنهن کٽيو!
اطمينان گيڙو ڪپڙن، اڇين ساين ۽ ڪارين پڳڙين ۾ ناهي.
”نڪر ناهه ڪلهي ڪري!“
”جان جان پسين پاڻ کي تان تان ناهه سجود!
وڃائي وجــود، تنـــهان پوءِ تڪـــبيـر چئــو!“
تو ته پنهنجي ويس ۾ پناهه ورتي آهي!
وئراڳ جي منزل تمام پري ۽ تمام اورتي آهي ...
اها منزل ڪنهن کي هنگلاج ۾ ملي،
ڪنهن کي لاهوت ۾،
ڪنهن کي صحرا ۾ ملي، ڪنهن کي گھر ۾!
وئراڳ مــن ۾ هوندو آهي، ڪنهن ويس يا ٿاڪ ۾ نه!
روح کي سڪون ان تنهائي ۾ نصيب آهي، جنهن ۾ اُٺن جون اڻکٽُ قطارون خبر ناهي ته ڪٿان کان ڪيڏانهن وينديون نظر اينديون آهن.
۽ انهن اُٺن جي ڳچيءَ ۾ پيل گھنڊ ۽ چڙا عجيب موسيقي پکيڙيندا آهن.
اتي ويس وڳن جو ته ڪو ذڪر ئي ڪونهي! هائو! هڪ ديوانگي گھرجي جيڪا عقل وارن کي بنهه پسند ناهي.
اي جوڳي صحرا پنهنجي من ۾ ٺاهه ته سُڃ جي پنڌ کان ڇُٽي پوين!
شعلو من ۾ ٻار ته گيڙو لٽن جي چڪر مان نڪري وڃين!
من ۾ صحرا ٺاهه! مــن ۾ صحرا تيار ڪر!
نقارن جو آواز خاموشيءَ ۾ پري پري تائين ويندو آهي، تون به اهي آواز ٻـُـڌ!
عشق جي نماءَ ۾ ته وڏو شور هوندو آهي، ان ۾ تون پاڻ ئي ٻوڙو ٿي ويندين، ڀٽڪي ويندين!
محبوب ته مــن ڏِسندو آهي ۽ صحرا گرد کي سفر ۾ ان مهل ملندو آهي، جڏهن اهو وسيلا ۽ حوصلا وڃائڻ کان پوءِ به اڳتي هلندو آهي ۽ نڍال ٿي ڊهي پوندو آهي.
تون وري ويس ڪري پيو ڏيکارين ۽ شهرن ۾ بيٺو بينون وڄائين!
تون ڪنهن کي پيو ريجهائين؟