2020-11-06
داخلا نمبر 1301
عنوان 18. ماڻهو ستا پيا آهن، مرندا ته جاڳي پوندا !
شاخ پيهي منجهه پاڻ
پڙهيو ويو 1215
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
ته سڀني تي آهي پر جيڪو موت کان اڳ مئو، سو امر ٿيو ۽ دائمي زندگيءَ ۾ جاڳي پيو.
موت جي معنيٰ آهي، سورهيه جو موت! سورهيه، جنهن جي ڪنڌ تي سر (ڄڻ ته) هوندو ئي نه آهي. ڪانئر جو ڪهڙو موت؟ جيڪو ڪنڌ تي سر سنڀالي هلندو وتي ٿو.
جنهن اڏيءَ تي سر ڏنو، اهو دائمي زندگيءَ ۾ داخل ٿيو.
جنهن ڪانئرتا ۾ آپگھات ڪيو، سو دائمي زندگيءَ کان اورتي ٽنگجي ويو. مرڻ کان اڳ مرڻ ۽ آپگهات ڪرڻ ۾ فرق سمجهو!
موت ته سڀني تي آهي پر جيڪو موت کان اڳ مئو، سو امر ٿيو ۽ دائمي زندگيءَ ۾ داخل ٿيو.
”مـــرڻا اڳــي جي مئا، سي مري ٿين نه مات
هوندا سي حيــات، جيئـــڻا اڳي جي جـِـيا‟
راءِ ڏياچ جي موت ۾، ۽ انيراءِ جي موت ۾ فرق آهي. دارا شڪوهه ۽ اورنگزيب جي موت ۾ فرق آهي. بلال حبشي رحه جي نڙگھٽ ۾ لڳل تير ۽ ڪنهن پگھاردار مؤذن جي موت ۾ فرق آهي.
جيڪي وقت کان اڳي مئا ۽ پنڌ ۾ مئا، تن سٺو سودو ڪيو، جيڪي حياتيءَ ۾ موت سان هڪ ٿيا، اهي الائي ڪٿي وڃي رسيا!
مرندو ته هرڪو، ۽ اهو به جاڳي پوندو جيڪو رواجي موت مرندو.
موت کانپوءِ سڀ جاڳي پوندا، پر ڪير ڪٿي هوندو ۽ ڪير ڪٿي!؟ آئون ڇا ڄاڻان؟
ڪير مسند تي هوندو، ڪير امن ۾ ... ۽ ڪير زندان ۾؟ آئون ڇا ڄاڻان!؟
مون ته رڳو اهو ٻڌو آهي ته، ”ماڻهو سـُـتا پيا آهن، مرندا ته جاڳي پوندا!“
مونکي ڪنڌ ڪوٽي ٻروچ جي دعا ڀلي ٿي لڳي، جيڪو چوندو آهي، ”ٻيلي! مون کي ته معاف ڪجانءِ، باقي ٻيا ڄاڻن ۽ تون!“
مونکي به اها ڳڻتي آهي ته جڏهن آئون جاڳي پوندس، تڏهن آئون ڪٿي هوندس!؟
آئون ته اڄ لاءِ به نٿو ڄاڻان ته آئون ڪٿي آهيان، سڀاڻي لاءِ ڇا چوان؟
شايد آئون جاڳڻ کانپوءِ سمجهي سگھان ته ڪٿي آهيان ۽ ڪجهه چئي سگھان، في الحال ته آئون ننڊ اَوسٿا ۾ آهيان!
فقط ساهن جي اچ وڃ ئي ته زندگي ناهي!
فقط ساهه جو اڏامي وڃڻ ئي ته موت نه آهي.
ساهن جي اچ وڃ جو زندگي ۽ موت سان ڪو به تعلق نه آهي، اهو ته فقط آتما کي جسم ۾ رکڻ جو بندوبست آهي.
جيئڻ لاءِ فقط ساهه کڻڻ ڪافي نه آهي ۽ نه ئي وري مرڻ لاءِ ساهه جو بند ٿيڻ ضروري آهي. مرڻ جي معنيٰ ساهن جي اچ وڃ بند ٿيڻ ناهي.
جيڪو موت کان اڳ فنا ۾ ’هڪ‘ ٿي ويو، سو زندهه آهي يا مري چڪو؟
عشق جي راهه ۾ جو وڍيو، سو، شاهد آهي سونهن جو،
... ۽ جيڪو وڍجي ويو، سو وقت کان پهرين جاڳي پيو ۽ سونهن ۾ ملي هڪ ٿي ويو!
هر وڍيل بي ساهه نه هوندو آهي.
اڄ الائي ته ڇو منهنجن ڪنن ۾ وري وري آواز ٻـُـري ٿو:
”ماڻهو سـُـتا پيا آهن، مرندا ته جاڳي پوندا.“