2020-11-06
داخلا نمبر 1307
عنوان 24. پردو ته آهي ئي ڪونه ...
شاخ پيهي منجهه پاڻ
پڙهيو ويو 1201
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
پردو ته آهي ئي ڪونه!
پردن جي پويان ڇا آهي؟
پردن جي پويان ڪير آهي؟
تون پردن ۾ يقين ڪرين يا نه ڪرين، پردو ته آهي.
جنهن کي تون اوجهل ٿو چوين، اهو ڪٿي آهي؟
اهو ڪٿي نه ڪٿي ته ضرور آهي.
سج سامهون بيٺو آهي پر تنهنجي ۽ سج جي وچ ۾ ڇنڀر جو پردو حائل آهي. ڇنڀر ڪيرايئه ته سج گم ٿي ويندو.
پردو سج تي ڪونهي.
۽ نه ئي سج پردي ۾ آهي.
۽ جيڪي ڪجهه تون ڪونه ٿو ڏسين اهو به پردي ۾ ڪونه آهي.
پر، پردو ته آهي.
پردو نه هجي ها ته تون سڀڪجهه ڏسين ها!
ته پوءِ پردو ڪٿي آهي؟
تون پنهنجو پاڻ کي جنهن خول ۾ بند ڪري ويٺو آهي، ان تنهنجي بصيرت ۽ سماعت کي محدود ڪري ڇڏيو آهي.
تون پاڻ محدود ٿي ويو آهي.
تون، جيڪو لامحدود ۾ آهين، هڪ خول ۾ محدود ۽ قيد ٿي ويو آهين.
پردا عقل تي پوندا آهن.
۽ تون عقل تي نه رڳو سوار آهين، پر ان تي فخر به ڪرين ٿو.
اهو عقل جيڪو لامحدود جي پنڌ ۾ طرف سڃاڻڻ کان لاچار آهي، ڪهڙي پاسي هلندو؟
سمجهه کڻي ته تون ڌرتي کان ٻاهر پولار ۾ بيٺو آهين، ڇا توکي عقل ٻڌائي سگھندو ته اُتر ڪهڙي پاسي آهي ۽ اولهه ڪيڏانهن؟
عقل تنهنجي چوڌاري انا جو خول چاڙهي ڇڏيو آهي، ان خول ۾ تنهنجي ”مان“ ديوارن سان ٽڪرائجي گونجي ٿي ...
۽ اها گونج تنهنجي وجود کي گھيريندي وڃي ٿي.
تنهنجو ڪنڌ آڪڙ ۾ کڄندو ٿو وڃي.
ڪنڌ، جيڪو رڪوع ۽ سجدي ۾ جهڪڻ لاءِ ڏنو ويو، آڪڙ ۾ کڄي ٿو.
تون، ”مان“ جي گونجار ۾ غرق آهين.
تنهنجي زبان مان نڪرندڙ هر هڪ ”مان“ توکي اڃا وڌيڪ پڙدي ۾ ويڙهي ٿي ۽ خول مضبوط ڪري ٿي.
تون معصوم ۽ آزاد ڄائو هئين ...
پر تون عقل جي ڪڍ هلي هڪ خول ۾ بند ٿي ويو آهين.
جيڪڏهن تون عقل جي خول ۾ خوش آهين ته خوش رهه!
پکي پڃري سان پيار ڪرڻ لڳي ته ڪو ڇا ڪري سگھندو؟
جنهن کي اُڏار جو شوق هجي، جيڪو آکيري ڏانهن موٽڻ چاهي، سو غور سان ٻـُـڌي:
آکيرو پڃري ۾ نه آهي.
آزاد وسعتون ئي آکيرو آهن.
جيڪڏهن تون پنهنجي آکيري ڏانهن موٽڻ چاهين ته پهرين اڏامڻ جي تمنا پيدا ڪر!
پرواز کانسواءِ منزلِ ناهي.
پر تون ته هڪ خول ۾ بند آهين تون ڪيئن اڏامي سگھندين؟
چڱو! تون هڪ ڪم ڪر!
آئون توکي هڪ منتر ڏيان ٿو، تون ويهي پڙهه!
سڀ کان پهرين تون ”مان! مان!“ چوڻ بند ڪر. پهرين اها گونجار بند ٿئي ته پوءِ تون ڪجهه ٻيو ٻڌڻ جهڙو ٿئين!
اي آديسي! انا جو خول ٽوڙڻ کان اڳ ضروري آهي ته اهو وڌيڪ مضبوط نه ٿئي.
هر هڪ”مان!“ ان خول تي هڪ اضافي تهه چاڙهي ٿي.
هر هڪ ” هـُـو!“ ان خول جو هڪ تهه لاهيندي.
اهو ئي منتر اٿئي!
تون خاموش ٿي دل ئي دل ۾ ” هـُـو! ... هـُـو!“ جپ.
هر هڪ ” هـُـو!“ سان هڪ طوق ٽٽندو ۽ خول ۾ ڏار پوندو.
۽ جڏهن تنهنجي دل، زبان ۽ دماغ ۾ ان کان وڌيڪ ”هـُـو!“ جو ورجاءُ ٿيندو جيترا ڀيرا ”مان“ جو ورجاءُ ٿيو هو يا پڙاڏا گونجيا هئا، تڏهن ...
تڏهن توکي اهو سڀڪجهه نظر ايندو جنهن کي تنهنجي عقل ڏسڻ نٿي ڏنو ۽ پڙدا ٿي وڌا.
هاڻي توکي نمرود جي باهه ڪونه ساڙيندي ۽ سيناءِ جو صحرا اڃ ڪونه ماريندو!
پهرين تون پاڻ نمرود جيترو ڪمزور ۽ ڊڄڻو هئين.
هاڻي تون خود ويساهه کان وڌيڪ سگھارو ۽ بي ڊپو هوندين.
مون جيڪو توکي منتر ڏنو آهي، اهو تولاءِ ”اسم اعظم“ آهي. اهو منتر راز پلٽيندڙ ڪـُـنجي اٿئي. ازل کان ابد تائين سمورن اسرارن جي ڪنجي، سڀني پردن کي هٽائيندڙ ڪـُـنجي!
جيئن جيئن هي منتر تنهنجن چپن ۾، دل، ۽ دل جي ڌڪ ڌڪ ۾ سمائجندو ويندو، تيئن تيئن تنهنجو خول ٽٽندو ۽ ڀـُـرندو ويندو ۽ تون نجات ۾ هڪ سان هڪ ٿي ويندين.
تون بي انت سچ ڏانهن پــر پکيڙيندين ۽ ...
اهو سڀ ته ٿي ويندو پر سڀ کان ڏکيو آهي ”مان“ جي گونجار بند ڪرڻ.
ان گونجار ئي توکي، تنهنجي سوچ ۽ تنهنجي وجود کي جڪڙي رکيو آهي.
نه رڳو جڪڙي رکيو آهي پر اها ”مان!“ جيئن پوءِ تيئن زنجيرون وڌائيندي پئي وڃي.
انڪري، سڀ کان پهرين توکي سمجهڻو پوندو ته ”مان“ ئي خرابيءَ جي جـَـــڙ آهي.
”مان“ ته ڪجهه آهي ئي ڪونه، بلڪه اها ئي اولين ۽ آخري بغاوت آهي ءِهـُـــــــو!۽ کان.
”مان!“ کان وڏو ڪوڙ آهي ئي ڪونه!
”هـُـــــــو!“ کان وڏو سچ آهي ئي ڪونه!
”هـُـــــــو!“ کان ڪير کٽي سگھيو آهي جو هـُـن سان بغاوت تي لهي پيو آهين، اي آديسي!
جنهن ڏينهن تو ”مان!“ چيو اهو تنهنجي بغاوت جو پهريون ڏينهن هو.
”هـُـــــــو!“ جي خلاف بغاوت!
”هـُـــــــو!“ جي هستي ۽ وجود کان انڪار!
”مان!“ جو بـُـت ”هـُـــو!“ جي هيڪڙائيءَ آڏو بيهاري ”هـُـــــــو!“ جي هيڪڙائي کي للڪاريو ويو.
پر ان ”مان!“ جي حيثيت هڪ ذهني خول کان ڪيترو مٿي آهي؟
ان خول جي حيثيت بس ايتري آهي جيئن ڪنهن پکيءَ جي بيضي ۾ بند چوزو اک ڇنڀ ۾ ان کي ڦاڙي ٻاهر نڪري اچي.
منهنجو ڏنل منتر ان بيضي ۾ بند چوزي وانگر تنهنجو خول به ڀڃي ڇڏيندو.
تون سچ تان پردو لاهڻ جي ڪوشش نه ڪر ڇاڪاڻ ته سچ تي پردو آهي ئي ڪونه!
تون سج تان پردو لاهڻ جي جستجو نه ڪر ڇاڪاڻ ته سج پردن ۾ ڪونه آهي.
تون پنهنجي ذهن تان پردا هٽاءِ!
تون جيئن پاڻ کي ڏسين ٿو، تون ايئن ناهين
تون جيئن دنيا کي ڏسين ٿو، دنيا ايئن ڪونه آهي.
اهو تنهنجي اک ۽ سوچ جو ڦير آهي.
تون ڪائنات جي حقيقت کي پنهنجي اک سان ڏسڻ چاهين ٿو.
عقل سان تورڻ چاهين ٿو.
تون جيڪي ڪجهه ڏسين ٿو، سو ايئن ناهي.
۽ ان کان سواءِ به گھڻو ڪجهه تنهنجين اکين جي آڏو آهي، جيڪو تون نٿو ڏسين.
ڇا تون حياتيءَ جي هر قسم کان واقف آهين؟
ڇا تون اهي جيوڙا خوردبينيءَ کانسواءِ ڏسي رهيو آهين جيڪي تنهنجي ”مان!“ کي هڪ کن ۾ کائي توکي مٽيءَ جو بي جان ڍيرڪري سگھن ٿا!؟ (پر هو حڪم جا بندا حڪم کان اڳ ايئن ڇو ڪندا؟).
تون بيضي جي خول ۾ بند ٿي ڇا ڇا ڏسندين؟
پهرين تون چوزي جيان جنم وٺڻ جي تمنا ته پيدا ڪر!
پهرين خول ته ٽوڙ!
شايد تنهنجو ڏوهه نه آهي.
توکي خول ۾ بند رکيو ويو آهي، نه ته تنهنجي ڪهڙي مجال آهي جو سچ جا سڏ ٻڌي نه سگھين!
... ۽ هيءُ! جو آئون توسان مخاطب آهيان، اي آديسي! ڇا ڪنهن پراڻي ارادي تي پاڻمرادو عمل ڪونه ٿو لڳي؟
ڇا هي لفظ منهنجا آهن؟ ڇا هي آواز منهنجو آهي؟
ڇا هي خيال منهنجا آهن؟ ڇا اظهار جي هي ترتيب منهنجي آهي؟
نه نه! آديسي!
منهنجو ڪجهه به نه آهي، ”آئون“ ته ڪجهه به نه آهيان.
”منهنجو“ ته ڪجهه آهي ئي ڪونه سواءِ ”هـُـــــــو!“ جي.
جيڪڏهن اهي لفظ ۽ اها ترتيب، اهي خيال ۽ اهو اظهار منهنجو هجي ها ته منهنجي زباني هن کان اڳ اهو سڀ توتي ظاهر ٿي چڪو هجي ها!
جيڪي ڪجهه ظاهر ٿئي ٿو، سو ”هـُـو ...!“ وٽان آهي ...
عقليت تي تنهنجي اصرار ۾ به ڪو اسرار آهي.
پر تون پنهنجي بغاوت جو نتيجو ضرور ڀوڳيندين، ان ۾ به ڪو اسرار آهي.
تنهنجي سزا اها ٿي سگھي ٿي ته هـُـو توکي اڪيلو