26. تون ته ثمر ۾ ئي ڦاٿو پيو آهين!

تـــون ته ثــمـر ۾ ئي ڦــاٿو پـيو آهــين!

اي فقير! مون سمجهيو هو ته تون الائي ڪٿي وڃي پهتو آهين! ۽ ڪائنات جا الائي ته ڪهڙا ڪهڙا راز پروڙي چڪو آهين!
پر تون ته اتي ئي ثمر ۾ دل اٽڪايو بيٺو آهين.
افسوس! تو جتان پنڌ شروع ڪيو هو، اڄ به اتي ئي بيٺو آهين. تنهنجو ثمر ڪي رهزن ڦـُـري ويا ته تون دل لاهي ويهي رهيو آهين!
چئبو ته تنهنجو اعتبار امـُـر تي نه، پر ثمر تي هو.
ڇا توکي خبر ڪونه آهي ته اهو ثمر توکي ڪنهن ڏنو هو؟ ۽ ان ثمر سان تون ڪيترو پري تائين وڃي ٿي سگھئين؟
ڇا تون سمجهين ٿو ته اهي ڦورو توکان جيڪو سامان کسي ويا آهن، امـُـر کانسواءِ کڻي ويا آهن ۽ تنهنجو منزل ڏانهن پنڌ جو رستو بند ٿي ويوآهي؟
نادان! جيڪي ڪجهه ٿئي ٿو تنهن ۾ ڪا نه ڪا چڱائي لڪل آهي. تون ايئن ڇو نٿو سوچين ته ڏوهاريءَ کي ڏوهه ڪرڻ جو موقعو ڏنو ويو ۽ توکي ڪنهن امتحان ۾ وڌو ويو يا ڪنهن وڏي نقصان کان بچايو ويو!
پر تون ايئن ڇو سوچيندين ؟ تون ته امـُـر جي بدران ثمرسان محبت ڪري ويٺو آهين، تون ته ثمر کي ئي سڀ ڪجهه سمجهي ويهي رهيو آهين!
ڇا هي پهريون ڀيرو آهي جو تو ڪجهه وڃايو آهي؟ ڇا هن کان اڳ تنهنجو ثمر ڪڏهن به ڪونه ويو آهي؟ ٿورو پوئتي نهار! توکي بيشمار وڃايل شيون ۽ رشتا ياد اچي ويندا. اڄُ تو وٽ ان کان وڌيڪ آهي جيترو تو وڃايو هو. ڇا اهو امـُـر جو راز نه آهي؟
ثمر ڪو وسيلو ته ڪونه آهي. فقير جو ثمر ته فـُـقر ئي آهي. جنهن فقير ثمر تي ڀاڙيو سو ڪيئن منزل لهندو؟ ۽ سو ڪيئن پرينءَ کي ساهه کان اورتي لهندو؟ اي فقير ياد رکجانءِ! جنهن شخص يقين ڪيو ته سڄڻ ساهه ۾ آهي ۽ شهه رڳ کان اورتي آهي، اهو ئي ثمر کان لاپرواهه ٿيندو آهي.
تنهنجي گودڙي وئي آهي ته دل لاهي ويهي رهيو آهي! حيف هجئه! ڇا تو پاڻ کي گودڙيءَ وارو سڏائڻ لاءِ پرينءَ جو نانءَ ورتو هيو؟ تو پرينءَ سان دل لاتي هئي يا گودڙيءَ سان؟ گودڙي وڃڻ سان پرينءَ جي واٽٌ ته گم ڪونه ٿيندي آهي! ته پوءِ تون ايترو اُداس ڇو ٿي ويو آهين؟
تون ته شايد ايترو به سمجهي ڪونه سگھيو آهين ته اها گودڙي جيڪا تنهنجي ڪلهي تي هئي، سا تنهنجي ڪونه هئي. اها گودڙي توکي ڪن مقرر ڪمن لاءِ ڏني وئي هئي. تو اهي ڪم ڪيا هوندا، ضرور ڪيا هوندا، ڇو ته اهو ثمر توکي ڪن خاص مقصدن لاءِ ئي ڏنو ويو هو.
توکي ڪهڙي مجال جو امر کان سواءِ گودڙي کڻي سگھين! گودڙيءَ جو بار ڇا ٿيندو آهي؟ اهو باري پير کان پڇ! خود باري پير کي گودڙي کڻڻ جي سگھه ڪنهن ڏني؟ اهو به وڃي باري پـِـير کان پـُـڇ!
ڪنهن ماڻهوءَ جي هٿ ۾ تسبيح آهي، ڪنهن ماڻهوءَ جي هٿ ۾ بندوق آهي ۽ ڪنهن ماڻهوءَ جي ڪلهي تي گودڙي آهي، ظاهر آهي ته هنن سڀني جي ڪمن جو دائرو ان موجب ورهايل آهي.
اي فقير! ڇا تون ان رهزن کي پاراتو ڏيندين جنهن تو کان گودڙي ڦري آهي؟ نه سائين! اهو ڪنهن فقير جو وڙ نه آهي. تون امر ڏانهن ڏس ۽ پنهنجي ڪرت ڏانهن ڏس. توکي ته اجـُـر ڏانهن ڏسڻو به نه آهي.
ڇا تون ڪنهن اجر لاءِ ڪو پورهيو ڪري رهيو آهين؟ تون ته عشق ۾ مست هئڻ گھرجين، ڏوهه ثواب کان مٿي هئڻ گھرجين، توکي ته نه ڏوهه ڏانهن ڏسڻ گھرجي ۽ نه ثواب ڏانهن!
تون ته فقط پرينءَ کي پرچائڻ لاءِ روح جو رقص جاري رکڻ ۾ مگن رهه! ان ڏوهاريءَ جي نه تو سان تنهنجي دشمني آهي ۽ نه وري دوستي! هو پنهنجي راهه تي هلي رهيو آهي، تون پنهنجي واٽ وٺيو وڃ!
آئون ايئن ڪونه ٿو چوان ته ڏوهاري پنهنجي ڏوهه کان آجو آهي. آئون چوان ٿو ته ڏوهاري کي پنهنجو ڪردار ادا ڪرڻ جو رستو ڏنو وڃي ٿو ته جيئن هڪ طرف قدرت جو سرشتو امـُـر موجب هلندو رهي ته ٻئي طرف ڏوهاريءَ لاءِ ڪو به عذر باقي نه رهي.
تنهنجو ثمر ( جنهن کي تون پنهنجو ثمر ٿو سمجهين) ڇا هو؟
زماني جون چند شيون، ٻه ٽي ڏوڪڙ، ڪجهه انُ ، ڪجهه پاڻي ۽ ڪي مڻيا جيڪي تو پنڌ جي دوران لڌا هئا ته خدا جي مخلوق کي ڏيکاريندين!
اي فقير! تون به ان ثمر مان اهو ئي ڪم وٺين ها جيڪو هُو چور وٺندو. ٻن ٽن ڏينهن جي هن ان پاڻيءَ تي تون ڪيترو هلين ها! ۽ هـُـو لٽيرو گھڻا ڏينهن هلندو؟
تون دعا لاءِ هٿ کڻ! ڇاڪاڻ ته پاراتو ڏيڻ فقيرن جو ڪم نه آهي.
تون وري چوندين ته جيڪڏهن اهو ئي امـُـر آهي ته پوءِ آئون دعا لاءِ هٿً ڇو کڻان؟ رضا تي راضي رهڻو آهي ته پوءِ امر تي ئي راضي رهجي!
پر اي فقير! دعا جي توفيق به امر جو حصو آهي، نادانستگيءَ ۾ چيل لفظ به امر وٽان آهن. انڪري جيڪي به چوين، سو سوچي سمجهي چئه! دعا ۽ آهه کي خالي نه موٽايو ويندو آهي.
امـُـر ئي چوي ٿو ته دعا گھرو!
قضا به ته امر آهي پر قضا به ٽري سگھي ٿي، فقط دعا سان. امـُـر دعا ۽ دعاگوءَ تي راضي آهي پر، ان مهل تائين جيستائين دعا جا در بند نه ٿين.
تون گنهگار ۽ متقيءَ جي تور تڪ ۾ نه پئه!
تون پنهنجو رقص بسمل جاري رک!
تون دعا گھرندو هل ۽ پيشانيءَ کان وڌيڪ دل سان سجدي ۾ رهه!
تون اهو ئي ڪندين، توکان اهو ئي ٿيندو، جيڪو امـُـر جي مرضيءَ ۾ هوندو!
تون اتي ئي پهچندين جتي جو امـُر هوندو. انڪري دل ثمر ۾ نه اڙاءِ!
تون الک ڏانهن ڏس!
تون پاڻ ئي ڏسندين ته امـُـر توکي ثمر کانسواءِ ڪٿي ٿو پهچائي!
ثمر ۽ سبب تنهنجي وس ۾ ته آهن ئي ڪونه! تنهنجا سڀ جتن ۽ سڀَُ وسيلا محض بهانا ۽ رسمي حجتن جي پـُـورائيءَ لاءِ آهن.
چڱو! هاڻي تون وڃ! ... ۽ وڃي اکيون پوري، دل ۾ ڏس! ۽ دل ّکان پڇُ ته اها ڇا ٿي چاهي؟ تنهنجو وڃايل سامان يا تنهنجي منزل؟ جيڪڏهن جواب ”منزل“ آهي ته پوءِ دل مان ثمر کي ڪڍ ۽ منزل کي مستقل آسڻ ڏي. جيڪڏهن تنهنجي منزل تنهنجو محبوب آهي ته پوءِ محبوب جو نانءَ دل ۽ زبان تي رک، دل کي هـُـن جو گھر سمجهي ان جو طواف ڪر!