4. روح جو سجدو

رُوح جــــو ســـجدو ...

جيڪڏهن اکيون نٿيون ڳالهائين ته پوءِ زبان سان ڳالهائڻ مان ڇا حاصل؟
جيڪڏهن دل دوست ڏانهن مائل نه هجي ته پوءِ پيرن سان وڃڻ مان ڪهڙو لاڀ؟
ڪڏهن ڪڏهن فقط دل ۽ اکيون ئي پنڌ ڪنديون آهن، جسم ساٿ ڪونه ڏيندو آهي.
اي ســُـونهن!
انڪري جيڪڏهن آئون زبان سان تنهنجي سونهن نٿو ڳايان ته ان کي بي ادبي ۾ شامل نه ڪجانءِ؟
جيڪڏهن آئون مصلي تي نٿو بيهان ته ان جو راز به تون ئي ڄاڻين ٿو.
آئون ڄاڻان ٿو ته تنهنجي درٻار ۾ ڪوبه عذر، ڪو به بهانو نٿو هلي! پر، اي ازل! ڪٿي تنهنجو لازوال تقدس، پاڪائي ۽ ٻاجهارو بي انت وجود، ۽ ڪٿي مون منڊي ماڪوڙيءَ جو وس ۽ ميرائي! آئون تنهنجي لاحد وحدت جو ڇيهه ڪونه ٿو سمجهي سگھان پر تون ته منهنجي مــنڊي حيثيت کي چڱيءَ طرح ڄاڻين ٿو!
برابر! عشق جو ادب اهو آهي ته آئون سجدي جي حالت ۾ اچان، با وضو اچان! مقرر پهرن تي اچان، ۽ جيئن حڪم آهي، تيئن اچان!
پر اي سونهن! ڇا آئون هر وقت تنهنجي آڏو سجدي ۾ ڪونه آهيان!؟
ڇا منهنجو من هر وقت تنهنجي محسوس وجود جي کوج ۾ ڪونه آهي؟
جسم جو وجود ته اهم آهي، پر آئون پنهنجي من کي به وضوءَ ۾ رکڻ ٿو چاهيان!
هي تهجد جو وقت آهي،
ڇا آئون تنهنجي حضور ۾ با ادب ڪونه آهيان؟
اي حڪم لازوال ۽ رحمت بي حساب!
آئون ڄاڻان ٿو ته تنهنجا حڪم ۽ امتحان بدلجڻا نه آهن ۽ ادب اهو آهي ته جيئن حڪم آهي، تيئن بجا آڻجي!
پر، هيءَ مــنڊي ماڪوڙي تنهنجي رحمت لازوال کان مايوس نه آهي، آئون دعا جا هٿ کڻي بيهان ٿو ... ۽ آئون ڄاڻان ٿو ٿه نماڻائيءَ سان دعا لاءِ کنيل هٿ تون ڪڏهن به خالي نه موٽائيندو آهين.
اي شعور ڪـُـل!
آئون تنهنجي رحمت ڪـُـل جو طالب آهيان، توکان تنهنجي خوشبوءِ ۽ بخشش گھران ٿو، مون کي موت جو ڊپ ڪونه آهي ڇاڪاڻ ته موت آهي ئي ڪونه ! ... ۽ حياتيءَ جي جنهن موڙ کي موت چيو ٿو وڃي سو ته بر حق آهي. پر مون کي ڌرتيءَ تي ايتري مهلت ڏجانءِ جو آئون هتي رهيل ڪم خير خوبيءَ سان مڪمل ڪري وٺان جيڪي مون هٿ ۾ کنيا آهن يا تنهجي ذات مون تي رکيا آهن ... مون کي ايتري سگھه ڏي جو سچ ۽ ڪوڙ کي ڌار ڌار ڪري بيان ڪري سگھان ... مون کي بيان ۽ علم جي سگھه به ڏي ۽ ان سگھه جي درست استعمال جو ڏانءَ به ڏي.
مون کي موت جو ڀؤ ڪونهي ڇو ته موت ۾ زندگي لڪل آهي ۽ زندگيءَ ۾ موت ... ۽ ڇو ته تنهنجي اپار رحمت ۾ ويساهه اٿم... ۽ ان رحمت جي موسيقي ڪڏهن ڪڏهن منهنجا ٻوڙا ڪــن به محسوس ڪندا آهن.
آئون ته گناهن جي ڳنڍ آهيان، مٽيءَ جو خسيس ٺـِـڪر آهيان ... ۽ تون رحمت جو ساوڻ مـِـينهن آهين جيڪو تنهنجي کليل آسمان هيٺ پيل ٺڪر جي هر ٿانءَ کي بنا ڪنهن مــت ڀيد جي ڀري ۽ اُجرو ڪري ڇڏيندو آهي! ڇا هن جڏڙي ساهه تي تون مهربان نه ٿيندين؟ مون کي پڪ آهي ته تون منهنجي سوچ کان وڌيڪ، بلڪه گھڻو وڌيڪ مهربان، رحمان، رحيم ۽ بخشڻهار آهين، ۽ تنهنجي بخشش ايئن آهي جيئن ٿر جي ڏڪاريل زمين مان ساوڻ مـِـينهن کان پوءِ ڦوٽــهڙو!
هن وقت لوڪ سـُـتو پيو آهي ۽ منهنجا هٿ دعا لاءِ کنيل آهن. منهنجي جسم ۾ موجود منهنجو روح تنهنجي بي پناهه سگھه ۽ رحمت جي آڏو سجدي ۾ آهي، ڇا منهنجو اهو سجدو ۽ ارپنا قبول نه پوندي؟
منهنجا دعا لاءِ کنيل هٿ هن لاعلميءَ جي بحر ۾ منهنجي لاءِ نوح نــبيءَ جو ٻيڙو ثابت ٿين.
اي سچ! هن دنيا جا عڪس به عجيب آهن:
جيڪو طاقتور ٿو ڏسجي سو ئي ڪمزور آهي ۽ جيڪو ڪمزور آهي، اهو ئي طاقتور آهي. جيڪو پنهنجي حفاظت لاءِ تلوار کڻي ٿو، سو تلوار سان ئي مري ٿو ... ۽ جيڪو بندوق کڻي ٿو، اهو بندوق سان مري ٿو. جيڪو محبت ڪري ٿو، سو محبت ۾ مري ٿو ۽ جيڪو نفرت ڪري ٿو، سو نفرت ۾ مري ٿو.
جيڪو امير آهي، سو غريب آهي ، ۽ جيڪو غريب آهي ، سو ئي امير آهي.
جيڪو پاڻ کي سياڻو سمجهي ٿو، سو ئي اياڻو آهي، ۽ جيڪو بظاهر اياڻو آهي، سو ئي سياڻو آهي. جيڪو غير محفوظ آهي، سو ئي محفوظ آهي، ۽ جيڪو محفوظ آهي، سو ئي غير محفوظ آهي. جيڪو قيمتي لباس پهريل آهي، سو اگھاڙو آهي ۽ جنهن سادو پهريو آهي، سو ڍڪيل آهي. تون ڍڪڻهار آهين، سڀني جا عيب ۽ ڪوتاهيون ڍڪ!
جيڪو دنيا ۾ بيهودا ٽهڪ ڏئي ٿو، سو نفرت ۽ آخرت جي دوزخ ۾ ٽهڪندو ... ۽ جيڪو سُڏڪا ڀري روئي ٿو قدرت ان تي مهربان آهي!
جيڪو دوست آهي، ان کي دشمن ٿو سمجهيو وڃي، ۽ جيڪو دشمن آهي تنهن کي دوست ٿا سڏين!
جيڪو اکين سان ڏسجي ٿو، سو غلط آهي، ۽ جيڪو ڪنن سان ٻـُـڌجي ٿو، ان تي اعتبار نٿو ڪري سگھجي!
ڏسڻو آهي ته دل جي اکين سان ڏسجي ۽ ٻـُـڌڻو آهي ته اندر جي ڪنن سان ٻڌجي!
توکي ڳولڻو آهي ته مسجد، مندر، ڪليسا ۽ ڪعبي ۾ نه ڳولجي. دل ۾ ڳولجي، انسانن ۾ ڳولجي، بي انت وسعتن ۾ ڳولجي ... ۽ ڪَڻِ ڪَڻِ ۾ ڳولجي.
توکي ڳولڻو آهي ته پکين جي اڏار ۾ ڳولجي، پاڻيءَ جي ڇولين ۾ ڳولجي، ٻج جي ڦوٽهڙي ۾ ڳولجي، ڪائنات جي گردش ۾ ڳولجي، لامڪان ۽ لازمان ۾ ڳولجي.
اي حسن لازوال! تون مون کي پاڻ پــسائين ٿو، ۽ آئون تو ۾ گم ٿي ويو آهيان! مون کي هڪ گھڙيءَ لاءِ به هوش ۾ نه آڻ. آئون حيرت ۾ ئي حيران رهڻ چاهيان ٿو.
ان حيران حالت کي دنيا وارا پاڳل پڻو ٿا چون! سچ آهي ته جيڪي پاڳل آهن ، سي پاڳل ناهن! ۽ جيڪي پاڻ کي سمجهدار سمجهن ٿا، سمجهه کان اورتي آهن.
تنهنجو چرخو عجيب آهي!
جڏهن هـُـو مون کي پٿر ٿا هڻن ، تڏهن مون کي احساس نٿو ٿئي ، جڏهن هـُـو مون کي گل هڻن ٿا، تڏهن منهنجين اکين مان لڙڪ وهي ٿا پون.
جڏهن هـُـو کـِـلن ٿا، تڏهن آئون روئان ٿو،
... ۽ جڏهن هـُـو روئين ٿا ، تڏهن آئون کلان ٿو.
اي سونهن! تنهنجي جلوي هيٺ منهنجي ذهن جي هيءَ ڪايا پلٽ عجيب آهي. دنيا هڪ ”منڪر“کي ”اقرار“ ۾ ڏٺو، ۽ مون ”اقرار“ ۾ حيرت ۽ رحمت کي ڏٺو.
اي رحمت لازوال! آئون تنهنجي حڪم آڏو سر جهڪايان ٿو ڇاڪاڻ ته تنهنجي حڪم ۾ چڱائي ئي چڱائي آهي، ۽ ان ۾ چڱائيءَ کان سواءِ ٻيو ڪجهه به نه آهي ... آئون وري به دعا جا هٿ کڻي بيٺو آهيان ڇاڪاڻ ته دعا گھرڻ جو به حڪم آهي.
اي رحمت لازوال! آئون توکان ايتري ٻاجهه گھران ٿو جيترو تنهنجو نالو ٻاجهارو آهي. آئون تنهنجي پناهه گھران ٿو! ... پنهنجي ماءَ پيءَ، پنهنجن بزرگن، پنهنجي عيال، ڀائرن ڀينرن ۽ انهن جي عيال لاءِ، دوستن دشمنن ۽ انهن جي عيال لاءِ، هر مسمان ، هر گمراهه انسان ، هر ساهواري ۽ هر مخلوق لاءِ بخشش گھران ٿو.
اي عليم! اي خبير! اي بصير! مون کي علم ۽ بصيرت بخش ته جيئن تنهنجي خلق کي نادانستگيءَ ۾ به گمراهيءَ ۾ نه وجهان. اي بخشڻهار! مون کي حوصلو بخش، ڏات بخش، عزت ۽ عزت نفس بخش، نظرن کان ڪـِـرڻ ۽ ذلتن ۾ ڦاسڻ کان بچاءِ! ڀرم رک! ايتري مهلت ۽ وسيلا ڏي جو اهو علم جيڪو تو مون کي ڏنو يا ڏيندين، سو ٻين تائين پهچائي سگھان!
اي بخشڻهار! ايتري مهلت بخش جو آئون پنهنجي پورهيي کي اکين سان مڪمل ٿيل ڏسان.مون کي هدايت ڏي! اي بخشڻهار! پنهنجي سڄي مخلوق کي عزت ڀريو رزق بخش، عزت صحت