ابِڙو اڪيڊميءَ ۾ داخل ٿيل تاريخون
- عيسوي سڀ -- قبل مسيح سڀ -- هجري سڀ -

ڪل صفحا: 14

پوئتي |(موجوده صفحو: 2)-(ڪل صفحا: 14| اڳتي

تاريخ:--- A.D-1006.00.00
وضاحت:--- ٺيڪ ان جاءِ تي، جنهن پتڻ تان ٻيڙيون ساڌ ٻيلي جا ياتري کڻن ٿيون، ڪنڌيءَ تي هڪ چؤديواريءَ ۾ ٻه ننڍڙيون گنبذ دار جايون آهن. ان ماڳ کي ’مسجد منزل گاهه‘ سڏيو وڃي ٿو. انگريزن ان کي ’ڪئمپنگ گرائونڊ‘ ٿي سڏيو. انهن مان هڪ وڏي عمارت ۾ ڪتبي موجب 1006 هجري (98-1597ع) ۾ مير معصوم بکريءَ ٺهرائي. عمارت تي اهو فارسي ڪتبو اڃا به لڳل آهي.
مضمون:--- مسجد منزل گاهه

تاريخ:--- A.D-1051.00.00
وضاحت:--- تاريخ جا ورق گم آهن. مومل راڻي جي ڪهاڻي همير سومري جي دور جي آهي. همير سومري 1400ع کان 1421ع تائين ڍٽ (ٿر) تي حڪومت ڪئي. گادي امرڪوٽ هئي ۽ ٽي وزير هئس. ڏونر ڀٽي، سنهڙو ڌماچاڻي ۽ راڻو مينڌرو. سومرن جي تاريخ پڙهجي ته سنن ۾ وڏو فرق اچي ٿو. سومرن جو پهريون حاڪم سومرو 1051ع ۾ تخت ڌڻي ٿيو. ان خاندان جو آخري ۽ اڻويهون حاڪم همير سومرو 1431ع ۾ مئو. دودو سومرو، سومرا خاندان جو ٻيون نمبر حاڪم هو. سندس جنگ 1323ع ۾ ماٿيلي لڳ علاءُ الدين خلجيءَ سان ٿي. اهي عجيب تاريخون ناهن. ته ٻيو ڇاهي؟ پهريون حاڪم سن 1051ع
مضمون:--- مومل ۽ ڀينرون

تاريخ:--- A.D-1177.00.00
وضاحت:--- مي رقصم : قلندر شهباز (جنم 573هه / 78 ـ 1177ع ، وفات:21 شعبان 673هه / 19 فيروري 1275) ڪلهوڙن کانپوءِ سيوهڻ جو عروج ۽ اهميت بلڪل ختم ٿي وڃي ها، جيڪڏهن قلندر لال شهباز جو سيوهڻ ۾ آستانو نه هجي ها! هڪ روايت موجب شيخ عثمان مرندوي لال شهباز قلندر 662 هجريءَ (64ـ 1263ع) ۾، پنهنجي ملڪ مرند کان ملتان وٽان ٿيندو هتي آيو. هي لڳ ڀڳ اهي ئي ڏينهن هئا جڏهن هلاڪو خان بغداد جي فتح (1258ع) لاءِ مرند وٽان لنگهيو هو.هو مخدوم جلال جهانيا اچ وارو، شيخ بهاءُ الدين ذڪريا ملتاني ۽ شيخ فريد الدين شڪر گنج جو يار ۽ هم
مضمون:--- مي رقصم قلندر شهباز

تاريخ:--- A.D-1182.00.00
وضاحت:--- جڏهن 1768ع (1182 هجري) ڌاري غلام شاهه ڪلهوڙي حيدرآباد تي قلعو ٻڌائڻ جو فيصلو ڪيو، تڏهن هڪ واهه ڦليلي کان قلعي تائين پئي آيو. قلعو فقط ٻن مهينن ۾ ٺهي راس ٿيو. ان واهه کي اڳي فقط ’واهه‘ سڏيندا هئا پر انگريزن جي وقت ۾ ان کي ’ڊومڻ واهه‘ سڏيو ويو. ان واهه ۾ ٻيڙيون هلنديون هيون، جيڪي قلعي جي ويجهو مال لاهينديون چاڙهينديون هيون. اڄڪلهه ان واهه جي حيثيت حيدرآباد جي گندي نالي واري آهي. جنهن مان شهر جو ڪِنو پاڻي خارج ٿئي ٿو.
مضمون:--- حيدرآباد

تاريخ:--- A.D-1198.00.00
وضاحت:--- ڪلهوڙا، سنڌ ۾ داخلي طور تي خودمختيار حاڪم سهي پر خارجي طور تي دهليءَ جي ماتحت هئا. ڪلهوڙن جا آخري حاڪم، ٽالپرن سان دشمنيءَ سبب ٽالپرن هٿان ئي ماريا ويا. جيڪي اصل ۾ سندن فوجي هئا. ٽالپرن سڄي سنڌ تي 1198 هجريءَ ۾ قبضو ڪيو. سنڌ ٽن حصن ۾ ورهائي کنئي وئي ۽ ٽي حڪومتون ٺاهيون ويون.
مضمون:--- سياسي ماضي

تاريخ:--- A.D-1205.00.00
وضاحت:--- نوري پير جي لڳ ڀڳ واري علائقي ۾ مشهور آهي ته هن هنڌ تي تيرهين صديءَ (1205ع) ۾ جڏهن جلال الدين شاهه خوارزم چنگيز جي لشڪر جو مقابلو نه ڪري سگهيو هو ۽ ڀڄي جند ڇڏائي هئائين، تڏهن هن 60- فٽ اوچي هڪ ڇپ تان درياهه ۾ گهوڙي سميت ٽپو ڏنو هو. شاهه خوارزم کي ٽپو ڏيندي ڏسي لشڪر مٿس درياهه ۾ تير هڻڻ جي ڪوشش ڪئي پر چنگيز خان پنهنجي لشڪر کي روڪي ڇڏيو. هُو شاهه خوارزم جي همٿ ڏسي متاثر ٿيو هو ۽ کيس پٺيءَ ۾ تير هڻڻ نٿي گهريائين. شاهه خوارزم درياهه مان بچي نڪتو ۽ پوءِ پنجاب، گجرات۽ سنڌ ۾ رڻ ٻاري ڏنو هئائين.
مضمون:--- گهوڙا تڙپ

تاريخ:--- A.D-1250.00.00
وضاحت:--- سکر ۽ روهڙيءَ جي وچ مان درياهه پنهنجو مستقل لنگهه سن 1250ع ۾ ٺاهيو. هاڪڙو/ سرسوتي ندي ان کان ٿورو اڳ غالباً 1250ع ۾ سُڪي وئي هئي.
مضمون:--- سکر

تاريخ:--- A.D-1250.00.00
وضاحت:--- 13 صديءَ ۾ ڇا ڇا ٿيو؟ ۽ ڀنڀور تي ڪهڙي ڪاهه ٿي هئي؟ اول ته تيرهين صديءَ ۾ گهارو کاڙي خشڪ ٿي وئي ۽ ٻيو ته اهو جلال الدين شاهه خوارزم هو جنهن 13هين صديءَ جي شرو ع ۾ سنڌ ۾ حملن دوران سامونڊي ڪنارن جون ڪافي آباديون فتح ڪيون هيون. شاهه خوارزم سن 1223ع (618 هه) ۾ ان وقت سنڌ آيو، جڏهن چنگيز خان کيس افغانستان مان ڊوڙائي ڪڍيو هو ۽ هُو پنهنجي لاءِ نئين حڪومت حاصل ڪرڻ لاءِ سنڌ آيو. ’طبقات ناصري‘ ۾ لکيل آهي ته ”جلال الدين خوارزم شاهه بر زمين سند آمد و بطرف ديبل و مڪران رفت“. هينري ڪزنس ۽ ڪنگهم به ايئن ئي سمجهن ٿا ته ڀنڀور 1250ع ڌاري تباهه ٿيو.
مضمون:--- ڀـنـڀـور

تاريخ:--- A.D-1263.00.00
وضاحت:--- مي رقصم : قلندر شهباز (جنم 573هه / 78 ـ 1177ع ، وفات:21 شعبان 673هه / 19 فيروري 1275) ڪلهوڙن کانپوءِ سيوهڻ جو عروج ۽ اهميت بلڪل ختم ٿي وڃي ها، جيڪڏهن قلندر لال شهباز جو سيوهڻ ۾ آستانو نه هجي ها! هڪ روايت موجب شيخ عثمان مرندوي لال شهباز قلندر 662 هجريءَ (64ـ 1263ع) ۾، پنهنجي ملڪ مرند کان ملتان وٽان ٿيندو هتي آيو. هي لڳ ڀڳ اهي ئي ڏينهن هئا جڏهن هلاڪو خان بغداد جي فتح (1258ع) لاءِ مرند وٽان لنگهيو هو.هو مخدوم جلال جهانيا اچ وارو، شيخ بهاءُ الدين ذڪريا ملتاني ۽ شيخ فريد الدين شڪر گنج جو يار ۽ هم
مضمون:--- مي رقصم قلندر شهباز

تاريخ:--- A.D-1275.02.19
وضاحت:--- مي رقصم : قلندر شهباز (جنم 573هه / 78 ـ 1177ع ، وفات:21 شعبان 673هه / 19 فيروري 1275) ڪلهوڙن کانپوءِ سيوهڻ جو عروج ۽ اهميت بلڪل ختم ٿي وڃي ها، جيڪڏهن قلندر لال شهباز جو سيوهڻ ۾ آستانو نه هجي ها! هڪ روايت موجب شيخ عثمان مرندوي لال شهباز قلندر 662 هجريءَ (64ـ 1263ع) ۾، پنهنجي ملڪ مرند کان ملتان وٽان ٿيندو هتي آيو. هي لڳ ڀڳ اهي ئي ڏينهن هئا جڏهن هلاڪو خان بغداد جي فتح (1258ع) لاءِ مرند وٽان لنگهيو هو.هو مخدوم جلال جهانيا اچ وارو، شيخ بهاءُ الدين ذڪريا ملتاني ۽ شيخ فريد الدين شڪر گنج جو يار ۽ هم
مضمون:--- مي رقصم قلندر شهباز

تاريخ:--- A.D-1300.00.00
وضاحت:--- سنڌ تي سمن جي راڄ جي ڪهاڻي لڳ ڀڳ 1300ع کان شروع ٿيندي جڏهن سنڌو درياهه رخ ڦيرائي ٺٽي طرف پنڌ شروع ڪيو
مضمون:--- سما

تاريخ:--- A.D-1323.00.00
وضاحت:--- تاريخ جا ورق گم آهن. مومل راڻي جي ڪهاڻي همير سومري جي دور جي آهي. همير سومري 1400ع کان 1421ع تائين ڍٽ (ٿر) تي حڪومت ڪئي. گادي امرڪوٽ هئي ۽ ٽي وزير هئس. ڏونر ڀٽي، سنهڙو ڌماچاڻي ۽ راڻو مينڌرو. سومرن جي تاريخ پڙهجي ته سنن ۾ وڏو فرق اچي ٿو. سومرن جو پهريون حاڪم سومرو 1051ع ۾ تخت ڌڻي ٿيو. ان خاندان جو آخري ۽ اڻويهون حاڪم همير سومرو 1431ع ۾ مئو. دودو سومرو، سومرا خاندان جو ٻيون نمبر حاڪم هو. سندس جنگ 1323ع ۾ ماٿيلي لڳ علاءُ الدين خلجيءَ سان ٿي. اهي عجيب تاريخون ناهن. ته ٻيو ڇاهي؟ پهريون حاڪم سن 1051ع
مضمون:--- مومل ۽ ڀينرون

تاريخ:--- A.D-1337.00.00
وضاحت:--- ابن بطوطه 1337ع ۾ ٽي ڀيرا اکين سان گينڊو ڏٺو، اھو سمن جو دور ھو. ڪارو رڇ (جنھن کي بروھڪي ۽ بلوچي ٻولين جي اثر سبب سنڌ جا ماڻھو مـَمَ چوندا ھئا) گذريل صديءَ جي پوئين اڌ تائين کيرٿر ۾ موجو ھو.
مضمون:--- نابود جھـنـگـلـي جـيـوت

تاريخ:--- A.D-1351.00.00
وضاحت:--- تاريخدان سمن جي دور لاءِ 1351ع کان 1520ع تائين جو عرصو مقرر ڪن ٿا، پر سڀ محقق انهن تاريخن تي متفق نه آهن ڇاڪاڻ ته سمن کي سندن حڪومت ڪنهن ڏينهن اوچتي فتح سبب نه ملي هئي، ۽ نه وري انهن کان حڪومت هڪ ڏينهن اندر ڇڏائجي وئي هئي.
مضمون:--- سما

تاريخ:--- A.D-1369.00.00
وضاحت:--- سنڌ ۾ ڄام تماچيءَ جي حڪومت 1369ع کان جنوري 1371ع ۽ 1388ع کان 1401ع تائين سمجهي وڃي ٿي. اها حقيقت آهي ته گندرا اڄ به ڪينجهر جي ڪپ تي موجود آهن، ڪينجهر به موجود آهي ۽ نوريءَ سان منسوب هڪ قبر به ... ۽ ڪينجهر جي ڪنڌيءَ تي هڪ عمارت شاهي مزاج جي نشاندهي به ڪري ٿي.
مضمون:--- تماچيءَ جي ماڙِي يا انڌن جي ماڙي

تاريخ:--- A.D-1388.00.00
وضاحت:--- چون ٿا ته ڄام تماچي (ڄام انڙ جو پٽ) فيروز شاهه تغلق جي وفات کان پوءِ 1388ع ۾ جڏهن دهلي مان آزاد ٿي ٺٽي پهتو ۽ حڪومت ورتائين تڏهن شيخ حماد جمالي جي خانقاه ۽ ان جي ڀرسان مسجد به ٺهرايائين.
مضمون:--- حماد جماليءَ جي مسجد

تاريخ:--- A.D-1395.00.00
وضاحت:--- ماٿيلي جا کنڊر ٻڌائين ٿا ته اهو سومرن جي راڄ جي پڇاڙي يا سمن جي اوائلي ڏينهن ۾ آباد هو، يعني: چوڏهين پندرهين صدي عيسويءَ ۾. تحفته الڪرام موجب مومل گوجر بادشاهن جي اولاد مان هئي. ڊاڪٽر بلوچ راجا نند کي راٺوڙ پريوار مان سڏي ٿو (لوڪ ادب). ائبٽ صاحب جو خيال آهي ته ماٿيلي جو ڪوٽ راءُ گهراڻي 495ع ۾ ٺهرائڻ شروع ڪيو. ان کان پوءِ ٻيا گهراڻا ان تي عمارتون ٺاهيندا ويا، تان جو سن 1395ع ڌاري جڙي راس ٿيو. انهيءَ زماني ۾ راجا نند ڪوٽ تي حاڪم هو.
مضمون:--- ماٿيلو

تاريخ:--- A.D-1400.00.00
وضاحت:--- تاريخ جا ورق گم آهن. مومل راڻي جي ڪهاڻي همير سومري جي دور جي آهي. همير سومري 1400ع کان 1421ع تائين ڍٽ (ٿر) تي حڪومت ڪئي. گادي امرڪوٽ هئي ۽ ٽي وزير هئس. ڏونر ڀٽي، سنهڙو ڌماچاڻي ۽ راڻو مينڌرو. سومرن جي تاريخ پڙهجي ته سنن ۾ وڏو فرق اچي ٿو. سومرن جو پهريون حاڪم سومرو 1051ع ۾ تخت ڌڻي ٿيو. ان خاندان جو آخري ۽ اڻويهون حاڪم همير سومرو 1431ع ۾ مئو. دودو سومرو، سومرا خاندان جو ٻيون نمبر حاڪم هو. سندس جنگ 1323ع ۾ ماٿيلي لڳ علاءُ الدين خلجيءَ سان ٿي. اهي عجيب تاريخون ناهن. ته ٻيو ڇاهي؟ پهريون حاڪم سن 1051ع
مضمون:--- مومل ۽ ڀينرون

تاريخ:--- A.D-1421.00.00
وضاحت:--- تاريخ جا ورق گم آهن. مومل راڻي جي ڪهاڻي همير سومري جي دور جي آهي. همير سومري 1400ع کان 1421ع تائين ڍٽ (ٿر) تي حڪومت ڪئي. گادي امرڪوٽ هئي ۽ ٽي وزير هئس. ڏونر ڀٽي، سنهڙو ڌماچاڻي ۽ راڻو مينڌرو. سومرن جي تاريخ پڙهجي ته سنن ۾ وڏو فرق اچي ٿو. سومرن جو پهريون حاڪم سومرو 1051ع ۾ تخت ڌڻي ٿيو. ان خاندان جو آخري ۽ اڻويهون حاڪم همير سومرو 1431ع ۾ مئو. دودو سومرو، سومرا خاندان جو ٻيون نمبر حاڪم هو. سندس جنگ 1323ع ۾ ماٿيلي لڳ علاءُ الدين خلجيءَ سان ٿي. اهي عجيب تاريخون ناهن. ته ٻيو ڇاهي؟ پهريون حاڪم سن 1051ع
مضمون:--- مومل ۽ ڀينرون

تاريخ:--- A.D-1431.00.00
وضاحت:--- تاريخ جا ورق گم آهن. مومل راڻي جي ڪهاڻي همير سومري جي دور جي آهي. همير سومري 1400ع کان 1421ع تائين ڍٽ (ٿر) تي حڪومت ڪئي. گادي امرڪوٽ هئي ۽ ٽي وزير هئس. ڏونر ڀٽي، سنهڙو ڌماچاڻي ۽ راڻو مينڌرو. سومرن جي تاريخ پڙهجي ته سنن ۾ وڏو فرق اچي ٿو. سومرن جو پهريون حاڪم سومرو 1051ع ۾ تخت ڌڻي ٿيو. ان خاندان جو آخري ۽ اڻويهون حاڪم همير سومرو 1431ع ۾ مئو. دودو سومرو، سومرا خاندان جو ٻيون نمبر حاڪم هو. سندس جنگ 1323ع ۾ ماٿيلي لڳ علاءُ الدين خلجيءَ سان ٿي. اهي عجيب تاريخون ناهن. ته ٻيو ڇاهي؟ پهريون حاڪم سن 1051ع
مضمون:--- مومل ۽ ڀينرون

پوئتي |(موجوده صفحو: 2)-(ڪل صفحا: 14| اڳتي