ابِڙو اڪيڊميءَ ۾ داخل ٿيل تاريخون
- عيسوي سڀ -- قبل مسيح سڀ -- هجري سڀ -

ڪل صفحا: 1

پوئتي |(موجوده صفحو: 1)-(ڪل صفحا: 1| اڳتي

تاريخ:--- Hijree-0573.00.00
وضاحت:--- مي رقصم : قلندر شهباز (جنم 573هه / 78 ـ 1177ع ، وفات:21 شعبان 673هه / 19 فيروري 1275) ڪلهوڙن کانپوءِ سيوهڻ جو عروج ۽ اهميت بلڪل ختم ٿي وڃي ها، جيڪڏهن قلندر لال شهباز جو سيوهڻ ۾ آستانو نه هجي ها! هڪ روايت موجب شيخ عثمان مرندوي لال شهباز قلندر 662 هجريءَ (64ـ 1263ع) ۾، پنهنجي ملڪ مرند کان ملتان وٽان ٿيندو هتي آيو. هي لڳ ڀڳ اهي ئي ڏينهن هئا جڏهن هلاڪو خان بغداد جي فتح (1258ع) لاءِ مرند وٽان لنگهيو هو.هو مخدوم جلال جهانيا اچ وارو، شيخ بهاءُ الدين ذڪريا ملتاني ۽ شيخ فريد الدين شڪر گنج جو يار ۽ هم
مضمون:--- مي رقصم قلندر شهباز

تاريخ:--- Hijree-0573.07.21
وضاحت:--- مي رقصم : قلندر شهباز (جنم 573هه / 78 ـ 1177ع ، وفات:21 شعبان 673هه / 19 فيروري 1275) ڪلهوڙن کانپوءِ سيوهڻ جو عروج ۽ اهميت بلڪل ختم ٿي وڃي ها، جيڪڏهن قلندر لال شهباز جو سيوهڻ ۾ آستانو نه هجي ها! هڪ روايت موجب شيخ عثمان مرندوي لال شهباز قلندر 662 هجريءَ (64ـ 1263ع) ۾، پنهنجي ملڪ مرند کان ملتان وٽان ٿيندو هتي آيو. هي لڳ ڀڳ اهي ئي ڏينهن هئا جڏهن هلاڪو خان بغداد جي فتح (1258ع) لاءِ مرند وٽان لنگهيو هو.هو مخدوم جلال جهانيا اچ وارو، شيخ بهاءُ الدين ذڪريا ملتاني ۽ شيخ فريد الدين شڪر گنج جو يار ۽ هم
مضمون:--- مي رقصم قلندر شهباز

تاريخ:--- Hijree-0856.00.00
وضاحت:--- مخدوم بلاول جي شهادت 26 نومبر 1522ع (پهرين محرم 929 هجري) تي ٿي. جڏهن ته سندن پيدائش جي تاريخ 1451ع (856 هجري) چئي وڃي ٿي. قاضي مشتاق متعلوي جي شجري موجب مخدوم بلاول سمون شاهي خاندان مان هو.سندس ڏاڏو مخدوم ادريس سمونسمي سلطان ڄام نظام الدين (وفات : 1508ع) جو ڀاءُ هو. مخدوم ادريس پنهنجي فقيري طبيعت سبب ٺٽو ڇڏي ٽَلٽيءَ ۾ آباد ٿيو هو.
مضمون:--- مخدوم بلاول

تاريخ:--- Hijree-0927.01.11
وضاحت:--- سن 927 هه 11_ محرم کان 20 محرم تائين (1520 عيسوي) جڏهن شاهه بيگ ارغون ٺٽو فتح ڪيو. مبارڪ خان دولهه درياهه خان ۽ سندس ساٿين جا ڪنڌ ڪريا ۽ ٺٽي ۾ لٽ مار، رت باهه ۽ بي عزتين جو اڻکٽ سلسلو هلي پيو. مسجدن، مندرن، درسگاهن ۽ محلاتن جو شهر دونهن، ڌڌڙ، روڄ ۽ راڙي ۾ ٻڏي ويو هو، ماڻهن جي جسمن مان رت ۽ اکين مان لڙڪ کپي ويا هئا. سنڌ سنگدلي ۽ سختيءَ جو ههڙو باب شاهه خوارزم کان پوءِ پهريون ڀيرو ڏٺو. ديبل بندر سميت سنڌ جا ڪيئي شهر بلڪل ائين ئي سڙيا هوندا. شاهه بيگ ارغون جي حملي کانپوءِ اڪثريت کي غلام بڻايو و
مضمون:--- ٺٽو

تاريخ:--- Hijree-0929.01.01
وضاحت:--- مخدوم بلاول جي شهادت 26 نومبر 1522ع (پهرين محرم 929 هجري) تي ٿي. جڏهن ته سندن پيدائش جي تاريخ 1451ع (856 هجري) چئي وڃي ٿي. قاضي مشتاق متعلوي جي شجري موجب مخدوم بلاول سمون شاهي خاندان مان هو.سندس ڏاڏو مخدوم ادريس سمونسمي سلطان ڄام نظام الدين (وفات : 1508ع) جو ڀاءُ هو. مخدوم ادريس پنهنجي فقيري طبيعت سبب ٺٽو ڇڏي ٽَلٽيءَ ۾ آباد ٿيو هو.
مضمون:--- مخدوم بلاول

تاريخ:--- Hijree-0966.00.00
وضاحت:--- هي مقبرو نواب خليل خان مهردار جي نالي سان منسوب هو جيڪو مرزا باقي بيگ جي دور ۾ امير هو. ان مقبري ۾ خليل خان دفن نه ٿيو. سلطان ابراهيم جي وفات 1559ع (966هه) ۾ ٿي هئي،
مضمون:--- سلطان ابراهيم خان جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-0978.00.00
وضاحت:--- جان بابا کي مرزا صالح (سندس ڀاءُ ) جي قتل (1562ع) کان پوءِ پيءُ جو جانشين چونڊيو ويو. خود جان بابا کي به سندس ڀاءُ مرزا باقي بيگ جي دشمنيءَ سبب 1570ع (978هه) ۾ بي درديءَ سان قتل ڪيو ويو. سندس مقبرو جان بابا جي قبرستان جو ننڍو ڪامپليڪس پٿر جو جڙيل آهي.
مضمون:--- مرزا جان بابا جو قبرستان

تاريخ:--- Hijree-0983.00.00
وضاحت:--- مرزا باقيءَ 983 هه ۾ خودڪشي ڪئي ۽ ملڪ جي واڳ مرزا پائنده جي نالي ۾ مرزا جاني بيگ جي هٿ ۾ آئي تڏهن مرزا عيسيٰ (ستن اَٺن سالن جي) روپوشيءَ کان ٻاهر آيو.
مضمون:--- عيسيٰ خان ترخان II جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-0993.00.00
وضاحت:--- مرزا باقي بيگ (حڪومت: 993_973 هه، 1585_1565ع) مرزا عيسيٰ (اول) جو ڇهون نمبر پٽ هو. هن جي ماءُ سنڌ جي سوڍن مان هئي، انڪري ارغون ۽ ترخان کيس ’سندي بچه‘ ڪري سڏيندا هئا (ترخان نامو).
مضمون:--- مرزا باقي بيگ ترخان جي رانئڪ

تاريخ:--- Hijree-0994.00.00
وضاحت:--- چؤديواريءَ جي الهندي ديوار ۾ حسب معمول مسجد جو محراب آهي جيڪو اَٺ ڪنڊي جي اڌ وانگر آهي. محراب جو چوکٺ، ان جي پيشاني ۽ مصليٰ جي مٿئين حاشئي تي شاهوڪار جاميٽريائي ۽ گلدار چٽسالي آهي. قبرن تي موجود تاريخون 994هه (1586ع) ۽ 1000هه (1592ع) آهن.
مضمون:--- هبشاد بائي يا اهنسا بائي جي رانئڪ

تاريخ:--- Hijree-1000.00.00
وضاحت:--- چؤديواريءَ جي الهندي ديوار ۾ حسب معمول مسجد جو محراب آهي جيڪو اَٺ ڪنڊي جي اڌ وانگر آهي. محراب جو چوکٺ، ان جي پيشاني ۽ مصليٰ جي مٿئين حاشئي تي شاهوڪار جاميٽريائي ۽ گلدار چٽسالي آهي. قبرن تي موجود تاريخون 994هه (1586ع) ۽ 1000هه (1592ع) آهن.
مضمون:--- هبشاد بائي يا اهنسا بائي جي رانئڪ

تاريخ:--- Hijree-1000.00.00
وضاحت:--- لاڙڪاڻي شهر کان اسانجو رخ باقراڻي، آريجا کان ٿيندو مهين جي دڙي طرف ٿيو. باقراڻيءَ کان فقط پنج ڪلوميٽر اوڀر ۾ اهو ماڳ آهي جنهن کي اسان تاريخ ۾ هٽڙي جي نالي سان ڪلهوڙن جو اهم مرڪز چوندا آهيون. هٽڙيءَ جو نئون نالو ڳوٺ مزاور(مجاور) لاشاري چئجي ته هروڀرو غلط به ڪونه ٿيندو. هتي ڪلهوڙا ڪڏهن ۽ ڪيئن آباد ٿيا؟ محمد هاشم حامي پنهنجي مضمون لاڙڪاڻو ڪلهوڙن جو دور ۾ لکي ٿو ته ”خان خانان سن 1000 هه (1591ع) ۾ سنڌ فتح ڪئي ۽ نذراني طور سنڌ جو هي حصو (هاڻوڪو لاڙڪاڻو) چانڊين کان کسي ميان آدم شاهه جي حوالي ڪيو ويو
مضمون:--- ميان الياس ۽ ميان شاهه علي (شاهل) ڪلهوڙي جا مقبرا

تاريخ:--- Hijree-1009.00.00
وضاحت:--- مرزا جانيءَ جو مقبرو اَٺ ڪُنڊو آهي، جنهن جي پٿري چؤديواريءَ جي اندرئين پاسي اولهندي ڀِت سان مسجد جوڙي وئي آهي. اها تعمير 1601ع (1009هه) جي معلوم ٿئي ٿي ان سال مرزا جاني بيگ وفات ڪئي هئي.
مضمون:--- جاني بيگ ترخان جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-1018.00.00
وضاحت:--- سنڌي ماڻهن کي پڪ آهي ته سنڌوءَ جي ڪنڌيءَ تي روهڙي ـ بکر پل وٽ ٽڪريءَ تي ست مکيه قبرون سَتين جون آهن. کانئن پڇبو ته اهي سَتيون ڪير هيون؟ ته ٺڙ ٺپ چوندا، ”بيبيون هيون، پنهنجي عزت بچائيندي هتي زمين ۾ گهڙي ويون.“ دلچسپ ڳالهه اها آهي ته ستين جي آستان تي موجود پٿر جي ستن ئي مکيه قبرن مان ڪا به هڪ عورت جي ناهي. سڀ کان نمايان قبر بکر جي حاڪم ابو القاسم نمڪين جي آهي جيڪو اڪبر اعظم جي وقت ۾ بکر ۽ سيوهڻ جو جاگيردار هو ۽ پوءِ جهانگير جي دور ۾ قنڌار لڳ هڪ لڙائيءَ ۾ 1018 هجريءَ (1609ع) ۾ مارجي ويو هو. سندس لا
مضمون:--- سَتين جو آستان

تاريخ:--- Hijree-1022.00.00
وضاحت:--- هن کان پوءِ سندس پٽ غازي بيگ به (وفات: 1614ع مطابق 1022هه تائين) نالي ماتر گورنر رهيو، هن کي به ٺٽي ۾ رهڻ جي موڪل نه هئي.
مضمون:--- جاني بيگ ترخان جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-1048.00.00
وضاحت:--- هيءَ مقبرو 1638ع (1048هه) جو آهي. مقبرو چؤديواريءَ جي مرڪز ۾ هڪ هيٺاهين پيلٽفارم تي ٺهيل آهي. مقبرو چوڪور آهي پر ان جون ڪنڊون بُرج نما گولائيءَ تي آهن ۽ هر برج تي مٿي چڙهڻ لاءِ ڏاڪڻ آهي.
مضمون:--- ديوان شرفا خان جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-1050.00.00
وضاحت:--- باقي بيگ اوزبيڪ جو مقبرو هي قبرستان چؤديواريءَ جي اندر ٺهيل آهي. هن پڪسِري اڏاوت تي ڪاشيءَ جو ڪم به ٿيل آهي. هتي ڪشادي چؤديواريءَ ۾ ڪشادي ٿلهي تي، کليل آسمان هيٺ ڪجهه قبرون آهن. ان چؤديواريءَ ۾ اوڀر پاسي واري ڀت ۾ لنگهه ٺاهيو ويو آهي. اولهه پاسي کان ديوار ڊهي پئي آهي. چؤديواريءَ ۾ اولهه پاسي قبائين مسجد ٺهيل آهي جنهن جي اَٺ ڪُنڊي ڍيڍي (drum) مٿان ڪي قدر مخروطي گولائيءَ ۾ گنبذ آهي ۽ ڪارنس وٽ ڏندائين قطار جي آرائش آهي. اها اڏاوت 1640ع (1050هه) جي آهي.
مضمون:--- باقي بيگ اوزبيڪ جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-1054.00.00
وضاحت:--- مستطيل شڪل جي انهن جارن کي به محرابي آرائش ۽ ٻي ٽُڪ سان سينگاريو ويو آهي. جارن کي پٿريلين گهوڙين سان گڏ پاوا به ڏنا ويا آهن. هيءَ اڏاوت 1644ع (1054هه) جي آهي.
مضمون:--- عيسيٰ خان ترخان II جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-1059.00.00
وضاحت:--- هن مغل گورنر (وفات 1649ع) جي نالي پٺيان ڪلان ڪوٽ کي ’تغرل آباد‘ به چيو ويو.
مضمون:--- جاني بيگ ترخان جو مقبرو

تاريخ:--- Hijree-1062.00.00
وضاحت:--- اها خاطري ڪنهن کي به نه آهي ته ڪو مرزا عيسيٰ خان، جيڪو هنن عمارتن جو پاڻ معمار آهي، اهي ٻئي مقبرا پنهنجين اکين سان ڏٺا! سن 1062 هه ۾ سندس لاش پرديس مان آڻي مڪليءَ تي دفن ڪيو ويو.
مضمون:--- عيسيٰ خان ترخان II جو مقبرو

پوئتي |(موجوده صفحو: 1)-(ڪل صفحا: 1| اڳتي